Julian Skokowski

Julian Skokowski
Zaborski, Sulima
Ilustracja
Julian Skokowski w 1945
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

25 maja 1886
Dyneburg, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

11 marca 1959
Warszawa, Polska

Przebieg służby
Siły zbrojne

Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
NSZ-ZJ.jpg Związek Jaszczurczy
Polska Armia Ludowa
Orzeł LWP.jpg ludowe Wojsko Polskie

Stanowiska

d-ca: 6 Pułku Strzelców Podhalańskich,
d-ca piechoty 19 Dywizji Piechoty i 25 Dywizji Piechoty,
d-ca Grupy Palmiry (1939)

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Wojskowy (Wielka Brytania) Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Francja) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Grób gen. Juliana Skokowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Julian Skokowski, ps. „Zaborski, „Sulima (ur. 25 maja 1886 w Dyneburgu, zm. 11 marca 1959 w Warszawie[1][2]) − generał brygady ludowego Wojska Polskiego. Komendant Polskiej Armii Ludowej podczas powstania warszawskiego. Więzień stalinowski.

Przebieg służby wojskowej

Syn Donata i Marii z Łukaszewiczów[1][3]. Ukończył Korpus Kadetów w Orle i szkołę oficerską w Tyfilisie. Od sierpnia 1909 służył w armii carskiej, początkowo jako dowódca plutonu, a od listopada - instruktor w szkole podoficerskiej 28 pp. Przeniesiony w maju 1911 do 141 pp, był tam kolejno dowódcą plutonu zwiadu, od listopada 1912 dowódcą kompanii łączności, a od lipca 1914 adiutantem dowódcy pułku. W sierpniu 1914 ranny, dostał się do niewoli niemieckiej. Od maja do sierpnia 1917 przebywał na rekonwalescencji w Danii, następnie powrócił do służby w armii rosyjskiej na stanowisko dowódcy batalionu 141 pp, które zajmował do lutego 1918. W międzyczasie uczestniczył w Międzynarodowej Konferencji Czerwonego Krzyża w Kopenhadze (wrzesień - październik 1917)[1]. Od czerwca 1918 dowodził polskim oddziałem tzw. Murmańczyków w Archangielsku na północy Rosji[4]. Po powrocie do kraju, od września 1919 roku służył w odrodzonym Wojsku Polskim.

W okresie II RP sprawował szereg funkcji dowódczych w Wojsku Polskim, m.in. był:

Od 1935 roku do wybuchu wojny był inspektorem głównym Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny i Związku Rezerwistów.

Został osadnikiem wojskowym w osadzie Husaki w powiecie baranowickim (ziemię otrzymał tam również ułan Stanisław Skokowski)[5].

Z dniem 31 marca 1939 przeniesiony w stan spoczynku ze stanowiska dowódcy piechoty dywizyjnej 16 DP[6].

Podczas wojny obronnej 1939 roku był dowódcą piechoty dywizyjnej 25 Dywizji Piechoty Armii „Poznań”, a od 18 września dowódcą Grupy „Palmiry”, broniącej składów amunicyjnych w Palmirach w Puszczy Kampinoskiej (patrz: Obrona Palmir)[4]. Na początku 1941 roku wstąpił do Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy, gdzie objął stanowisko inspektora wyszkolenia w Okręgu Warszawa-miasto[4]. W okresie tworzenia Narodowych Sił Zbrojnych zerwano z nim kontakty. Skokowski stanął wkrótce na czele niewielkiej organizacji Gwardia Obrony Narodowej, która w 1943 roku scaliła się z Polską Armią Ludową. Niebawem Skokowski został szefem sztabu i zastępcą komendanta PAL.

29 lipca 1944 roku na murach Warszawy została rozwieszona kłamliwa odezwa jego autorstwa, głosząca, że – wobec opuszczenia miasta przez najwyższe czynniki Armii Krajowej – sygnatariusz tej odezwy obejmuje dowództwo nad wszystkimi oddziałami podziemnymi i zarządza ich mobilizację do walki z Niemcami; Skokowski podpisał się na niej jako generał dywizji. Przeszła ona bez żadnego echa. W czasie powstania warszawskiego przebywał w Śródmieściu, gdzie objął dowodzenie nad oddziałami PAL. 15 września wydał rozkaz o utworzeniu Połączonych Sił Zbrojnych Armii Ludowej, PAL i Korpusu Bezpieczeństwa, których został dowódcą oraz podporządkowaniu ich Krajowej Radzie Narodowej[4].

Po upadku powstania wyszedł z miasta wraz z ludnością cywilną. Wydostał się z obozu przejściowego w Pruszkowie dzięki pomocy AL i członków PPR. W styczniu 1945 został przyjęty do ludowego Wojska Polskiego i awansowany został do stopnia generała brygady. Otrzymał stanowisko dowódcy Okręgu Wojskowego Nr V w Krakowie, które pełnił do października 1945, kiedy przeszedł w stan spoczynku. W 1948 został aresztowany. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie został skazany na karę 15 lat pozbawienia wolności. Zwolniony w 1955, prawnie zrehabilitowany został w 1957[4]. Przyznano mu także zasiłek i rentę[3].

Pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 28BII-3-28)[2].

Awanse

Życie prywatne

Z małżeństwa zawartego w 1924 roku z Władysławą Grens (zm. 1982) miał dwie córki: Jadwigę i Krystynę[7].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. a b c d Powstańcze Biogramy - Julian Skokowski. www.1944.pl. [dostęp 2017-12-30].
  2. a b Julian Skokowski, timenote.info [dostęp 2019-07-15] (pol.).
  3. a b Akta w sprawie przyznania zasiłku i renty dla zasłużonych dot. Julian Skokowski, imię ojca: Donat, ur. 25-04-1886 r., inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 2019-07-15].
  4. a b c d e Jarosław Kapsa. Tajemnica śmierci komendanta. „Gazeta Częstochowska on-line”. Przedsiębiorstwo Wydawnicze Produkcyjne Usługowe Sp. z o.o. 
  5. Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 182. [dostęp 2015-04-10].
  6. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 955.
  7. Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943−1990, t. III, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010, ISBN 978-83-7611-801-7, OCLC 833638240., s. 440
  8. a b c d e f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 671.
  9. Dekret Wodza Naczelnego L. 2973 z 13 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 822)
  10. M.P. z 1932 r. nr 64, poz. 82 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  11. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  12. (Dziennik Personalny z 1928 r. Nr 15)
  13. Odznaczenia. „Echo Karpackie”, s. 2, Nr 61 z 1 grudnia 1928. 
  14. „W zamian za otrzymane wstążeczki biało-amarantowe b. armii gen. Hallera”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2097 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1666)
  15. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 76)
  16. M.P. z 1939 r. nr 45, poz. 76 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  17. Rocznik oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. 391, 397. [dostęp 2015-05-08].
  18. Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 301)

Bibliografia

  • Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939−1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 142–143. ISBN 83-211-0758-3.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Military cross BAR.svg
Military Cross medal ribbon
Julian Skokowski (grób).JPG
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób gen. Juliana Skokowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach
Julian Skokowski (cropped).jpg
Julian Skokowski, 1945 r.
Medaille commemorative de la Guerre 1914-1918 ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Médaille commémorative de la Guerre 1914-1918. France.
Naramiennik General Brygady.svg
Naramiennik generała brygady Wojsk Lądowych RP.