Junkers Ju 88

Junkers Ju 88 A-4[1]
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo III Rzesza
ProducentJunkers & Co. Warmwasser-Apparatefabrik
Typsamolot wielozadaniowy
Załoga4
Historia
Data oblotu21 grudnia 1936
Liczba egzemplarzy14 882
Dane techniczne
NapędJu 88A-4: 2x Jumo 211 J
MocJu 88A-4: 2x 1340 KM
Wymiary
Rozpiętość20,00 m
Długość14,40 m
Wysokość4,85 m
Powierzchnia nośna54,50 m²
Masa
Własna9860 kg
Startowamax. 14000 kg
Osiągi
Prędkość maks.470 km/h na 5.300 m
Prędkość przelotowa400 km/h na 5000 m
Prędkość wznoszenia5.400 m w 23 min.
Pułap8200 m
Zasięg1790 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
2 km MG 81 kal. 7,92 mm, 1 km MG 131 kal 13 mm, 1-2 MG 81, ładunek bomb o masie do 3000 kg
Użytkownicy
Niemcy, Finlandia, Francja, Hiszpania, Rumunia, Węgry, Włochy, ZSRR
Rzuty
Rzuty samolotu

Junkers Ju 88 – niemiecki dwusilnikowy samolot z okresu II wojny światowej. Był jednym z najbardziej wszechstronnych samolotów tego konfliktu rywalizując w tej kategorii z samolotem de Havilland Mosquito (stąd nazwa „niemiecki Mosquito”). Zaprojektowany jako szybki bombowiec był bezkonkurencyjny w atakach z niewielkiej wysokości i płytkiego lotu nurkowego. Mógł też pełnić rolę nocnego myśliwca, bombowca torpedowego i samolotu rozpoznawczego. Był jednocześnie jednym z najczęściej budowanych samolotów II wojny światowej[2].

Historia konstrukcji

W 1935 roku ministerstwo lotnictwa Trzeciej Rzeszy myślało nad projektem Kampfzerstörera mogącym funkcjonować zarówno jako bombowiec, bombowiec szturmowy i samolot rozpoznawczy. W związku z tym podjęto działania w celu opracowania warunków technicznych dla szybkiego bombowca mogącego latać z prędkością 500 km/h i przenoszącego do 800 kg bomb. Junkers podjął wszelkie starania, aby wygrać konkurs. Doszło do tego, że wynajęto dwóch konstruktorów amerykańskich, którzy byli pionierami w dziedzinie pracujących pokryć lotniczych w Stanach Zjednoczonych, mimo że Junkers zarzucił już konstrukcje z blachy falistej i stworzył kilka prototypów mających gładkie pokrycie. Do marca 1936 przedstawiono dwie propozycje – jedna z nich przyjęła formę Ju-88 z pojedynczym statecznikiem pionowym. Konkurencyjne rozwiązania zostały zgłoszone przez Henschela (Hs 127) oraz Messerschmitta (Bf 162). Z różnych powodów obie te propozycje zostały wyeliminowane w roku 1937.

Prototypy

Silnik Junkers Jumo 211 eksponowany w MLP w Krakowie

Ju-88 V1 (prototyp nr 1) noszący cywilne oznaczenie D-AQEN został oblatany przez głównego oblatywacza Junkersa, Kindermana, 21 grudnia 1936[1]. Próby odbywały się w Dessau, lecz nie informowano o nich oficjalnie i podobnie jak w przypadku Focke-Wulfa Fw 190 z 1939 roku nowy model samolotu pozostał tajemnicą dla wywiadu brytyjskiego. Ju-88 V1 rozbił się podczas startu do lotu, w czasie którego miano zademonstrować jego maksymalną prędkość. Następny prototyp – V2 nadal był wyposażony w silniki DB 600A, ale kolejny Ju-88 V3 posiadał już własne silniki Junkersa Jumo 211A, a także wyposażenie bojowe, uzbrojenie i możliwość zabrania 500 kg bomb. Ju-88 V4 miał już fotele dla całej czteroosobowej załogi, duży przeszklony nos, złożony z 20 płaskich elementów, oraz dolne stanowisko strzeleckie z karabinem maszynowym MG 15. Ostatnim prototypem zbudowanym od podstaw był Ju-88 V5 (D-ATYU) udoskonalony aerodynamicznie dla uzyskania minimalnego oporu i oblatany w kwietniu 1938. Ten właśnie samolot ustalił rekord prędkości lotu na odcinku 1000 km z ładunkiem 2000 kg wynoszący 517 km/h w 1939. Zaszczyt jego stworzenia przypadł Ernstowi Zindelowi, o amerykańskich konstruktorach pracujących przy projekcie nie wspomniano. W szóstym prototypie (Ju-88 V6) zastosowano pojedyncze golenie z amortyzatorami wykonanymi ze sprężyn (nie z olejowymi, które montowano we wcześniejszych wersjach). Amortyzatory sprawiały się doskonale dzięki spłaszczonemu profilowi, pozwalającemu na bezawaryjne działanie nawet przy dużym obciążeniu. Podwozie było chowane hydraulicznie, a koła obracały się o 90° i w komorach leżały w pozycji poziomej, dzięki czemu mogły mieć znacznie większą średnicę. Zastosowanie opon niskociśnieniowych pozwoliło na prowadzenie operacji z podmokłych lub piaszczystych lądowisk, pomimo iż masa samolotu wzrosła dwukrotnie w stosunku do prototypu V1. Gondole silnikowe kryjące komory podwoziowe stały się smuklejsze i zmniejszył się ich opór. Z czasem podwozie wymagało niewielkich udoskonaleń, ale w 1940 było to znakomite osiągnięcie inżynieryjne[2].

