Juliusz Bator

Juliusz Bator (ur. 22 stycznia 1977 w Krakowie[1]) – polski historyk węgierskiego pochodzenia[2] zajmujący się problematyką Austro-Węgier, a zwłaszcza frontem wschodnim w I wojnie światowej.

W latach 1997–2002 studiował historię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie[3], a od 2005 do 2006 roku kulturę węgierską w Balassi Bálint Intézet w Budapeszcie[4]. Jest uczniem historyka wojskowości Austro-Węgier – prof. Mariana Zgórniaka[5]. We wrześniu 2014 został członkiem Galicyjskiego Towarzystwa Historycznego[6].

„Wojna Galicyjska”

Juliusz Bator jest autorem książki „Wojna Galicyjska” (wydania: 2005 i 2008), będącej praktycznie pierwszym w literaturze polskiej monograficznym[7][8] opracowaniem działań na froncie galicyjskim w I wojnie światowej. W pracy tej dokonał rewizji dotychczasowego sposobu przedstawiania armii austro-węgierskiej na froncie wschodnim w czasie wojny[8], a także przyczyn wybuchu pierwszej wojny światowej. Zwrócił też uwagę na historyczne znaczenie powstrzymania przez wojska austro-węgierskie największej ofensywy rosyjskiej na froncie wschodnim, zwanej „walcem parowym” w listopadzie i grudniu 1914 roku w wielkiej bitwie pomiędzy Częstochową i Karpatami (nazywaną dotąd bitwą pod Limanową)[8].

Książka Juliusza Batora była przywoływana, cytowana w pracach przez historyków: prof. dr hab. Mariana Zgórniaka[9], dr hab. Andrzeja Olejkę[10], prof. dr hab. Andrzeja Chwalbę[11], prof. dr hab. Michała Baczkowskiego[12], Ákosa Engelmayera[13], Krzysztofa i Piotra Ormana[14], Witolda Stachnika[15], Marka Lisa[16], Wacława Polakiewicza[17][18], Barbarę i Jarosława Centka[19], Jacka Rozmusa[20], Jerzego Pałosza[21], Sławomira Kułacza[22], Jerzego Bogacza[23], Romana Szuszkiewicza[24], Wiesława Batora[25] i Stefana Kotlarczyka[26].

Książka była recenzowana przez naukowe czasopisma historyczne, m.in. w:

Recenzenci podkreślali, że ta praca, mimo pewnych zastrzeżeń i kontrowersyjnych tez autora, była ponadprzeciętna w swym znaczeniu dla badań historii frontu wschodniego w I wojnie światowej i stała się impulsem dla dyskusji w kręgach badaczy tej dziedziny. Praca doczekała się także artykułu-recenzji w „Dzienniku Polskim” z 17 grudnia 2005 roku przez Pawła Stachnika, który pisał:

Działania wojenne w Galicji w początkach I wojny światowej nie miały szczęścia u historyków. W polskiej literaturze historycznej trzeba było czekać aż 90 lat, żeby powstała praca opisująca szczegółowo kampanię galicyjską (nie licząc oczywiście znanej książeczki prof. Mariana Zgórniaka). Książką taką jest napisana ze swadą „Wojna galicyjska” młodego krakowskiego historyka Juliusza Batora. Zadał on sobie trud prześledzenia wojennych wydarzeń 1914 i 1915 r. rozgrywających się na terenie Galicji z przyległościami, a następnie monograficznego ich opisania.

Fragmenty "wojny galicyjskiej" J.B. zostały również wykorzystane w węgierskim filmie dokumentalnym zrealizowanym na zamówienie Węgierskiego Ministerstwa Obrony Narodowej, pt.: Halhatatlanok, Limanowa - a magyar gyozelem 1914 ("Nieśmiertelni. Limanowa - węgierskie zwycięstwo 1914), reż. Krisztian Barany, którego premiera odbyła się w Budapeszcie 29 listopada 2016 roku. Juliusz Bator był jednym z dwóch (obok Wiesława Batora) konsultantem historycznym tego filmu ze strony polskiej.

Publikacje

  • Wojna galicyjska. Działania armii austro-węgierskiej na froncie północnym (galicyjskim) w latach 1914–1915, Kraków 2005 (stron 319), ISBN 83-921494-4-0
  • Wojna galicyjska. Działania armii austro-węgierskiej na froncie północnym (galicyjskim) w latach 1914–1915, wyd. II rozszerzone, Kraków 2008 (stron 506), ISBN 978-83-7396-747-2

