Jurij Chanon

Jurij Chanon
Юрий Ханон
Ilustracja
Jurij Chanon, Sankt Petersburg, 2008.
Imię i nazwisko

Jurij Fieliksowicz Sołowjow-Sawojarow

Pseudonim

Jurij Chanon (do 1993 Jurij Chanin)

Data i miejsce urodzenia

16 czerwca 1965
Leningrad

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna
(opera, balet),
muzyka filmowa

Zawód

kompozytor, pianista

Strona internetowa

Jurij Chanon, Jurij Chanin, właśc. Jurij Fieliksowicz Sołowjow-Sawojarow, (ros.) Юрий Хано́н, Юрий Ха́нин, Юрий Фе́ликсович Соловьёв-Савояров[1] (ur. 16 czerwca 1965 w Leningradzie) – radziecki i rosyjski kompozytor i pianista. Znany w latach 1988–1992 dzięki pracy w kinie i telewizji, a także z serii koncertów w Rosji. W 1993 roku przestał występować i wycofał się z życia publicznego.

Laureat Europejskiej Nagrody Filmowej dla najlepszego kompozytora za muzykę do filmu Dni zaćmienia (1988) Aleksandra Sokurowa[2][3]. Za film ten był również nominowany do rosyjskiej nagrody Nika.

Życiorys

W 1988 roku ukończył konserwatorium w klasie kompozycji[4]. Wpływ na jego twórczość wywarli Aleksandr Skriabin i Erik Satie. W latach 1988–1991 Chanon skomponował muzykę do trzech filmów, występował w telewizji z koncertami oraz udzielał prasie wywiadów.

Chanon jest autorem popularnej muzyki do baletu jednoaktowego Sriednij duet (Средний дуэт), będącego pierwszą częścią utworu Sriedniaja simfonija (Средняя симфония, 1990). Balet był wystawiany w Teatrze Marińskim (1998), Teatrze Bolszoj[5] i przez Nowy Jork City-Balet (2006)[6]. Jako utwór koncertowy Sriednij duet jest wykonywany przez solistów baletów rosyjskich z naruszeniem praw autorskich Chanona[5]. W 2000 został nominowany do nagrody Złotej Maski[7].

Działalność pozakompozytorska

Jurij Chanon jest również pisarzem, malarzem, filozofem, pianistą i botanikiem. Jako pisarz działa od 1983 roku. W 1993 roku przez pół roku publikował cykl artykułów Tuskłyje biesiedy (Тусклые беседы). W 1996 roku wydał powieść biograficzną Skriabin kak lico (Скрябин как лицо)[8]. W 2010 wyszła praca z historii muzyki: Erik Satie, Jurij Chanon. Wospominanija zadnim czisłom (Эрик Сати, Юрий Ханон. Воспоминания задним числом).

W latach 1988–1991 Chanon pracował w kinematografii, pisząc muzykę do filmów:

  • 1988: Dni zaćmienia (Дни затмения)
  • 1989: Spasi i sochrani (Спаси и сохрани)
  • 1990: Miełkij bies (Мелкий бес)
  • 1992: Szagrieniewaja kost' (Шагреневая кость)

Film Dni zaćmienia w 1988 został wyróżniony pierwszą Europejską Nagrodą Filmową za najlepszą muzykę[9].

Utwory literackie

Frontyspis: Aleksandr Skriabin i Jurij Chanon, Sankt Petersburg, 1902.
Erik Satie, autoportret 1913 roku (z książki "Wspomnienia po pewnym czasie")

Jako eseista i beletrysta Jurij Chanon pracuje od 1983 roku. Większość utworów zostawia u siebie w biurku. W 1993 roku Chanon opublikował cykl (ponad 20) artykułów "Mętne rozmowy" , gdzie w formie sarkastycznej zapoznał czytelników z podstawami estetyki (gazeta "Siegodnia", Sankt Petersburg, kwiecień-listopad). Po pół roku autor przerwał ich publikację.

Z większych utworów znana jest powieść memuarystyczna "Skriabin jako twarz" (rok 1995) – licząca około 700 stron praca, powstała jako elitarny przedmiot sztuki produkcji książkowej. Część nakładu została wydana w oprawie skórzanej według technologii XIX wieku[10]. W powieści są przedstawione osobiste wspomnienia autora, który od ponad dwudziestu lat blisko znał wielkiego kompozytora rosyjskiego Aleksandra Skriabina[11].

W 2010 roku została opublikowana inna praca fundamentalna z historii muzyki: "Erik Satie, Jurij Chanon. Wspomnienia po pewnym czasie". Ta bardzo gruba książka zawiera wszystkie utwory literacki Erika Satie`go, prawie wszystkie jego listy i całe jego życie. To jest pierwsza książka Satie'go i o Satie w języku rosyjskim[12].

