Junon (1935)

Junon (Q186)

„Junon” w Plymouth
Klasa	okręt podwodny
Typ	Minerve
Projekt	T2
Historia
Stocznia	Chantiers et Ateliers Augustin Normand, Hawr
Położenie stępki	9 czerwca 1932
Wodowanie	15 września 1935
Marine nationale
Wejście do służby	20 września 1937
Wycofanie ze służby	6 grudnia 1954
Los okrętu	złomowany
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	662 tony 856 t
Długość	68,1 m
Szerokość	5,62 m
Zanurzenie	4,03 m
Zanurzenie testowe	80 m
Rodzaj kadłuba	dwukadłubowy
Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1800 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1230 KM 2 śruby
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	14,5 węzła 9 w.
Zasięg	powierzchnia: 4000 Mm przy 10 w. zanurzenie: 85 Mm przy 5 w.
Sensory
hydrofony
Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm (2 x I) 9 torped
Wyrzutnie torpedowe	6 × 550 mm 3 × 400 mm
Załoga	42

Junon (Q186) – francuski dwukadłubowy okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z sześciu zbudowanych jednostek typu Minerve. Okręt został zwodowany 15 września 1935 roku w stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze, a w skład Marine nationale wszedł 20 września 1937 roku. Początkowo pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, a po zawarciu zawieszenia broni między Francją a Niemcami został przejęty przez Brytyjczyków. We wrześniu 1940 roku „Junon” wszedł do służby w marynarce Wolnych Francuzów, uczestnicząc w patrolach na Atlantyku, Morzu Norweskim i Północnym. Okręt przetrwał działania wojenne, a 6 grudnia 1954 roku został sprzedany w celu złomowania.

Projekt i budowa

„Junon” zamówiony został w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z 1930 roku^[1][2]. Oficjalny, sygnowany przez marynarkę projekt (o oznaczeniu T2), stworzony przez inż. Jeana-Jacquesa Roqueberta, stanowił ulepszenie 600-tonowych typów Sirène, Ariane i Circé, uwzględniając też doświadczenia stoczni prywatnych przy budowie okrętów typów Argonaute, Diane i Orion^[3][4]. Usunięto większość wad poprzedników: okręty charakteryzowały się wysoką manewrowością i krótkim czasem zanurzenia; poprawiono też warunki bytowe załóg^[3]. Na jednostkach powiększono też liczbę wyrzutni torped do dziewięciu, jednak bez możliwości zabierania torped zapasowych^[4].

„Junon” zbudowany został w stoczni Augustin Normand w Hawrze^[4][5]. Stępkę okrętu położono 9 czerwca 1932 roku^[6][a], a zwodowany został 15 września 1935 roku^[3][4].

Dane taktyczno-techniczne

„Junon” był średniej wielkości dwukadłubowym okrętem podwodnym^[3]. Długość między pionami wynosiła 68,1 metra, szerokość 5,62 metra i zanurzenie 4,03 metra^[4][5][b]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 662 tony, a w zanurzeniu 856 ton^[3][4][c]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Normand–Vickers o łącznej mocy 1800 KM^[3][4]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1230 KM^[3][4]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14,5 węzła na powierzchni i 9 węzłów w zanurzeniu^[3][4][d]. Zasięg wynosił 2500 Mm przy prędkości 13 węzłów w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 10 węzłów) oraz 85 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu^[3][1][e]. Zbiorniki paliwa mieściły 60 ton oleju napędowego^[4][f]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów^[5].

Okręt wyposażony był w dziewięć wyrzutni torped: cztery stałe kalibru 550 mm na dziobie, dwie kalibru 550 mm na rufie oraz potrójny zewnętrzny obracalny aparat torpedowy kalibru 400 mm^[3][5]. Łącznie okręt przenosił dziewięć torped, w tym sześć kalibru 550 mm i trzy kalibru 400 mm^[5]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 75 mm L/35 M1928 oraz dwa pojedyncze wielkokalibrowe karabiny maszynowe Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76^[3][4]. Jednostka wyposażona też była w hydrofony^[5].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 39 podoficerów i marynarzy^[1][3][g].

Służba

„Junon” wszedł do służby w Marine nationale 20 września 1937 roku^[6]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q186^[5]. W momencie wybuchu II wojny światowej pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 12. dywizjonu 2. Flotylli okrętów podwodnych w Oranie (wraz z siostrzaną „Minerve” oraz „Ondine” i „Orionem”)^[7]. Dowódcą jednostki był w tym okresie kpt. mar. (fr. lieutenant de vaisseau) J.J.E. Garnuchot^[7]. 1 września 1939 roku „Junon” wyszedł z Oranu i udał się w rejs do Casablanki^[7].