Wersje samolotu

W połowie 1939 ruszyła produkcja seryjna. Ju 88 miał się stać standardowym samolotem Luftwaffe i zaplanowano do marca 1943 wyprodukowanie 8300 maszyn, co już wkrótce musiało być skorygowane z powodu braków materiałowych i zdolności produkcyjnych[2]. Pierwsze Ju 88 A-1 dostarczono do jednostek we wrześniu 1939[1].

Seria Ju-88A

(c) Bundesarchiv, Bild 101I-433-0881-25A / Petertil / CC-BY-SA 3.0
Ju 88A nad frontem wschodnim, 25 września 1941 roku
  • Ju-88A-1: rozpiętość 18,37 m, dwa silniki Jumo 211B-1 o mocy 895 kW każdy;
  • Ju-88A-2: silniki Jumo 211 G-1 i rakiety skracające start;
  • Ju-88A-3: dwuosobowy samolot szkolny;
  • Ju-88A-4: rozpiętość 20m, silniki Jumo 211J-1 lub J-2 o mocy 1000 kW każdy;
  • Ju-88A-5: identyczny z wersją A-4, lecz z silnikami jak we wcześniejszych wersjach;
  • Ju-88A-6: podobny do wersji A-5, ale wyposażony w zderzak przeciwbalonowy oraz noże tnące liny w zaporze balonowej;
  • Ju-88A-6/U: zmodyfikowany, zdjęto z niego zderzak przeciwbalonowy, a załogę zmniejszono do trzech osób, zamontowano radar Höhentwiel oraz odrzucane zbiorniki paliwa, zastosowano silniki Jumo 211J;
  • Ju-88A-7: podobny do wersji A-5, lecz z silnikami Jumo 211H i układem sterowania dla dwóch pilotów;
  • Ju-88A-8: wersja trzymiejscowa z silnikami Jumo 211F i nożami do przecinania lin balonowych;
  • Ju-88A-9: wersja przystosowana do działań w warunkach pustynnych oparta na samolotach A-1 wyposażonych w dodatkowe filtry powietrza, pakiet ratowniczy, osłony przeciwsłoneczne, itd.;
  • Ju-88A-10: wersja pustynna A-5;
  • Ju-88A-11: wersja pustynna A-4;
  • Ju-88A-12: samolot szkolny oparty na pozbawionej uzbrojenia, dolnej gondoli i hamulców aerodynamicznych wersji A-4;
  • Ju-9/Ju-88A-13: wersja A-4 przystosowana do wykonywania zadań szturmowych ze zwiększonym opancerzeniem, 16 karabinami maszynowymi strzelającymi do przodu oraz uzbrojona w bomby odłamkowe;
  • Ju-88A-14: wersja rozwojowa modelu A-4 z wieloma niewielkimi zmianami, często wyposażona w działko kal. 20 mm służące do ostrzeliwania statków;
  • Ju-88A-15: wersja trzymiejscowa z powiększoną drewnianą komorą bombową pozwalającą na zabranie 3000 kg bomb;
  • Ju-88A-16: nieuzbrojona wersja A-4 z dwoma fotelami dla pilotów;
  • Ju-88A-17: modyfikacja A-4 przystosowana do przenoszenia pod kadłubem dwóch torped lotniczych LT F5b oraz ze specjalną czołową osłoną pod nosem.

