Jumdżaagijn Cedenbal

Jumdżaagijn Cedenbal
Юмжаагийн Цэдэнбал
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 września 1916
Ajmak uwski, Chanat Mongolii

Data i miejsce śmierci

20 kwietnia 1991
Moskwa, RFSRR, ZSRR

Przewodniczący Prezydium Wielkiego Churału Ludowego Mongolskiej Republiki Ludowej
Okres

od 11 czerwca 1974
do 23 sierpnia 1984

Przynależność polityczna

Mongolska Partia Ludowo-Rewolucyjna

Poprzednik

Sonomyn Luwsan

Następca

Njamyn Dżagwaral

Premier Mongolskiej Republiki Ludowej
Okres

od 26 stycznia 1952
do 11 czerwca 1974

Przynależność polityczna

Mongolska Partia Ludowo-Rewolucyjna

Poprzednik

Chorlogijn Czojbalsan

Następca

Dżambyn Batmönch

Sekretarz Generalny Mongolskiej Partii Ludowo-Rewolucyjnej
Okres

od 8 kwietnia 1940
do 4 kwietnia 1954

Poprzednik

Dashi Damba

Następca

Dashi Damba

Sekretarz Generalny Mongolskiej Partii Ludowo-Rewolucyjnej
Okres

od 22 listopada 1958
do 24 sierpnia 1984

Poprzednik

Dashi Damba

Następca

Dżambyn Batmönch

Odznaczenia
Order Suche Batora (Mongolia) Order Suche Batora (Mongolia) Order Suche Batora (Mongolia) Order Suche Batora (Mongolia) Order Czerwonego Sztandaru (Mongolia) Order Czerwonego Sztandaru (Mongolia) Order Czerwonego Sztandaru Pracy (Mongolia) Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Rewolucji Październikowej Order Kutuzowa I klasy (ZSRR) Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina” Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945” Medal „Za zwycięstwo nad Japonią” Medal jubileuszowy „Dwadzieścia lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” Medal jubileuszowy „30 lat zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR” 60 years saf rib.png Order Georgi Dimitrowa (Bułgaria) Order Georgi Dimitrowa (Bułgaria) Order Karola Marksa (NRD) Wielka Gwiazda Przyjaźni między Narodami (NRD) Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Order Flagi Narodowej I klasy (KRLD) Order José Martí (Kuba) Order Flagi z Diamentami (Węgry)
Pomnik Jumdżaagijna Cedenbala w Ułan Bator, postawiony w 2000

Jumdżaagijn Cedenbal, Jumdżagijn Cedenbał (mong. Юмжаагийн Цэдэнбал; ur. 17 września 1916 w Ajmaku uwskim, zm. 20 kwietnia 1991 w Moskwie) – mongolski ekonomista i polityk. Od 1940 niemal nieprzerwanie do 1984 przywódca Mongolskiej Republiki Ludowej. W tym czasie zajmował stanowiska: premiera, lidera Mongolskiej Partii Ludowo-Rewolucyjnej oraz przewodniczącego Prezydium Wielkiego Churału Ludowego. Marszałek Mongolskiej Armii Ludowo-Rewolucyjnej.

Życiorys

Polityczna kariera Cedenbala rozpoczęła się w 1931 roku od wstąpienia do Mongolskiego Rewolucyjnego Związku Młodzieży. W 1938 roku został członkiem Mongolskiej Partii Ludowo-Rewolucyjnej. W latach 1938–1940 powierzono mu stanowisko prezesa zarządu Mongolskiego Banku Handlowo-Przemysłowego. 8 kwietnia 1940 roku objął stanowisko sekretarza generalnego w partii rządzącej, które sprawował do 1954 roku, jednocześnie 26 stycznia 1952 roku objął stanowisko premiera po zmarłym prostalinowskim marszałku Chorlogijnie Czojbalsanie. Dodatkowo w latach 1941–1945 pełnił obowiązki szefa zarządu politycznego i zastępcy dowódcy Mongolskiej Armii Ludowo-Rewolucyjnej. Prowadził zawziętą politykę czystek i odsuwania swoich rywali politycznych w partii. Cedenbal był jednak pamiętany jako umiarkowany polityk podczas zimnej wojny, o dużo łagodniejszym usposobieniu od Czojbalsana. Stanął po stronie ZSRR w konflikcie dyplomatycznym z Chinami. W 1984 został zmuszony do rezygnacji ze stanowiska sekretarza pod naciskiem ZSRR. W 1990 roku został usunięty z partii.