Przypisy

  1. ↑ P. Stachnik, „Dziennik Polski”, 17.12.2005; Danuta Trylska-Siekańska , „Cracovia-Leopolis, 2006/2007, nr 1, s. 71
  2. ↑ J. Bator, "Wojna galicyjska" wyd. II, 2008, s. 9
  3. ↑ J. Bator, "Wojna galicyjska" wyd. II, 2008, s. IV okł.
  4. ↑ J. Bator, "Wojna galicyjska" wyd. II, 2008, s. 7
  5. ↑ J. Bator, "Wojna galicyjska" wyd. II, 2008, s. 25
  6. ↑ Galicyjskie Towarzystwo Historyczne. O nas, data dostępu [2022-08-23]
  7. ↑ Danuta Trylska-Siekańska, Andrzej Chlipalski, Egon Leopolski, recenzja pracy Batora w: Cracovia Leopolis, 2006/2007, nr 1, s. 71
  8. ↑ a b c P. Stachnik, „Dziennik Polski”, 17.12.2005
  9. ↑ "Wielka historia świata", pr. zb. pod red: Józefa A. Gierowskiego, Stanisława Grodziskiego i Jerzego Wyrozumskiego, t.11: "Wielkie wojny XX wieku (1914-19145)" red. naukowa M. Zgórniak, wykorzystanie tekstu Juliusza Batora s: 19-26, 65-68, 71-76, 83-85, 88-92, w bibliografia: s.827
  10. ↑ "Karpacka wojna trzech cesarzy", Rzeszów 2013, wykorzystanie tekstu: s. 117, w. 19–28, oraz: "Lotnicze epizody znad c.k. Tarnowa." Tarnowski Oddział PTH. Tarnów 2013, wstęp, przypisy bibliografia
  11. ↑ "Samobójstwo Europy", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014 - wykorzystanie wniosków i tez J.Batora, bibliografia, s.629
  12. ↑ "Front Wschodni I Wojny Światowej" pr.zb. pod red. M.Baczkowskiego i K.Ruszały, wyd. "Historia Jagellonica", Kraków 2013, przypisy: 19/s.54, 38/s.65, 7/s.189, Indeks Osobowy, s.233
  13. ↑ Ferenc Molnar, „Galicja 1914-1915. Zapiski korespondenta wojennego". Przełożył i wstępem opatrzył Akos Engelmayer, wyd. Most, Warszawa 2011: odwołanie i cytat na s. 5
  14. ↑ "Wielka Wojna na Jurze", Kraków 2008
  15. ↑ "U progu Wielkiej Wojny. Dziennik Franciszka Stachnika z początku I wojny światowej", wyd. Omega, Kraków 2007, wstęp, przypisy, bibliografia
  16. ↑ „Krwawe Zaduszki Wielkiej Wojny. Bitwa nad Opatówką 1-3 listopada 1914 roku”, Sandomierz 2010, s.95, nazewnictwo operacji „Wisła-San” w przypisie 10 na stronie 10)
  17. ↑ "Limanowa 1914, Podhalański Adwent", Zakopane 2013
  18. ↑ "Przełomowe chwile 1914-1915 Lódź...Kraków...Limanowa...Karpaty...czy Gorlice?" Prace Komisji Historii Wojskowości. t. IV/2., Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Nowym Targu. Nowy Targ 2009,powołanie się na treść i ocena książki Juliusza Batora, przyp.8
  19. ↑ "Bitewnik Łódzki 1914 - Popularyzator pamięci o Wielkiej Wojnie" w: Acta Universitatis Lodzensis, Folia Librorum 17/2013, przyp. 6 na str. 189
  20. ↑ "Żołnierskie narracje o wojnie światowej 1914–1918. Strzelcy, legioniści, Polacy w armii austro-węgierskiej". Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Kraków 2013
  21. ↑ "Śmiercią złączeni. O cmentarzach z I wojny światowej na terenach Królestwa Polskiego administrowanych przez Austro-Węgry. Libron. Kraków 2012
  22. ↑ "Działania wojenne lat 1914–1915 w Leżajsku" [w:] A. Chmura (red.), "Leżajskie drogi do niepodległości", Leżajsk 2009.
  23. ↑ "Historia miasta Limanowa",wyd.: Miejska Biblioteka Publiczna w Limanowej, Limanowa 2013, bezp. obszerne odwołania i cytaty z "Wojny galicyjskiej" J. Batora na str. 11-14, oraz bibliografia na str 32.
  24. ↑ „Czerwone diabły pod Limanową, czyli kilka słów o cesarskiej i królewskiej armii”, w: Ziemia Limanowska, 4 grudnia 2012 r, powołania w tekście bibliografia.
  25. ↑ "Południowo-zachodnie pogranicze Królestwa Kongresowego i Szczekociny w czasach pierwszej wojny światowej" , Szczekociński Rocznik Historyczny. Szczekociny 2013, s.102-149,przyp. 12,13,38-41,44.49,56,57,66.
  26. ↑ "... Z doby dzisiejszej. Za Matkę Ojczyznę. Dwie sztuki sceniczne opatrzone komentarzami i przypisami" Wadowice 2007 s.102-149,przyp. 40,41,43,86,102,113,114 i bibliografia s. 118.
  27. ↑ R. 7, nr 1 (2006), s. 165-176, Jarosław Centek
  28. ↑ R. 39, nr 2 (2007), s. 202-205, Waldemar Potkański
  29. ↑ T. 27 (2006/2007), s. 359-362, Damian Szymczak
  30. ↑ (2006/2007, nr 1), s. 71, Danuta Trylska-Siekańska, Andrzej Chlipalski, Egon Leopolski