Julian Niedzielski

Julian Feliks Niedzielski

Julian Niedzielski
Data i miejsce urodzenia	18 maja 1849 Stryszów
Data i miejsce śmierci	20 października 1901 Wiedeń
Narodowość	Polak
Alma mater	Politechnika Wiedeńska (1881)
Praca
Biuro	Biuro projektowe Niedzielski – Miksch
Budynki	dokończenie budowy uniwersytetu wiedeńskiego (1870-1883) zakład uzdrowiskowy i kąpieliskowy w Krynicy (1885-1888) kolumnada w Marienbadzie, Mariańskie Łaźnie (1888-1889) budynek kasy oszczędności w Libercu (1888-1891) budynek handlowo-mieszkaniowy, Wiedeń (1890) willa Ignatza Petschka, Usti nad Labem (1890) budynek mieszkalny Haberhof, Wiedeń (1891) willa Ludwiga Wolfruma w Ústí nad Labem (1892) rozbudowa Hofburgu w Wiedniu (1894-1899) budynek fabryczny firmy Georga Wolfruma, Usti nad Labem (1895) budynek ratusza w Nowym Sączu (1894-1897) budynek szkoły, Wiedeń (1911)
Projekty	budynek teatru, Liberec (1881) budynek ratusza, Liberec (1887) budynek Muzeum Sztuki Dekoracyjnej, Liberec (1887) budynek Muzeum Sztuki Dekoracyjnej, Liberec (1893) budynki urzędu powiatowego i sądu rejonowego, Merano (1898)
Odznaczenia

Julian Feliks Niedzielski (ur. 18 maja 1849 w Stryszowie – zm. 20 października 1901 w Wiedniu) – polski architekt i budowniczy tworzący głównie w Austrii i Czechach.

Życiorys

Kolumnada w Mariańskich Łaźniach

Stary dom zdrojowy w Krynicy

Kasa Oszczędnościowa w Libercu

Ratusz w Nowym Sączu

Willa Wolfruma – Ústí nad Labem

(c) Peter Haas, CC BY-SA 3.0

Budynek mieszkalny, Wiedeń, Wollzeile 36

Ukończył szkołę realną i Instytut Techniczny w Krakowie (1868), gdzie był uczniem Filipa Pokutyńskiego^[1]. Następnie studiował architekturę i budownictwo na politechnice w Wiedniu (Wiener Polytechnisches Institut) pod kierunkiem Heinricha Ferstla^[2]. Już w czasie studiów pracował w jego biurze projektowym współpracując przy budowie uniwersytetu wiedeńskiego oraz restauracji Schottenkirche^[1]. Po jego śmierci wraz z Heinrichem Köchlinem był dyrektorem artystycznym budowy uniwersytetu wiedeńskiego (1883-1884), Zamieszkał na stałe w Wiedniu. W latach 1881-1901 prowadził wraz z Hansem Mikschem biuro architektoniczno-budowlane Miksch & Niedzielski w tym mieście, które szybko zyskało renomę w krajach monarchii habsburskiej^[1]. Był także od 1896 radcą, a od 1899 starszym radcą w ministerstwie spraw wewnętrznych^[3]. Uznany i wzięty architekt, tworzył głównie na terenie Austrii i Czech. W swojej twórczości był typowym przedstawicielem późnego historyzmu, który uprawiał eklektycznie. Dał się też poznać jako bardzo dobry konserwator zabytków. W latach 1887-1888 był sędzią w konkursie na krakowski pomnik Adama Mickiewicza^[1]. Pochowany w grobie honorowym (z brązową płaskorzeźbą autorstwa Josefa Hermanna Tautenhayna) ufundowanym przez kolegów architektów na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu^[4] (sektor 14 A – grób honorowy nr 10)^[5],

grób Juliana Niedzielskiego na wiedeńskim Cmentarzu Centralnym

Ważniejsze prace i realizacje budowlane

• [wraz z Heinrichem Köchlinem] dokończenie budowy uniwersytetu wiedeńskiego (1870-1883),
• [wraz Janem Zawiejskim] zakład uzdrowiskowy i kąpieliskowy w Krynicy (1885-1888)
• [wraz z Hansem Mikschem] Willa Rudolfa Larischa, Krnov (1888)
• [wraz z Hansem Mikschem] kolumnada w Marienbadzie, Mariańskie Łaźnie (1888-1889)
• [wraz z Hansem Mikschem] budynek kasy oszczędności w Libercu (1888-1891)
• [wraz z Hansem Mikschem] budynek handlowo-mieszkaniowy, Wiedeń, Wollzeile 36 (1890)
• [wraz z Hansem Mikschem] willa Ignatza Petschka, Usti nad Labem, (1890)
• [wraz z Hansem Mikschem] budynek mieszkalny Haberhof, Wiedeń 2, Mühlfeldgasse 15 (1891)
• [wraz z Hansem Mikschem] restauracja zamku i willa Ludwiga Wolfruma w Ústí nad Labem (1892)
• [wraz z Hansem Mikschem] Brama wjazdowa do ZOO na Praterze, Wiedeń (1893 – rozebrana 1902)
• [wraz z Ottonem Hoferem] rozbudowa Hofburgu w Wiedniu (1894-1899)
• [wraz z Hansem Mikschem] Budynek fabryczny firmy Georga Wolfruma, Usti nad Labem, (1895)
• [wraz z Hansem Mikschem] budynek ratusza w Nowym Sączu (1894-1897)
• restauracja i przebudowa pałacyku Lubomirskich w Charzewicach (1898-1900)
• [wraz z Hansem Mikschem] budynek gimnazjum, Wiedeń, Stubenbastei 6-8 (1901, realizacja w 1911)

realizacje wnętrz

• restauracja i częściowe urządzenie wnętrza kościoła Benedyktynów (Schottenkirche), Wiedeń (1885)
• epitafium dla Heinricha Ferstela (popiersie Viktora Tilgnera), Uniwersytet, Wiedeń (1886)
• restauracja apartamentów reprezentacyjnych ministerstwa spraw wewnętrznych, Wiedeń (1897)

projekty niezrealizowane

• budynek teatru, Bielsko-Biała (1880)
• [wraz z Hansem Mikschem] budynek teatru, Liberec (1881)
• [wraz z Hansem Mikschem] budynek ratusza, Liberec (1887)
• [wraz z Hansem Mikschem] budynek Muzeum Sztuki Dekoracyjnej, Liberec (1887)
• [wraz z Hansem Mikschem] budynek Muzeum Sztuki Dekoracyjnej, Liberec (1893)
• budynki urzędu powiatowego i sądu rejonowego, Merano (1898)

Odznaczenia

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Franciszka Józefa.

Rodzina i życie prywatne

Był synem urzędnika Franciszka i Józefy z Pisalewskich.

Przypisy

Bibliografia

• Michał Rożek, Niedzielski Julian Feliks (1849-1901), Polski Słownik Biograficzny t. 22, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977, s. 746-747
• H. Kowalska, Niedzielski, Julian (1849-1901), Architekt, Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Bd. 7 (Lfg. 32, 1976), S. 120
• Julian Niedzielski w: Architektenlexikon Wien 1770 – 1945, online [2.02.2020]
• Stanisław Łoza, Niedzielski Julian, w Słownik architektów i budowniczych Polaków oraz cudzoziemców w Polsce pracujących, Warszawa 1931, s. 239.