Julian Skokowski
Julian Skokowski w 1945 | |
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia | 25 maja 1886 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | Armia Imperium Rosyjskiego |
Stanowiska | d-ca: 6 Pułku Strzelców Podhalańskich, |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Julian Skokowski, ps. „Zaborski”, „Sulima” (ur. 25 maja 1886 w Dyneburgu, zm. 11 marca 1959 w Warszawie[1][2]) − generał brygady ludowego Wojska Polskiego. Komendant Polskiej Armii Ludowej podczas powstania warszawskiego. Więzień stalinowski.
Przebieg służby wojskowej
Syn Donata i Marii z Łukaszewiczów[1][3]. Ukończył Korpus Kadetów w Orle i szkołę oficerską w Tyfilisie. Od sierpnia 1909 służył w armii carskiej, początkowo jako dowódca plutonu, a od listopada - instruktor w szkole podoficerskiej 28 pp. Przeniesiony w maju 1911 do 141 pp, był tam kolejno dowódcą plutonu zwiadu, od listopada 1912 dowódcą kompanii łączności, a od lipca 1914 adiutantem dowódcy pułku. W sierpniu 1914 ranny, dostał się do niewoli niemieckiej. Od maja do sierpnia 1917 przebywał na rekonwalescencji w Danii, następnie powrócił do służby w armii rosyjskiej na stanowisko dowódcy batalionu 141 pp, które zajmował do lutego 1918. W międzyczasie uczestniczył w Międzynarodowej Konferencji Czerwonego Krzyża w Kopenhadze (wrzesień - październik 1917)[1]. Od czerwca 1918 dowodził polskim oddziałem tzw. Murmańczyków w Archangielsku na północy Rosji[4]. Po powrocie do kraju, od września 1919 roku służył w odrodzonym Wojsku Polskim.
W okresie II RP sprawował szereg funkcji dowódczych w Wojsku Polskim, m.in. był:
- inspektorem szkół podchorążych rezerwy,
- dowódcą 6 pułku strzelców podhalańskich w Samborze do maja 1927,
- dowódcą piechoty dywizyjnej 19 Dywizji Piechoty od maja 1927,
- w składzie osobowym I wiceministra spraw wojskowych.
Od 1935 roku do wybuchu wojny był inspektorem głównym Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny i Związku Rezerwistów.
Został osadnikiem wojskowym w osadzie Husaki w powiecie baranowickim (ziemię otrzymał tam również ułan Stanisław Skokowski)[5].
Z dniem 31 marca 1939 przeniesiony w stan spoczynku ze stanowiska dowódcy piechoty dywizyjnej 16 DP[6].
Podczas wojny obronnej 1939 roku był dowódcą piechoty dywizyjnej 25 Dywizji Piechoty Armii „Poznań”, a od 18 września dowódcą Grupy „Palmiry”, broniącej składów amunicyjnych w Palmirach w Puszczy Kampinoskiej (patrz: Obrona Palmir)[4]. Na początku 1941 roku wstąpił do Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy, gdzie objął stanowisko inspektora wyszkolenia w Okręgu Warszawa-miasto[4]. W okresie tworzenia Narodowych Sił Zbrojnych zerwano z nim kontakty. Skokowski stanął wkrótce na czele niewielkiej organizacji Gwardia Obrony Narodowej, która w 1943 roku scaliła się z Polską Armią Ludową. Niebawem Skokowski został szefem sztabu i zastępcą komendanta PAL.
29 lipca 1944 roku na murach Warszawy została rozwieszona kłamliwa odezwa jego autorstwa, głosząca, że – wobec opuszczenia miasta przez najwyższe czynniki Armii Krajowej – sygnatariusz tej odezwy obejmuje dowództwo nad wszystkimi oddziałami podziemnymi i zarządza ich mobilizację do walki z Niemcami; Skokowski podpisał się na niej jako generał dywizji. Przeszła ona bez żadnego echa. W czasie powstania warszawskiego przebywał w Śródmieściu, gdzie objął dowodzenie nad oddziałami PAL. 15 września wydał rozkaz o utworzeniu Połączonych Sił Zbrojnych Armii Ludowej, PAL i Korpusu Bezpieczeństwa, których został dowódcą oraz podporządkowaniu ich Krajowej Radzie Narodowej[4].
