Juliusz Prachtel-Morawiański

Juliusz Prachtel-Morawiański
Data i miejsce urodzenia14 lub 15 lutego 1899
Stanisławów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci11 listopada 1970
Londyn, Wielka Brytania
Zawód, zajęcieprokurator
Narodowośćpolska
Tytuł naukowydoktor
RodzicePaweł, Elżbieta
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Juliusz Prachtel-Morawiański
Cezary, Justyn
major audytor (1964) major audytor (1964)
Data i miejsce urodzenia14 lub 15 lutego 1899
Stanisławów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci11 listopada 1970
Londyn, Wielka Brytania
Przebieg służby
Siły zbrojneOrzełek II RP.svg Wojsko Polskie,
Kotwica symbol.svg Armia Krajowa,
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne
Jednostki53 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych,
Okręg Warszawa AK: Obwód Żoliborz AK
Stanowiskareferent, prokurator
Główne wojny i bitwyII wojna światowa (powstanie warszawskie)

Juliusz Józef Leopold Prachtel-Morawiański ps. „Cezary” i „Justyn” (ur. 14 lub 15 lutego 1899 w Stanisławowie, zm. 11 listopada 1970 w Londynie) – polski prawnik z tytułem doktora, prokurator w II Rzeczypospolitej, oficer Wojska Polskiego, Związku Walki Zbrojnej–Armii Krajowej i Polskich Sił Zbrojnych.

Juliusz Prachtel-Morawiański (trzeci z lewej) podczas odsłonięcia popiersia J. Piłsudskiego w gmachu Sądu Okręgowego we Lwowie w maju 1936. Obok m.in. Józef Chirowski, Marian Zbrowski, Stanisław Dębicki, Helena Lepiarz, Lucjan Malicki

Życiorys

Juliusz Józef Leopold Prachtel-Morawiański[1] według różnych źródeł urodził się 14[2][1] lub 15 lutego 1899[3] w Stanisławowie[2]. Był wnukiem dr. Józefa Prachtela-Morawiańskiego (1837–1907[4], prokuratora w Przemyślu[5][6][7]) i Józefy (1840–1895[8]) oraz synem inżyniera Pawła Prachtela-Morawiańskiego (ur. 1870, urzędnik kolejowy, zaginiony po 1940[9][10]) i Elżbiety z domu Kopcińskiej[11][12][2].

Ukończył studia prawnicze uzyskując tytuł doktora. W niepodległej II Rzeczypospolitej wstąpił do służby wymiaru sprawiedliwości. Pełnił stanowisko wiceprokuratora Sądu Okręgowego we Lwowie[13]. Ze stanowiska wiceprokuratora Sądu Okręgowego we Lwowie we wrześniu 1936 został mianowany na posadę wiceprokuratora Sądu Apelacyjnego w Warszawie[14]. Jako prokurator był oskarżycielem m.in. w rozprawie doraźnej w sprawie Mykołę Łemyka oskarżonego o zamach na konsula generalnego ZSRR we Lwowie (1933)[15], w procesie o zamordowanie posterunkowego Stanisława Jacyny (1934)[16], w rozpoczętym 25 maja 1936 przed sądem we Lwowie w procesie 23 ukraińskich działaczy OUN, w tym winnych zabójstwa Bronisława Pierackiego jak Stepan Bandera, oskarżonych o zdradę stanu i szereg zamachów (przewodniczącym składu sędziowskiego był Paweł Dysiewicz)[17][18][19][20][21]. Do 1939 pracował jako prokurator w Warszawie[22].

W Wojsku Polskim został awansowany do stopnia porucznika rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem 2 stycznia 1932[23]. W 1934 był oficerem rezerwowym 53 pułku piechoty i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto[24].

Podczas II wojny światowej w trakcie okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność konspiracyjną w ramach Polskiego Państwa Podziemnego i funkcjonował w strukturach Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, działając razem z córką[25]. W stopniu porucznika, potem kapitana był referentem spraw sądowych Kierownictwa Walki Podziemnej (KWP) w strukturze Okręgowej Delegatury Rządu na Kraj Warszawa-Województwo[26]. Sprawował obowiązki prokuratora Wojskowego Sądu Specjalnego Warszawskiego Obszaru ZWZ/AK, funkcjonując pod pseudonimami „Cezary” i „Justyn”[27][2]. Od 1942 do sierpnia 1944 ukrywał żydowskie mieszkanki getta, siostry Bodner, Annę i Gizelę (później Jadwiga Ostrowska) oraz ich matkę, a po wybuchu powstania wystarał się o inne miejsce dla nich u swojego znajomego sędziego Janaka[25][25]. Brał udział w powstaniu warszawskim w stopniu kapitana[25]. Podczas powstania był prokuratorem WSS Obwodu Żoliborz AK (Żywiciel)[2][28]. Po upadku powstania został umieszczony przez Niemców w obozie (numer jeniecki 46502)[25][2].

Po II wojnie światowej pozostał na emigracji w Londynie[25][2]. W 1964 został awansowany do stopnia majora w korpusie audytorów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie[29]. Zmarł 11 listopada 1970[25][2]. Według różnych źródeł został pochowany na cmentarzu w Willesden (Willesden Cemetery)[30] lub na Cmentarzu North Sheen w Kew (w tym samym miejscu spoczęła Salme Prachtel-Morawiańska, żyjąca w latach 1923–2010)[1].