Seria Ju-88B

  • Ju-88B-0: seria 10 samolotów rozpoznawczych, powiększona i wydłużona kabina, do napędu użyto różnych silników BMW, w rezultacie stworzono samolot Ju 188.

Seria Ju-88C

Junkers Ju 88A-4 należący do Fińskich Sił Powietrznych
  • Ju-88C-1: trzymiejscowy ciężki myśliwiec nocny bazujący na Ju-88A-1 z działkiem MG FF kal. 20 mm i trzema karabinami maszynowymi MG 17 kal. 7,92 mm strzelającymi do przodu;
  • Ju-88C-2: jak wyżej, ale z pełnym, pozbawionym oszklenia nosem;
  • Ju-88C-3: napędzany silnikami BMW 801, ale zostały one zarezerwowane dla Fw 190;
  • Ju-88C-4: budowany od podstaw myśliwiec nocny (nie modyfikacja) bazujący na wersji A-4 z dwoma dodatkowym działkami MG FF umieszczonymi w gondoli pod kadłubem i możliwością zamontowania do 12 karabinów maszynowych MG 81 w zasobnikach pod skrzydłami;
  • Ju-88C-5: silniki BMW 801D2 o mocy 1298 kW każdy;
  • Ju-88C-6: podstawowa wersja myśliwska napędzana silnikami Jumo 211J z różnymi wariantami uzbrojenia;
  • Ju-88C-6b: wyposażony w radar i nową radiostację HF;
  • Ju-88C-6c: wyposażony w radary SN-2 i wiele innych czujników, niektóre z turbodoładowanymi silnikami Jumo 211TK, późniejsze wersje z działkami strzelającymi do góry Schräge Musik,
  • Ju-88C-7a: w przedniej komorze bombowej zamontowane dwa działka MG FF;
  • Ju-88C-7b: odpowiednik C-7a, ale z podskrzydłowymi zaczepami bombowymi;
  • Ju-88C-7c: silniki BMW i ciężkie karabiny maszynowe MG 151 w nosie.

Seria Ju-88D

  • Ju-88D-0: czteromiejscowy samolot rozpoznawczy, silniki Jumo 211 B-1, duży aparat fotograficzny, bez zaczepów bombowych;
  • Ju-88D-1: nie budowany;
  • Ju-88D-2: napędzany silnikami Jumo 211B, 211G lub 211H, zewnętrzne zaczepy na bomby lub zbiorniki zapasowe;
  • Ju-88D-3: wersja pustynna D-1;
  • Ju-88D-4: wersja pustynna D-2;
  • Ju-88D-5: standardowy układ trzech aparatów fotograficznych.

Seria Ju-88G

(c) Bundesarchiv, Bild 101I-402-0270-05A / Bachor / CC-BY-SA 3.0
Ju 88A w 1940 roku
  • Ju-88G-1: myśliwiec nocny bazujący na Ju-88C-6c, ale z usterzeniem od Ju 188, silniki BMW 801D, cztery podkadłubowe karabiny maszynowe MG 151, radar SN-2 oraz inne czujniki, co znacznie zwiększało obciążenie dla załogi i z czasem doprowadziło do dodania czwartego lotnika;
  • Ju-88G-1/3/5: nie budowane;
  • Ju-88G-4: wprowadzone niewielkie zmiany;
  • Ju-88G-6a: silniki BMW 801G, zazwyczaj radar SN-2 chroniący tylną półsferę i podobnie jak w G-1 i G-4 działka Schräge Musik;
  • Ju-88G-6b: urządzenie FuG 350 Naxos Z umieszczane na dachu owiewki;
  • Ju-88G-6c: silniki Jumo 213A o mocy 1306 kW, działka Schräge Musik przesunięto tuż za kabinę;
  • Ju-88G-7: wzmocnione silniki Jumo 213E z bardzo szerokimi łopatami śmigieł;
  • Ju-88G-7a: liczne anteny SN-2;
  • Ju-88G-7b: radar SN-3 lub FuG 218 Neptun;
  • Ju-88G-7c: radar działający w zakresie fal centymetrowych FuG 240 Berlin, prędkość 674 km/h.

