Juliusz (książę Brunszwiku)

Juliusz

książę Brunszwiku-Wolfenbüttel
Okres	od 1568 do 3 maja 1589
Poprzednik	Henryk II Młodszy
Następca	Henryk Juliusz
książę Brunszwiku-Calenberg
Okres	od 1584 do 3 maja 1589
Poprzednik	Eryk II Młodszy
Następca	Henryk Juliusz
Dane biograficzne
Dynastia	Welfowie
Data i miejsce urodzenia	29 czerwca 1528 Wolfenbüttel
Data i miejsce śmierci	3 maja 1589 Wolfenbüttel
Ojciec	Henryk II Młodszy
Matka	Maria
Żona	Jadwiga
Dzieci	Zofia Jadwiga, Henryk Juliusz, Maria, Elżbieta, Filip Zygmunt, Małgorzata, Joachim Karol, Sabina Katarzyna, Dorota Augusta, Juliusz August, Jadwiga

Juliusz, niem. Julius (ur. 29 czerwca 1528 r. w Wolfenbüttel, zm. 3 maja 1589 r. tamże) – książę Brunszwiku-Wolfenbüttel od 1568 r., także książę Brunszwiku-Calenberg od 1584 r., z dynastii Welfów.

Życiorys

Juliusz był trzecim (spośród tych, którzy dotrwali do wieku dorosłego) synem księcia Brunszwiku-Wolfenbüttel Henryka II Młodszego oraz Marii, córki Henryka, hrabiego Wirtemberg-Mömpelgard. Miał trudną młodość, co było spowodowane z jednej strony ułomnością fizyczną (miał skarłowaciałe stopy), a z drugiej konfliktem z ojcem wywołanym przez sympatię Juliusza wobec reformacji (Henryk II Młodszy konsekwentnie stał po stronie katolicyzmu i cesarza). Ponieważ posiadał dwóch starszych braci, przeznaczony został do stanu duchownego (w 1542 r. został kanonikiem w Kolonii). W 1549 r. wyjechał na studia za granicę, początkowo we Francji, potem w Niderlandach. Wrócił w 1552 r.

W 1553 r. nastąpiła zmiana jego pozycji w księstwie. W bitwie pod Sievershausen, jaką jego ojciec wraz z Maurycym Wettinem stoczył z wojskami margrabiego Kulmbach, Albrechta Alcybiadesa Hohenzollerna, zginęli obaj starsi bracia Juliusza, przez co ten ostatni został następcą tronu w Wolfenbüttel. Jego ojciec jednak nie był z tego zadowolony, przede wszystkim z uwagi na wyznanie syna, i Juliusz obawiając się o swoje życie wyjechał w 1558 r. do swego szwagra, margrabiego brandenburskiego Jana z Kostrzyna. Tam Juliusz odebrał nauki rządzenia księstwem. Powrócił do Wolfenbüttel i pogodził się z ojcem dopiero po swoim ożenku w 1560 r. z Jadwigą, bratanicą Jana z Kostrzynia. Henryk Młodszy powierzył mu wówczas w zarząd część księstwa.

Juliusz objął tron książęcy w Wolfenbüttel po śmierci ojca w 1568 r. Niezwłocznie po wstąpieniu na tron przeprowadził też reformy religijne, wprowadzając na terenie księstwa luteranizm i organizując związaną z tym nową strukturę kościelną. W celu uzyskania wykwalifikowanych kadr do obsadzenia stanowisk urzędniczych oraz funkcji kościelnych utworzył w 1576 r. uniwersytet w Helmstedt. W tym samym okresie przeprowadził reformę administracji księstwa, odróżniając sprawy książęce od państwowych. Głównym celem jego polityki było umocnienie księstwa, szczególnie w dziedzinie gospodarki. Szczególnie wnikliwie zajmował się sprawami finansowymi; rozwijał także sieć komunikacyjną w księstwie (w tym szczególnie – dróg wodnych). Poszukiwał złoży surowców mineralnych, zreorganizował przedsięwzięcia górnicze i hutnicze oraz gospodarkę leśną i solną. Działał na rzecz tworzenia nowych kontaktów handlowych, które otwierały nowe rynki zbytu na produkty księstwa. Efektem tych działań była znacząca redukcja zadłużenia księstwa, które pozostawił swemu następcy w kwitnącym stanie.

Nie angażował się specjalnie w politykę zagraniczną i nie próbował walczyć o wpływy polityczne w Cesarstwie. Zachowywał dużą powściągliwość w kwestiach religijnych, m.in. odmówił przystąpienia do sojuszu książąt protestanckich – nie chciał występować przeciwko Habsburgom, m.in. z powodu związków, jakie łączyły go z cesarzem Maksymilianem II. Pod koniec życia, w 1584 r., po bezpotomnej śmierci swego kuzyna, Eryka II Młodszego objął też władzę w drugiej części księstwa brunszwickiego z Calenbergiem.

Zmarł w 1589 r., jego następcą został najstarszy syn, Henryk Juliusz.

Rodzina

Juliusz w 1560 r. poślubił Jadwigę (zmarłą w 1602), córkę margrabiego Brandenburgii Joachima II Hektora z rodu Hohenzollernów. Ze związku tego pochodziło jedenaścioro dzieci:

• Zofia Jadwiga (ur. 1561, zm. 1631) – żona księcia pomorskiego na Wołogoszczy Ernesta Ludwika,
• Henryk Juliusz (ur. 1564, zm. 1613) – następca ojca, książę Brunszwiku,
• Maria (ur. 1566, zm. 1626) – żona księcia Saksonii-Lauenburga-Ratzeburga Franciszka II,
• Elżbieta (ur. 1567, zm. 1618) – żona hrabiego Holsztynu-Schauenburga Adolfa XII, a następnie księcia Lüneburga-Harburga Krzysztofa,
• Filip Zygmunt (ur. 1568, zm. 1623) – biskup Verden i Osnabrück,
• Małgorzata (ur. 1571, zm. 1580),
• Joachim Karol (ur. 1573, zm. 1615),
• Sabina Katarzyna (ur. 1574, zm. 1590),
• Dorota Augusta (ur. 1577, zm. 1625) – ksieni w Gandersheim,
• Juliusz August (ur. 1578, zm. 1617) - opat w Michaelstein,
• Jadwiga (ur. 1580, zm. 1657) – żona księcia Lüneburga-Harburga Ottona III.

Bibliografia

• Hans-Joachim Kraschewski: Julius, Herzog von Braunschweig-Lüneburg-Wolfenbüttel. W: Neue Deutsche Biographie. T. 10. Berlin: Duncker & Humblot, 1974, s. 654–655. [dostęp 2010-12-16]. (niem.)
• Julius Herzog v.Braunschweig-Wolfenbüttel. W: WW-Person [on-line]. [dostęp 2018-03-06].