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c Juliusz Prachtel-Morawiański: Juliusz Prachtel-Morawiański (ang.). gravestonephotos.com. [dostęp 2017-03-24].
  2. ↑ a b c d e f g h Juliusz Prachtel-Morawiański. 1944.pl. [dostęp 2017-03-24].
  3. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 31, 506.
  4. ↑ Józef Prachtel-Morawiański. cmentarzeprzemysl.pl. [dostęp 2017-03-24].
  5. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 151.
  6. ↑ Kronika. „Kuryer Przemyski”, s. 2, nr 55 z 9 lipca 1893. 
  7. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 151.
  8. ↑ Józefa Prachtel-Morawiańska. cmentarzeprzemysl.pl. [dostęp 2017-03-24].
  9. ↑ Album inżynierów i techników w Polsce, T. 1, Cz. 3, Życiorysy. Lwów: 1932, s. 176.
  10. ↑ Uznanie za zmarłego i stwierdzenie faktu śmierci. Sąd Grodzki w Krakowie. „Monitor Polski”, s. 3, nr 12 z 31 stycznia 1947. 
  11. ↑ 1 Pułk Saperów Kolejowych w dniu święta pułkowego. Kraków 20 czerwca 1927 r.. Kraków: 1927, s. 55.
  12. ↑ Święto 1 pułku saperów. „„Czas””, s. 3, nr 159 z 13 lipca 1925. 
  13. ↑ Odsłonięcie popiersia Marszałka Piłsudskiego w gmachu Sądu Okręgowego we Lwowie. „Wschód”, s. 1, nr 12 z 20 maja 1936. 
  14. ↑ Awanse w prokuraturze. „Wschód”, s. 1, nr 23 z 10 września 1936. 
  15. ↑ Sprawca zamachu w konsulacie sowieckim we Lwowie w poniedziałek stanie przed sądem doraźnym. „Wołyń”, s. 3, nr 44 z 29 października 1933. 
  16. ↑ Aresztowanie groźnego spiskowca ukraińskiego. „Czorny” – szef bojowców O.U.N. wydał rozkaz zamordowania ś.p. Jacyny. „Nowiny Codzienne”, s. 1, nr 300 z 27 października 1934. 
  17. ↑ Proces krwawych zamachowców ukraińskich. „Ilustrowana Republika”, s. 4, nr 144 z 26 maja 1936. 
  18. ↑ Proces ukraińskich bojowców. Dalsze zeznania świadków. „Warszawski Dziennik Narodowy”, s. 7, nr 162A z 14 czerwca 1936. 
  19. ↑ Proces O.U.N. we Lwowie. Czy oskarżeni są poczytalni. „Gazeta Robotnicza”, s. 2, nr 172 z 18 czerwca 1936. 
  20. ↑ Zbrodnicze plany „ukraińskich” terrorystów. „Warszawski Dziennik Narodowy”, s. 2, nr 167B z 19 czerwca 1936. 
  21. ↑ Grzegorz Rossoliński-Liebe: Stepan Bandera: The Life and Afterlife of a Ukrainian Nationalist. Stuttgart: Ibidem, 2014, s. 153. ISBN 78-3-8382-0604-2.
  22. ↑ Andrzej Garlicki: Piękne lata trzydzieste. Obwarzanek i kabotyn. niniwa22.cba.pl/, 2008. [dostęp 2017-03-24].
  23. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 31.
  24. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 506.
  25. ↑ a b c d e f g Juliusz Prachtel-Morawiański. getto.pl. [dostęp 2017-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-25)].
  26. ↑ Kierownictwa Walki Cywilnej w poszczególnych Okręgach Delegatury Rządu. dws-xip.pl. [dostęp 2017-03-24].
  27. ↑ Włodzimierz Rosłoniec. Wymiar sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego. „Palestra”. 8 (380), s. 24, 1989. 
  28. ↑ Włodzimierz Rosłoniec. Wymiar sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego. „Palestra”. 8 (380), s. 37, 1989. 
  29. ↑ Lista oficerów Polskich Sił Zbrojnych według awansów dokonanych na uchodźstwie. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 14, nr 4 z 30 czerwca 1969. 
  30. ↑ Karolina Grodziska: Polskie groby na cmentarzach Londynu. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1995, s. 429, 430.
  31. ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 4, nr 1 z 9 maja 1956. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Kotwica symbol.svg
Autor: Liftarn, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kotwica symbol
Poland badge.jpg
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Unveiling of Józef Piłsudski bust in Lviv Court (1936).jpg
Odsłonięcie popiersia Marszałka Piłsudskiego w gmachu Sądu Okręgowego we Lwowie w maju 1936. W grupie po lewej od lewej prokurator dr Józef Chirowski, wiceprezes SA Ojak, wiceprokurator SO dr Juliusz Prachtel-Morawiański, prezes SA Marian Zbrowski. W grupie po prawej prokurator SA Stanisław Dębicki, sędzia Helena Lepiarzowa, wiceprezes Sądu Okręgowego Karnego Lucjan Malicki, asesor Sądu Pracy Kozłowski i w głębi kierownik sekretariatu SA Olejowski.
PL Epolet mjr.svg
Naramiennik majora Wojska Polskiego (1919-39).