Juliusz Leo

Juliusz Leo

Data i miejsce urodzenia	15 września 1861 Stebnik, Cesarstwo Austrii
Data i miejsce śmierci	21 lutego 1918 Kraków, Austro-Węgry
Prezydent Krakowa
Okres	od 11 lipca 1904 do 21 lutego 1918
Poprzednik	Józef Friedlein
Następca	Jan Kanty Federowicz
Odznaczenia

Juliusz Franciszek Leo (ur. 15 września 1861 w Stebniku, zm. 21 lutego 1918 w Krakowie) – polityk galicyjski, ekonomista, prawnik, prezydent Krakowa, Prezes Koła Polskiego, przewodniczący Naczelnego Komitetu Narodowego w 1914 roku^[1].

Życiorys

Był synem radcy górniczego Juliusza Lea (1817–1878, nadzarządca C. K. Zarządu Saliny w Wieliczce^{[2][3][4][5][6]}) i Krystyny z Holztragerów (1827–1904). Wraz z rodzicami przeprowadził się do Wieliczki. Ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie. W latach 1879–1884 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie w latach 1885–1887 ekonomię w Berlinie. W 1887 rozpoczął praktykę adwokacką, a rok później obronił habilitację z zakresu prawa skarbowego. W latach 1891–1904 już jako profesor wykładał na UJ. Od 1893 był członkiem Rady Miasta Krakowa. W latach 1901–1904 pełnił funkcję wiceprezydenta miasta. 7 lipca 1904 po rezygnacji Józefa Friedleina został wybrany na funkcję prezydenta miasta Krakowa, którą pełnił przez 3 kadencje aż do śmierci^[7]. Wybór zatwierdził cesarz Franciszek Józef I z dniem 25 sierpnia 1904. Obejmując ostatnią kadencję w 1916 uzyskał 86 z 88 głosów. W 1901 został posłem do Sejmu Krajowego i zasiadał w nim w czasie VIII, IX i X kadencji. Wystartował w wyborach reprezentując konserwatystów od 1907 wchodził w skład stronnictwa demokratów. Od 1911 wchodził również w skład austriackiej Rady Państwa, pełniąc w latach 1912–1915 funkcje Prezesa Koła Polskiego. W 1889 opublikował Finanse Galicji oraz projekt reformy skarbu krajowego. W 1894 ożenił się z Wilhelminą Cecylią Kleska (1871–1947) oraz przeprowadził do nabytej przez siebie kamienicy przy ulicy Loretańskiej 8. Był ojcem pięciorga dzieci (3 synów, 2 córki). Jego wnukiem był historyk sztuki Andrzej Fischinger. Juliusz Leo chorujący na nadciśnienie tętnicze we wrześniu 1917 doznał ataku serca, komplikacje zdrowotne spowodowały jego śmierć w lutym następnego roku. Obowiązki prezydenta miasta w czasie choroby sprawował wiceprezydent Jan Kanty Federowicz.

Największymi dokonaniami prezydenckimi Juliusza Lea było:

• sfinalizowanie wykupienia od Austriaków w 1905 Wawelu i rozpoczęcie szeroko zakrojonych prac jego rewitalizacji.
• stworzenie w latach 1907–1915 tzw. Wielkiego Krakowa, czyli przyłączenia 14 nowych dzielnic i powiększenie w ten sposób obszaru miasta z 7 do 47 km kwadratowych. Pierwszy postulat w sprawie zgłaszał już jako wiceprezydent na posiedzeniu Rady Miasta Krakowa 6 lutego 1902.
• regulacja brzegów Wisły i przesunięcie koryta Rudawy.
• rozbudowa kanalizacji i sieci wodociągowej oraz rozbudowa sieci komunikacyjnej o nowe linie tramwajowe.
• uporządkowanie gospodarki finansowej miasta i zwiększenie jego dochodów.
• budowa III mostu na Wiśle, elektrowni miejskiej oraz otwarcie w 1913 nowego dworca towarowego.

W 1914 współtworzył i był pierwszym prezesem Naczelnego Komitetu Narodowego, był jednym z współinicjatorów utworzenia Legionów Polskich. Z kasy miasta Krakowa na Legiony na wniosek prezydenta Rada Miasta przegłosowała darowiznę w wysokości miliona koron.

Juliusz Leo pochowany jest w grobowcu ufundowanym przez Radę Miasta Krakowa na krakowskim Cmentarzu Rakowickim.

Upamiętnienie

• Jego imię nosi jedna z krakowskich ulic w dzielnicy V (biegnie przez Nową Wieś i Łobzów) oraz największa polana w Lesie Wolskim.
• Tadeusz Boy-Żeleński we wspomnieniach o prezydencie Leo napisał Dał On miastu ramę dla przyszłego rozwoju na 100 lat.
• 20 stycznia 2018 roku odsłonięto w Krakowie pomnik Juliusza Lea u zbiegu ulic Józefińskiej i Nadwiślańskiej, w Podgórzu. Autorami rzeźby są Karol Badyna i Łukasz Podczaszy^[8].

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Komandorski Orderu Franciszka Józefa (1910)^[9].
• Godność c. k. tajnego radcy (1914)^[10].
• Tytuł Honorowego Obywatela Podgórza (17 marca 1914)^[11].
• Honorowe członkostwo Towarzystwa Strzeleckiego w Krakowie (1907)^[12].

Galeria

• 

  Juliusz Leo wita cesarza Karola I i cesarzową Zytę podczas wizyty pary cesarskiej w Krakowie 1917

• 

  Grobowiec Juliusza Lea
  Cmentarz Rakowicki.

• 

  Pomnik Juliusza Lea
  Kraków, Podgórze ul. Józefińska.

Przypisy

Bibliografia

• Janina Bieniarzówna, Jan M Małecki „Dzieje Krakowa” t.3 Wyd. Literackie Kraków 1985 ISBN 83-08-00116-5
• Celina Bąk-Koczarska „Juliusz Leo - Twórca Wielkiego Krakowa” wyd. Ossolineum 1986
• Zdjęcie, s. 7.

Linki zewnętrzne

• Ziemie polskie. † Dr Juliusz Leo. „Ilustrowany Kurier Codzienny”, s. 4, Nr 53 z 23 lutego 1918. 
• Publikacje Juliusza Lea w zbiorach Biblioteki Narodowej - wersja cyfrowa na Polona.pl