Julius Roger

Julius Roger
Ilustracja
Julius Roger
Data i miejsce urodzenia

28 lutego 1819
Niederstotzingen

Data i miejsce śmierci

7 stycznia 1865
Rudy

Zawód, zajęcie

lekarz, entomolog, etnograf

Nagrobek dra Juliusa Rogera ufundowany przez księcia raciborskiego Wiktora I na cmentarzu przy kościele św. Magdaleny w Rudach Wielkich, 2006.
Pomnik w miejscu śmierci.

Julius Roger (ur. 28 lutego 1819 w Niederstotzingen koło Ulm, zm. 7 stycznia 1865 w Rudach) – niemiecki lekarz i przyrodnik, z zamiłowania etnolog, działacz społeczny[1].

Życiorys

Urodził się 28 lutego 1819 roku w Niederstotzingen koło Ulm w Niemczech[2]. Studiował filozofię w Monachium i medycynę w Tybindze. W 1843 roku otrzymał dyplom lekarski i rozpoczął karierę zawodową. Na Górny Śląsk trafił w 1847 roku przyjmując posadę lekarza przybocznego księcia raciborskiego Wiktora I.[3][4] Wkrótce dr Roger otrzymał tytuł Królewskiego Radcy Sanitarnego. Oprócz leczenia rodziny książęcej swoją pracę dzielił między trzy ośrodki: Pilchowice, Rudy Raciborskie i Rybnik. Zainicjował w Rybniku budowę nowego szpitala. Dzieła swojego nie dokończył ze względu na nagłą śmierć w 1865 roku. Szpital jednak powstał w latach 1868–1869 staraniem księcia raciborskiego i z pieniędzy społecznych. Ze względu na osobę wielkiego inicjatora budowy szpital otrzymał imię „Juliusza” („Juliuskrankenhaus”), Nazwa „św.” pojawiła się dopiero w okresie międzywojennym. Szpitalna kaplica jest pod wezwaniem św. Juliusza.

Oprócz leczenia doktor Roger miał również dwie pasje: był przyrodnikiem i zbieraczem pieśni ludowych. Od miejscowej ludności nauczył się języka polskiego i zebrał 546 pieśni, które wydał po polsku w 1863 roku pt. Pieśni Ludu Polskiego w Górnym Szląsku[5]. W książce opracował pieśni śląskie, pod względem folklorystycznym porównując je z pieśniami występującymi w Polsce. Jedną ze zidentyfikowanych wsi, w których zbierał materiały do swojej pracy były Rudy w powiecie raciborskim[6][7].

W listach do swoich niemieckich przyjaciół m.in. Augusta von Fallersleben otwarcie dawał wyraz przekonaniu o polskości Górnoślązaków. Utrzymywał kontakty z górnośląskimi literatami Józefem Lompą i Pawłem Stalmachem[7].

Dzieła

  • Roger J. „Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku”, Wrocław, 1863, [wyd. fototypiczne] Opole 1976, 1991[4]

Film

  • Juliusz Roger stał się bohaterem pierwszego odcinka programu z cyklu „Tajemniczy Śląsk” produkowanego i prowadzonego przez Pawła Poloka, a emitowanego w Telewizji Silesia.

Upamiętnienie

Juliusz Roger jest patronem Szkoły Podstawowej w Sośnicowicach. Obelisk w kształcie serca na miejscu śmierci w lasach między Rachowicami a Kozłowem

W 1956 r. decyzją Ministerstwa Kultury i Sztuki nadano rudzkiemu chórowi jako jedynemu w kraju imię Juliusza Rogera.

Przypisy

  1. Świerc 1963 ↓.
  2. Piotr Świerc. Juliusz Roger. „Studia Śląskie”. tom XXVI, s. 324, 1974. Opole: Instytut Śląski. 
  3. F.Korniłowicz, „Juliusz Roger (1819-1865)”, Kwartalnik Opolski nr.4, 1977.
  4. a b Grażyna Barbara Szewczyk: Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu. Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, 2011, s. 392. ISBN 978-83-60470-41-1.
  5. Juliusz Roger 1863 ↓.
  6. Felix Triest 1865 ↓, s. 809.
  7. a b Simonides 1984 ↓, s. 292.

Bibliografia

  • Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
  • Juliusz Roger: Pieśni Ludu Polskiego na Górnym Śląsku. Wrocław: Juliusz Roger, 1863.
  • Dorota Simonides: „Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny” t. II, hasło Juliusz Roger. Warszawa: PWN, 1984, s. 292. ISBN 83-01-01520-9.
  • Piotr Świerc: Juliusz Roger i jego zbiór śląskich pieśni ludowych. Opole: PWN, 1963.
  • F. Korniłowicz, „Juliusz Roger (1819-1865)”, Kwartalnik Opolski nr.4, 1977.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

1863 Julius Roger Pieśni Ludu Polskiego na Górnym Śląsku.png
1863 Julius Roger "Pieśni Ludu Polskiego na Górnym Śląsku"
Pomnik Juliusza Rogera 02.jpg
Autor: Mateusz Kłopeć, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik to krzyż, u którego stóp znajduje się głaz w kształcie serca z napisem poświęconym zmarłemu działaczowi postawiony w miejscu śmierci Juliusza Rogera
Julius Roger.jpg
Juliusz Roger - lekarz, entomolog, etnograf, zbieracz folkloru muzycznego Śląska
Julius Roger begrabnis.JPG
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Romancop (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Nagrobek dra Juliusa Rogera na cmentarzu przy kościele św. Magdaleny w Rudach Wielkich (Raciborskich). 2006