Jurata (osada)

Jurata

osada
(c) Diego Delso, CC BY-SA 3.0 Molo w Juracie
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	pucki
Gmina	Jastarnia
Sołectwo	Jurata
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	84-141[1]
Tablice rejestracyjne	GPU
SIMC	0934524
Położenie na mapie gminy Jastarnia Jurata
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Jurata
Położenie na mapie województwa pomorskiego Jurata
Położenie na mapie powiatu puckiego Jurata
54°41′05″N 18°42′54″E/54,684722 18,715000
Strona internetowa

Jurata (niem. Helaheide)^[2] – osada nadmorska w Polsce, w woj. pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Jastarnia. Dawniej część miasta Jastarnia^[3], położona na Mierzei Helskiej, nad Morzem Bałtyckim. Kurort wypoczynkowy z letnim kąpieliskiem morskim.

1 stycznia 2017 Jastarnia zmieniła charakter z gminy miejskiej na miejsko-wiejską przez wyłączenie z jej granic Juraty i Kuźnicy z Syberią^[4][5].

Nazwa

Pomnik bogini Juraty

Plaża w Juracie od strony Zatoki Puckiej

© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0

Plaża w Juracie

(c) Diego Delso, CC BY-SA 3.0

Molo

Nazwa Jurata pochodzi od rzekomej litewskiej bogini mórz Jūratė, najstarszej z syren i najpiękniejszej ze wszystkich bogini. Legenda (która, według badaczy folkloru litewskiego, raczej jest owocem literatury romantycznej) głosi, iż zakochała się ona, wbrew woli ojca, w ubogim rybaku imieniem Kastytis. Spotkała ją za to kara – jej podwodny bursztynowy pałac przez naczelnego boga Perkuna został roztrzaskany na kawałki, a jego okruchy – zaschnięte łzy syreny po zabitym ukochanym – do dziś odnaleźć można na brzegu morza^[6].

Historia

W 1923 roku spółka akcyjna Lasmet wydzierżawiła od Lasów Państwowych 180 ha w celu zorganizowania kurortu^[7]. Od momentu założenia, w 1928 roku, Jurata stała się miejscem wakacyjnych spotkań elit finansowych, intelektualnych i artystycznych z całego kraju^[8]. Na kupno domu w Juracie stać było nielicznych, kosztowały one od 18 tys. zł wzwyż^[9]. Prawdopodobnie w Juracie Wojciech Kossak namalował swoje dzieła: Zaślubiny Polski z morzem i Na straży polskiego morza. W tym samym czasie mieszkały i tworzyły również jego córki: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska i Magdalena Samozwaniec. Wówczas powstało w Juracie wiele hoteli i pensjonatów oraz luksusowych domków. Innym malarzem, który był częstym gościem w Juracie był Mieczysław Lurczyński. Razem z Kossakiem wystawiał swoje obrazy w galerii u innego artysty, Poznańskiego, w jego willi przy ul. Międzymorze 3. Sama willa jest typowym przykładem modernistycznej architektury z lat 30. XX wieku^[10].

Po II wojnie światowej Jurata zachowała swój letniskowy charakter. W latach 1960–1975 wybudowano tu wiele ośrodków zakładowych, resortowych i związkowych, w tym samym okresie powstało również drewniane molo spacerowe prowadzące w głąb wyjątkowo w tym miejscu płytkiej Zatoki Puckiej.

Zabytki

• ul. Kasztanowa 1, Pensjonat Automobilklubu, lata 30. XX
• ul. Kasztanowa 9, willa „Tamara”, lata 30. XX
• ul. Mestwina 22, dom letni, lata 30. XX
• ul. Mestwina 39, dom letni, 1933-34 r.
• ul. Mestwina 62, dom letni, ok. 1930 r.
• ul. Mestwina 64, willa, lata 30. XX
• ul. Mestwina 66, dom letni, 1935-36 r.
• ul. Mestwina 68, dom letni, 1932 r.
• ul. Międzymorze 3, pensjonat
• ul. Międzymorze 12, dom letni, lata 30. XX
• ul. Ratibora 3, dom letni, lata 30. XX
• ul. Ratibora 7, Pensjonat „Bałtyk”, lata 30. XX
• ul. Ratibora 15, Pensjonat „Bargina”, ob. „Zatoka”, lata 30. XX
• ul. Ratibora 16, Pensjonat „Helunia”, ok. 1936 r.
• ul. Ratibora 25, dom letni, lata 30. XX
• ul. Ratibora 30, dom letni, lata 30. XX
• ul. Ratibora 39, willa „Zofia”, lata 30. XX
• ul. Ratibora 42, willa „Jola”, ob. posterunek policji, lata 30. XX
• ul. Świętopełka 2, Pensjonat „Hungaria”, ok. 1935 r.
• ul. Świętopełka 5, dom letni, ok. 1935 r.
• ul. Świętopełka 7, Pensjonat „Rodzina Urzędnicza”, ob. Hotel „Fregata”, lata 30. XX
• ul. Wojska Polskiego 8, Pensjonat „Wielkopolanka”, 1935-38 r., ob. rozbudowany
• ul. Wojska Polskiego 17, Pensjonat „Florida”, lata 30. XX
• ul. Wojska Polskiego 18, budynek poczty, lata 30. XX, ob. zmodernizowany
• ul. Wojska Polskiego 20, Hotel „Lido”, 1932-33 r.
• ul. Wojska Polskiego 28, dom letni „Biedronka”, lata 30. XX
• pensjonat „Mrozik” w stylu modernistycznym z lat 30. XX wieku

Infrastruktura

Przez Juratę przebiega linia kolejowa łącząca Hel z Gdynią. W osadzie znajdują się liczne domy wypoczynkowe i hotele.

W Juracie znajduje się przystanek kolejowy i autobusowy, posterunek policji oraz kościół parafialny pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy.

W bezpośrednim sąsiedztwie Juraty, na obszarze Helu znajduje się rezydencja wypoczynkowa prezydenta RP, którą często błędnie postrzega się jako zlokalizowaną w Juracie.

Zorganizowano tu letnie kąpielisko morskie Jurata „Międzymorze” – z wejściem na plażę nr 60 od ul. Międzymorze, obejmujące 100 m linii brzegowej^[11].

Jurata w kulturze

1. Jurata została osławiona piosenką wykonywaną przez Irenę Santor "Już nie ma dzikich plaż". Autorem tekstu jest Krzysztof Logan-Tomaszewski, natomiast melodię skomponował Ryszard Szeremeta^[12].
2. Klimat Juraty został ujęty w piosence Zbigniewa Wodeckiego "Jurata w deszcz". Autorem tekstu jest Jan Wołek, muzykę skomponował Zbigniew Wodecki.^[13]

Przypisy