Ostatnie lata życia spędził na emigracji w Moskwie. Po śmierci jego szczątki zostały sprowadzone do Mongolii, gdzie został pochowany.

Życie prywatne

Był żonaty z Rosjanką Anastazją Iwanowną Fiłatową (1920–2001). W czasie swoich rządów porównywany był do Chruszczowa Mongolii, gdyż zniósł kult marszałka Czojbalsana.

Ordery i odznaczenia

Mongolia

  • Bohater Mongolskiej Republiki Ludowej (1966)
  • Bohater Pracy Mongolskiej Republiki Ludowej (1961)
  • Order Suche Batora (pięciokrotnie)
  • Order Czerwonego Sztandaru (dwukrotnie)
  • Order Czerwonego Sztandaru Pracy

Związek Radziecki

Pozostałe

Upamiętnienie

W 2000 w stolicy kraju, Ułan Bator, stanął jego pomnik[2]. W 2016 uroczyście obchodzono w Mongolii 100. rocznicę urodzin byłego przywódcy[3].

Przypisy

  1. Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. I). Warszawa: 2008, s. 49.
  2. Mongolia-Guide.com, YUMJAAGIIN TSEDENBAL STATUE, mongolia-guide.com [dostęp 2020-06-13].
  3. Biopic about Marshal Yu.Tsedenbal – News.MN, News.MN – The source of news, 29 lipca 2019 [dostęp 2020-06-20] (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Order of Lenin Ribbon Bar.svg
Ribbon bar for the Soviet decoration Order of Lenin. Drawn by Zscout370.
SU Medal For the Victory over Germany in the Great Patriotic War 1941-1945 ribbon.svg
Ribbon bar of the Medal "For the Victory over Germany in the Great Patriotic War 1941–1945". The Soviet Union (USSR).
GDR Star of Friendship of Nations - Grand Star (formal ribbon) BAR.png
Baretka Orderu "Gwiazda Przyjaźni między Narodami" - Wielka Gwiazda
OrdenSuheBator.png
Baretka: Order Suche Batora – Mongolia.
30 years of victory rib.png

Ribbon bar for the Soviet Award "30 Years of Victory"

Source: Drawn by User:Zscout370
50 years saf rib.png

Ribbon bar for Soviet medal "50th Anniversary of the Soviet Armed Forces"

Source: Drawn by User:Zscout370
20 years of victory rib.png
Ribbon bar for the Soviet medal "20 Years of Victory"
Пластина на орден „Георги Димитров“.gif
Пластина на орден „Георги Димитров“
HUN Order of the Flag of the HPR Diamonds BAR.svg
Baretka: Order Flagi Węgierskiej Republiki Ludowej z Brylantami.
Yumjaagiin-tsedenbal.jpg
Autor: Unknown author, Licencja: PDM-owner
Yumjaagiin Tsedenbal
100 lenin rib.png
100th Anniversary of Lenin's Birth medal ribbon
Ribbon jose marti.png
Autor: Artur Balana, Licencja: CC BY 3.0
Baretka Orderu José Martí
PRK Order of the National Flag - 1st Class BAR.png
Baretka Orderu Flagi Narodowej I klasy
Order kutuzov1 rib.png
Ribbon bar for the Order of Kutuzov 1st Class (public domain by User:Zscout370)
OrdenZnam.png
Planck of the state award of the Mongolian National Republic - awards of " the Red Banner "
OrdenTrudZnam.png
Planck of the state award of the Mongolian National Republic - awards of " the Labour Red Banner "
Victoryjapan rib.png
Medal for the Victory of Japan ribbon
GDR Marks-order bar.png
Orders, decorations and medals of the German Democratic Republic until 1990, here "Order-Karl-Marks", order on bar.
Tsedenbal.jpg
Autor: Yaan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Monument for Ju. Tsedenbal, some 100m southwest of Sükhbaatar square, Ulaanbaatar, Mongolia