Po upadku powstania wyszedł z miasta wraz z ludnością cywilną. Wydostał się z obozu przejściowego w Pruszkowie dzięki pomocy AL i członków PPR. W styczniu 1945 został przyjęty do ludowego Wojska Polskiego i awansowany został do stopnia generała brygady. Otrzymał stanowisko dowódcy Okręgu Wojskowego Nr V w Krakowie, które pełnił do października 1945, kiedy przeszedł w stan spoczynku. W 1948 został aresztowany. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie został skazany na karę 15 lat pozbawienia wolności. Zwolniony w 1955, prawnie zrehabilitowany został w 1957[4]. Przyznano mu także zasiłek i rentę[3].
Pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 28BII-3-28)[2].
Awanse
- pułkownik piechoty – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 8. lokatą (w 1932 – 3. lokata)
- generał brygady – luty 1945[1]
Życie prywatne
Z małżeństwa zawartego w 1924 roku z Władysławą Grens (zm. 1982) miał dwie córki: Jadwigę i Krystynę[7].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1921)[8][9]
- Krzyż Niepodległości (17 marca 1932)[10]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[11][12][13]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)[8][14][15]
- Złoty Krzyż Zasługi (18 lutego 1939)[16]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[8]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[8]
- Krzyż Wojskowy (Wielka Brytania)[17]
- Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Francja)[8]
- Medal Zwycięstwa (Médaille Interalliée) (1921)[8][18]
Przypisy
- ↑ a b c d Powstańcze Biogramy - Julian Skokowski. www.1944.pl. [dostęp 2017-12-30].
- ↑ a b Julian Skokowski, timenote.info [dostęp 2019-07-15] (pol.).
- ↑ a b Akta w sprawie przyznania zasiłku i renty dla zasłużonych dot. Julian Skokowski, imię ojca: Donat, ur. 25-04-1886 r., inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 2019-07-15] .
- ↑ a b c d e Jarosław Kapsa. Tajemnica śmierci komendanta. „Gazeta Częstochowska on-line”. Przedsiębiorstwo Wydawnicze Produkcyjne Usługowe Sp. z o.o.
- ↑ Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 182. [dostęp 2015-04-10].
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 955.
- ↑ Janusz Królikowski , Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943−1990, t. III, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010, ISBN 978-83-7611-801-7, OCLC 833638240 ., s. 440
- ↑ a b c d e f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 671.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2973 z 13 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 822)
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 64, poz. 82 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- ↑ (Dziennik Personalny z 1928 r. Nr 15)
- ↑ Odznaczenia. „Echo Karpackie”, s. 2, Nr 61 z 1 grudnia 1928.
- ↑ „W zamian za otrzymane wstążeczki biało-amarantowe b. armii gen. Hallera”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2097 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1666)
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 76)
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 45, poz. 76 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Rocznik oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. 391, 397. [dostęp 2015-05-08].
- ↑ Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 301)
Bibliografia
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939−1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 142–143. ISBN 83-211-0758-3.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Linki zewnętrzne
- Zdjęcie Płk Julian Skokowski z 1930, zbiory NAC on-line
Media użyte na tej stronie
Military Cross medal ribbon
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób gen. Juliana Skokowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach
Julian Skokowski, 1945 r.
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Médaille commémorative de la Guerre 1914-1918. France.
Ribbon for the World War I Victory Medal awarded by the Allies:
- w:World War I Victory Medal (United States) awarded by the w:United States Department of Defense
- w:Victory Medal (United Kingdom) also called the Inter-Allied Victory Medal
- w:Médaille Interalliée 1914–1918 (France)
- w:Inter-Allied Victory Medal (Greece)
- w:Allied Victory Medal (Italy)
- etc.
Naramiennik generała brygady Wojsk Lądowych RP.