W czerwcu 1940 roku okręt nadal nominalnie znajdował się w składzie 12. dywizjonu, a jego dowódcą był kpt. mar. M.A. Jaume (zastąpił kpt. Garnuchota, który poniósł śmierć nieopodal Dunkierki na pokładzie pomocniczego trałowca „Emile Deschamps”)^[8]. „Junon” przebywał w Cherbourgu, gdzie przechodził remont mający trwać do 15 sierpnia^[8]. 18 czerwca, wobec zbliżania się wojsk niemieckich do portu w Breście, „Junon” i „Minerve” holowane przez francuskie holowniki „Nessus” i „Zeelew” opuściły bazę, w eskorcie pomocniczych patrolowców „Pessac” i „Sauterne”^[1][9]. Okręty podwodne, przejęte przez brytyjskie holowniki „Watercock” i „Queens Cross”, dotarły 20 czerwca w towarzystwie niszczyciela HMS „Broke” (D83) do Plymouth (w końcowej fazie rejsu hol „Junona” przejął niszczyciel HMS „Sturdy” (H28), gdyż na holowniku kończył się zapas węgla)^[9][10]. Po podpisaniu zawieszenia broni między Francją a Niemcami, 3 lipca Brytyjczycy przeprowadzili operację Catapult, zajmując siłą wszystkie francuskie okręty znajdujące się w portach brytyjskich (w tym niesprawnego „Junona”)^[11][12].

27 lipca 1940 roku „Junon” wszedł do służby w marynarce Wolnych Francuzów^[6]. Od 15 grudnia 1941 roku do 2 stycznia 1942 roku okręt patrolował wody Zatoki Biskajskiej nieopodal Brestu, uczestnicząc w blokadzie portu (przebywały w nim m.in. pancerniki „Scharnhorst” i „Gneisenau”)^[6][13]. W styczniu 1942 roku „Junon” znajdował się w Falmouth w składzie brytyjskiej 5. Flotylli okrętów podwodnych, a jego dowódcą był kmdr por. (fr. capitaine de frégate) J. Querville^[14]. 19 października 1942 roku na zachód od Bodø (na pozycji 67°12′N 12°57′E/67,200000 12,950000) okręt zatopił pływający w służbie niemieckiej norweski parowiec „Nordland” (724 BRT)^[6][15]. W kolejnych dniach jednostka usiłowała zająć pozycję na przypuszczalnej trasie marszruty pancernika „Tirpitz” i krążownika ciężkiego „Admiral Scheer” z Narwiku do Trondheim, jednak brak paliwa zmusił „Junona” do powrotu do bazy w Lerwick (23 października)^[15].

W latach 1943–1944 „Junon” trafił do stoczni na remont połączony z modernizacją, który objął m.in. demontaż dwóch wkm kal. 13,2 mm oraz instalację pojedynczego działka przeciwlotniczego Oerlikon kal. 20 mm Mark II/IV, radaru i sonaru^[5]. W 1944 roku dowództwo okrętu sprawował kpt. mar. E. Schlumberger^[6]. W 1945 roku numer taktyczny jednostki zmieniono na S05^[5].

W 1950 roku okręt otrzymał nowy numer taktyczny – S605^[5]. Na początku lat 50. z pokładu „Junona” usunięto całość uzbrojenia artyleryjskiego^[5]. Jednostka została sprzedana na złom 6 grudnia 1954 roku^[4][6]. Była najdłużej służącym okrętem typu Minerve^[5].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
• Ivan Gogin: Minerve 2nd class submarines (1936–1939). Navypedia. [dostęp 2020-05-12]. (ang.).
• Guðmundur Helgason: FR Junon. Allied Warships. [dostęp 2020-05-12]. (ang.).
• Don Kindell: FRENCH, POLISH, GERMAN NAVIES, also US SHIPS IN EUROPE, SEPTEMBER 1939. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-12]. (ang.).
• Don Kindell: FRENCH NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-12]. (ang.).
• Don Kindell: NAVAL EVENTS, JUNE 1940 (Part 3 of 4) Saturday 15th - Friday 21st. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-12]. (ang.).
• Don Kindell: NAVAL EVENTS, JULY 1940 (Part 1 of 2) Monday 1st - Sunday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-12]. (ang.).
• Don Kindell: ROYAL NAVY SHIPS, January 1942 (Part 1 of 4). Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-12]. (ang.).
• Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1971. ISBN 0-7110-0153-7. (ang.).
• Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
• Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1937. London: Sampson Low, Marston & Co., 1937. (ang.).
• Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
• Andrzej Perepeczko: Od Napoleona do de Gaulle’a. Flota francuska w latach 1789–1942. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-372-1.
• Jürgen Rohwer: Seekrieg 1941, Dezember. Chronik des Seekrieges 1939–1945. [dostęp 2020-05-12]. (niem.).
• Jürgen Rohwer: Seekrieg 1942, Oktober. Chronik des Seekrieges 1939–1945. [dostęp 2020-05-12]. (niem.).