Julian Sas-Kulczycki

Julian Sas-Kulczycki
Ilustracja
Julian Sas-Kulczycki (przed 1931)
pułkownik korpusu kontrolerów pułkownik korpusu kontrolerów
Data i miejsce urodzenia

6 czerwca 1887
Drohomirczany, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

12 stycznia 1946
Kraków

Przebieg służby
Lata służby

1907–1945

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Jednostki

Dowództwo Żandarmerii

Stanowiska

dowódca żandarmerii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje - dwukrotnie ranny
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Grób Juliana Sas-Kulczyckiego na Cmentarzu Rakowickim

Julian Sas-Kulczycki (ur. 6 czerwca 1887 w Drohomirczanach, zm. 12 stycznia 1946 w Krakowie[1][2]) – pułkownik żandarmerii i korpusu kontrolerów Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej Edwarda i Wilhelminy z Brzezickich. Student Politechniki we Lwowie[1]. W okresie od października 1907 do września 1908 odbył służbę wojskową w c. i k. 58 pułku piechoty w Stanisławowie, w charakterze jednorocznego ochotnika[3].

Od sierpnia 1914, podczas I wojny światowej walczył w Legionach Polskich oraz cesarskiej i królewskiej Armii. Był oficerem 1 pułku piechoty Legionów Polskich, w którym dowodził plutonem i kompanią.

„Za udział w bitwie pod Łowczówkiem /22-25 XII 1914/ otrzymał Order Virtuti Militari[1].

18 września 1917 podpisał ostatni rozkaz pułkowy. Po rozformowaniu jednostki wraz z resztkami żołnierzy skierowany został z Przemyśla na front włoski. Walczył w szeregach c. i k. 12 Dywizji Piechoty[4].

Z dniem 15 listopada 1918 przyjęty został do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem stopnia majora nadanego przez gen. Bolesława Roję[5]. Zorganizował i kierował Strażą Bezpieczeństwa, formacją utworzoną na wzór c. i k. Żandarmerii Krajowej. 27 listopada 1918 zastąpił go generał podporucznik Eugeniusz Dąbrowiecki.

15 grudnia 1919 został przeniesiony z Dowództwa Okręgu Generalnego „Łódź” do 1 Dywizjonu Żandarmerii w Warszawie na stanowisko dowódcy dywizjonu[6]. Od stycznia 1921 zajmował stanowisko szefa sztabu w Dowództwie Żandarmerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. 16 czerwca 1921 wyznaczony został na stanowisko dowódcy 8 Dywizjonu Żandarmerii w Grudziądzu, a później w Toruniu. W czasie przewrotu majowego 1926 opowiedział się po stronie Józefa Piłsudskiego[7]. Zastąpił pułkownika Władysława Jaxa-Rożena na stanowisku szefa Wydziału Żandarmerii w Departamencie Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych[8]. W marcu 1929 zwolniony ze stanowiska dowódcy żandarmerii M.S.Wojsk. i przeniesiony do Korpusu Kontrolerów[9]. Pracował też w GISZ[1].

Został osadnikiem wojskowym w osadzie Nowosiółki (gmina Roś)[10].

W czasie wojny obronnej 1939, z polecenia generała brygady Aleksandra Narbut-Łuczyńskiego, od 14 września organizował i kierował stacją zborną w Tarnopolu[11]. Po agresji ZSRR na Polskę ewakuował się na Węgry, gdzie został internowany. W 1942 wraz z innymi żołnierzami WP przekazany został władzom niemieckim i osadzony w Oflagu IIIA, w którym pozostawał do zakończenia II wojny światowej w Europie. W maju 1945 zgłosił się do Komendy Rejonu Uzupełnień Kraków Miasto, lecz nie został przyjęty do ludowego Wojska Polskiego.

Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie[1] (kwatera GC, część południowa).

Życie prywatne

Żonaty z Leonią z d. Starowicz Litwinowicz. Nie mieli dzieci[1]

Awanse

  • chorąży – 29 września 1914 w korpusie oficerów piechoty
  • porucznik – 5 marca 1915 w korpusie oficerów piechoty[12]
  • kapitan – 15 czerwca 1915 w korpusie oficerów piechoty[13]
  • major – 1918
  • podpułkownik – zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 2. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[14]
  • pułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 1. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[15]

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. a b c d e f g h i Polak (red.) 1993 ↓, s. 187.
  2. Wacława Milewska, Maria Zientara, 1999: Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy, 1914–1918.
  3. Antoni Nawrocki, Dowódcy - komendanci Żandarmerii ... s. 330.
  4. Stefan Pomarański, Zarys historii wojennej 1-go Pułku ... s. 31.
  5. Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 6 z 21 stycznia 1919 roku.
  6. Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 99 z 29 grudnia 1919 roku, poz. 4351.
  7. Sprawozdanie dowódcy Okręgu Korpusu nr VIII ... s. 237.
  8. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 53 z 16 grudnia 1926 roku.
  9. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 12 marca 1929 roku i Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku.
  10. Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 177. [dostęp 2015-04-10].
  11. Aleksander Narbut-Łuczyński, Mój udział w kampanii wrześniowej s. 608.
  12. Awansował na porucznika z pominięciem stopnia podporucznika.
  13. Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich ... s. 3.
  14. Rocznik Oficerski z 1923 s. 1060, 1063.
  15. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku.
  16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 4 stycznia 1923, s. 6.
  17. M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  18. M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 88 „za zasługi na polu organizacji wojska”.
  19. Na podstawie Plik:Julian Sas-Kulczycki (-1931).jpg

Bibliografia

  • Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Stefan Pomarański, Zarys historii wojennej 1-go Pułku Piechoty Legionów, Warszawa 1931.
  • Sprawozdanie dowódcy Okręgu Korpusu nr VIII, gen. dyw. Jana Władysława Hubischty, do Komisji Likwidacyjnej gen. broni Lucjana Żeligowskiego z wydarzeń w dowództwie i na terenie okręgu między 10 a 20.5. w: Przewrót wojskowy w Polsce w 1926 r. Wybór dokumentów, część I, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 2 (80), Warszawa 1977.
  • Aleksander Narbut-Łuczyński, Mój udział w kampanii wrześniowej w: Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach, wybór i oprac. Mieczysław Cieplewicz, Eugeniusz Kozłowski, Wydawnictwo MON, Warszawa 1989, ISBN 83-11-07709-6.
  • Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
  • Antoni Nawrocki, Dowódcy - komendanci Żandarmerii Wojskowej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1921–2005 [w:] 15 lat Żandarmerii Wojskowej III RP, red. Marta Radzińska, Polonia Militaris, Żyrardów 2005, ISBN 83-921076-7-5.

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
POL Krzyż Walecznych (1920) 2r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920) nadany dwukrotnie.
POL Odznaka za rany i kontuzje 2 gwiazdki BAR.png
Odznaka za rany i kontuzje - 2 gwiazdki
Grób Juliana Sas-Kulczyckiego.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
grób płka Juliana Sas-Kulczyckiego na Cmentarzu Rakowickim
PL Epolet plk.svg
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy