Julian Czerwiński

Julian Czerwiński
komandor porucznik komandor porucznik
Data i miejsce urodzenia

16 czerwca 1914
Podberezie

Data i miejsce śmierci

15 grudnia 1991
Gdynia

Przebieg służby
Lata służby

1934–1945 i 1945–1970

Siły zbrojne

 Marynarka Wojenna (II RP)
 Marynarka Wojenna (PRL)

Jednostki

ORP „Wicher”
ORP „Iskra”
ORP „Błyskawica”

Stanowiska

dowódca ORP „Iskra”

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Walecznych (1920-1941)

Julian Czerwiński (ur. 16 czerwca 1914, zm. 15 grudnia 1991) – oficer Marynarki Wojennej, dowódca ORP „Iskra”, obrońca Helu, pisarz, tłumacz, publicysta oraz autor słownika biograficznego oficerów Polskiej Marynarki Wojennej z lat 1918–1947.

Życiorys

Był synem Zygmunta Juliana (1885–1940, urzędnik, burmistrz Ołyki, ofiara zbrodni katyńskiej[1]) i Marii z Grocholskich[2]. Urodził się w rodzinie ziemiańskiej w Podbereziu w powiecie łuckim na Wołyniu. Jego rodzeństwem byli: Wanda (1915–1993, żona Stanisława Chłapowskiego), Ewelina (1916–1999, żona Maurice'a Tourniera), Antoni (1918–1944), Janina (1920–2009, żona Józefa Bielaka), Aleksander (1924–2012)[3][4]. Po maturze odbył obowiązkowe roczne przeszkolenie w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii w Włodzimierzu Wołyńskim, a w roku 1934 wstąpił do Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu. W roku 1937 odebrał patent oficerski, po czym został skierowany na Kurs Aplikacyjny dla Podporuczników. Od roku 1938 był oficerem wachtowym, a następnie oficerem nawigatorem na ORP „Wicher”. Służbę tę pełnił do zatopienia „Wichra” w porcie w Helu dnia 3 września 1939 roku.

W czasie obrony Rejonu Umocnionego dowodził odcinkiem „Fant”. Wzięty do niewoli podczas próby ucieczki na jednym z dwóch kutrów rybackich w nocy z 1 na 2 października 1939 roku, resztę wojny spędził w oflagu.

Po powrocie z obozu podjął pracę w Centralnym Zarządzie Przemysłu Metalowego w Warszawie, jednak już w październiku 1945 roku został zmobilizowany i przydzielony, jako instruktor wychowania fizycznego, do Sztabu Głównego Marynarki Wojennej. W latach 1947–1949 był adiutantem ministra obrony narodowej. W ramach tych obowiązków wysłano go do Wielkiej Brytanii, skąd przyprowadził do Gdyni latem 1948 roku „Iskrę”, którą dowodził do końca 1949 roku, już w stopniu komandora podporucznika.

W roku 1950 został przeniesiony na „Błyskawicę”, gdzie służył jako zastępca dowódcy, ale w październiku 1951 roku, w ramach represji stalinowskich, został zwolniony z Marynarki Wojennej, a w roku następnym „decyzją administracyjną” wysiedlony z Wybrzeża.

Do Gdyni wrócił dopiero w roku 1957. Ponownie został przyjęty do Sztabu Głównego, gdzie pełnił funkcję nawigatora flagowego. Potem pracował w cywilnym szkolnictwie morskim jako zastępca kierownika studium wojskowego Wyższej Szkoły Morskiej. Po przejściu na emeryturę prowadził praktyki studenckie na wielu statkach handlowych.

Był autorem i tłumaczem wielu książek z zakresu żeglarstwa, publikował w czasopismach o tematyce morskiej.

Zmarł w Gdyni; został pochowany na cmentarzu parafialnym w Gdyni-Oksywiu[5].

grób kmdra Juliana Czerwińskiego na cmentarzu parafialnym w Gdyni-Oksywiu

Twórczość

Julian Czerwiński był autorem słownika Kadry Morskie Rzeczypospolitej, zawierającego biogramy oficerów Marynarki Wojennej z lat 1918–1947. Słownik ten powstał w latach 1969–1983, ale wydany został dopiero po śmierci autora, jako praca zbiorowa. Czerwiński napisał również wiele artykułów drukowanych w magazynach „Morze” i „Przegląd Morski”. Był tłumaczem wielu książek i podręczników z zakresu żeglarstwa.

Należał do współtwórców Panteonu Marynarki Wojennej wzniesionego w latach 1969–1983 na Oksywiu.

Przypisy

  1. Maria Magdalena Blombergowa. Uczeni polscy rozstrzelani w Katyniu, Charkowie i Twerze. „Analecta”, s. 57, R. 9 Z. 2 (18) / 2000. 
  2. Artur Arkuszewski: Ziemianie polscy. DiG, 1998, s. 32.
  3. Zygmunt Julian Czerwiński h. Lubicz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-03-05].
  4. Czerwińscy herbu Lubicz. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Heraldycznego w Warszawie, 1930, s. 12.
  5. Sokołowska i Kwiatkowska 2003 ↓, s. 45.

Bibliografia

  • Małgorzata Sokołowska i Wiesława Kwiatkowska: Gdyńskie cmentarze: O twórcach miasta, portu i floty. Gdynia: Oficyna Verbi Causa, 2003. ISBN 83-918526-2-8.

Media użyte na tej stronie

POL Order Krzyża Grunwaldu 3 Klasy BAR.svg
Baretka: Order Krzyża Grunwaldu III klasy
POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
Naval Ensign of Poland (1919-1928).svg
Bandera wojenna Rzeczypospolitej Polskiej. Oparta na Image:Naval_Ensign_of_Poland.svg oraz Image:Coat_of_arms_of_Poland2_1919-1927.svg. Była używana w latach 1919-1927 (praktycznie do 1936). Prawidłowe proporcje: 5:8 (w załączniku graficznym do ustawy są proporcje 5:10,5 lecz później zostało to sprostowane).
POL PMW pagon1 kmdr por infobox.svg
Naramiennik komandora porucznika MW RP.
Naval Ensign of Poland (1980-1993).svg
Bandera wojenna Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Oparta na File:Naval Ensign of Poland.svg i File:Herb PRL.svg. Używana oficjalnie do 1990 roku - a więc także przez Marynarkę Wojenną III RP.
Grób kmdra Juliana Czerwińskiego.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
grób kmdra Juliana Czerwińskiego na cmentarzu parafialnym w Gdyni-Oksywiu