Seria Ju-88H

  • Ju-88H-1: trzymiejscowy samolot rozpoznawczy z przedłużonym kadłubem;
  • Ju-88H-2: trzymiejscowy ciężki myśliwiec z sześcioma strzelającymi do przodu ciężkimi karabinami maszynowymi MG 151;
  • Ju-88H-3: kadłub jeszcze bardziej przedłużony, silniki Jumo 213A-12, przeznaczony do wykonywania lotów rozpoznawczych bardzo dalekiego zasięgu;
  • Ju-88H-4: jak H-3 plus duży radar obserwacyjny w nosie, dwa odrzucane zbiorniki paliwa, samolot w zespole Führungmaschine.

Seria Ju-88P

(c) Bundesarchiv, Bild 101I-363-2258-11 / Rompel / CC-BY-SA 3.0
Ju 88A nad Francją w 1942 roku
  • Ju-88P-1: dwu- lub trzymiejscowy samolot bazujący na Ju-88 A-4, uzbrojony w działo PaK 40 kal. 75 mm, celowanie prowadził pilot za pomocą standardowego celownika MG 81, działka ładowane ręcznie z czterema strzałami przy każdym nalocie, przystosowany do niszczenia czołgów;
  • Ju-88P-2: dwa działka Bordkanone 37 w dużej gondoli;
  • Ju-88P-3: jak P-2, ale ze zwiększonym opancerzeniem;
  • Ju-88P-4: pojedyncze działko BK 5.

Seria Ju-88S

  • Ju-88S-0: silniki BMW 801D, pojedynczy ciężki karabin maszynowy kal. 15mm w kabinie, do 14 bomb SD 65 o masie 65 kg tylko w przedniej komorze bombowej;
  • Ju-88S-1: silniki BMW 801G z systemem doładowującym GM-1, mógł zabierać dwie bomby SD-1000 na zaczepach zewnętrznych;
  • Ju-88S-2: silniki BMW 801TJ z turbodoładowaniem, bardzo obszerna drewniana komora bombowa jak w Ju-88A-15;
  • Ju-88S-3: silniki Jumo 213 z systemem GM-1.

Seria Ju-88T

  • Ju-88T-1: trzyosobowa wersja rozpoznawcza bazująca na Ju-88S-1, obie komory zajęte przez dodatkowe zbiorniki paliwa;
  • Ju-88T-3: bazował na Ju-88S-3, rozwijał prędkość do 660 km/h, bez zbiorników zewnętrznych.

Przypisy

  1. a b c Ju 88 Bomber. www.weltkrieg2.de. [dostęp 2021-09-25].
  2. a b c Junkers Ju 88. flugzeugclassic.de. [dostęp 2021-09-25].

Bibliografia

  • David Donald, Bombers of World War II, Orbis Publishing Ltd., 1998.
  • Praca zbiorowa, The Encyclopedia of Weapons of World War II, Orbis Publishing Ltd., 1988.

Media użyte na tej stronie

Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Bundesarchiv Bild 101I-363-2258-11, Flugzeug Junkers Ju 88.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 101I-363-2258-11 / Rompel / CC-BY-SA 3.0
Bundesarchiv Bild 101I-433-0881-25A, Flugzeug Junkers Ju 88.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 101I-433-0881-25A / Petertil / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
25.9.1941

Bildfolge: Ein Oberbürgermeister fliegt an die Front.
Oberbürgermeister, Kreisleiter Dr. Rickel besucht das Lehrgeschwader 1, das seine Friedensgarnison in Greifswald hat, bei seinem Einsatz in Griechenland und Afrika.

Rückflug von Afrika. In dichtem Verbandsflug geht es dem europäischen Kontinent zu. Ju 88, die Beherrscherin des östlichen Mittelmeeres! Die Ju 88 des Geschwaderkommodore [Major Friedrich Karl Knust] auf dem Rückflug von Afrika
Junkers Ju 88A-4.jpg
A Finnish Junkers Ju 88A-4/R bomber (serial JK-265). This aircraft was built by Junkers with the construction number 3877 (German registration GE+YG). It was delivered to the Finnish Air Force on 10 April 1943 and served with LeLv.44 and PLeLv.43 until put into storage on 17 October 1945.
Junkers Ju 88 A-4.svg
Autor: Kaboldy, Licencja: CC BY-SA 3.0
Junkers Ju 88 A-4
Junkers Jumo 211 MLP 02.jpg
Autor: Zala, Licencja: CC BY-SA 4.0
Niemiecki 12-cylindrowy silnik widlasty Junkers Jumo 211 z 1936 r. ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Bundesarchiv Bild 101I-402-0270-05A, Flugzeug Junkers Ju 88.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 101I-402-0270-05A / Bachor / CC-BY-SA 3.0