W 2013 wydanie «Centrum Muzyki Median» i «Liki Rossii» (St. Petersburg) opublikowało książkę Jurija Chanona: «Alfonse, który nie istnieje». To pierwsza książka Alphonse Allaisa w języku rosyjskim[13]. Zawiera dwie kolekcje Alphonse Allais: «Nie jesteśmy wołów» («On n'est pas des bœufs») i «Dwa i dwa to pięć» («Deux et deux font cinq»), a mikro kolekcja «Trzy buty» i dwa wielkie prefaces: «Alphonse, który istniał» i «Alphonse, który nie istniał». Rosyjski tekst książki należy w całości do Jurija Khanona.

Wstawiam tę książkę ... w tej książce, powtarzam, wszystko ...

wszystko, co do tej pory wiedziałem o głupocie
i niezadowolenie ducha ... twoje, madame, proszę pana, a nawet tęsknić.
A ja prosiłbym wszystkich, aby się nie martwili.
Ponieważ jest już za późno na martwienie się...[14]

Utwory

Menuet z opery Szagrieniewaja kost' (L'Os de chagrin)
Balety
Opery
  • 1983–1996: Wieniecianskij gondoljer (Венецианский гондольер)
  • 1990: Szagrieniewaja kost' (Шагреневая кость)
  • 1993: Tuskłaja żyzń (Тусклая жизнь)
  • 1995: Siła sud'by (Сила судьбы)
  • 1997: Norma (Норма)
  • 1998: Czto skazał Zaratustra (Что сказал Заратустра)
Utwory orkiestrowe
  • 1985: Koncert dla diriżora s orkiestrom / Tak nazywajmaja muzyka (Концерт для дирижёра с оркестром / Так называемая музыка)
  • 1985: Ubogije noty w dwóch czastiach (Убогие ноты в двух частях)
  • 1987: Piat' mielczajszych orgazmow (Пять мельчайших оргазмов)
  • 1988–1989: Publicznyje piesni (Публичные песни)
  • 1989: Simfonija sobak (Симфония собак)
  • 1990: Sriedniaja simfonija (Средняя симфония)
  • 1992: Pierielistywaja ludiej (Перелистывая людей)
  • 1992: Maleńkaja nocznaja muzyka (Маленькая ночная музыка)
  • 1996: Tri ekstriemalnyje simfonii (Три экстремальные симфонии)
Wiesielaszczaja simfonija (listopad 2017, pierwsze i ostatnie wykonanie)
  • 1999: Wiesielaszczaja simfonija (Веселящая симфония)
  • 2000: Wiesiennij riekwijem (Внутренний реквием)
  • 2000: Agonia Dei
  • 2001: Karmannaja misterija (Карманная мистерия).
Utwory kameralne
  • 1988: 25 położytielnych piesien (25 положительных песен)
  • 1990: Kamiennoje lico (Каменное лицо)
  • 1991: Maleńkije dietskije pjesy bolszogo sodierżanija (Маленькие детские пьесы большого содержания)
  • 1991: Piesni wo wriemia jedy (Песни во время еды)
  • 1997: 17 romansow na stichi Czajkowskogo (17 романсов на стихи Чайковского)
  • 1998: Karmannaja miessa (Карманная месса)
  • 2001: Dwa izmyszlenija (Два измышления)
Utwory na fortepian
  • 1990: Sriednij tiempierirowannyj kławir (Средний темперированный клавир)
  • 1990: Smutnyje pjesy niejasnogo proischożdienija (Смутные пьесы неясного происхождения)
  • 1994: Udowletworitielnyje pjesy (Удовлетворительные пьесы)
  • 1995: Riestorannyje pjesy (Ресторанные пьесы)
  • 1996: 24 uprażnienija po słabosti (24 упражнения по слабости)
  • 1997: 50 etiudow dla upawszego fortepiano (50 этюдов для упавшего фортепиано)
  • 1998: Okostieniewszije prieludii (Окостеневшие прелюдии)

«...Chociaż Khanon nazywa Satie i Skryabina swoimi nauczycielami, to nie jest to muzyka tych kompozytorów, która go przyciąga, ale ich skłonność do łączenia — niektórzy twierdzą, że podporządkowują się — ich muzyka do idea. Według Khanona kompozytor jest ideologiem w odniesieniu do swojego materiału muzycznego. Elementy gry (zarówno semantyczny i fonetyczny), paradoks, absurd i nonsens (werbalna inwersja i inventja, pseudo-cytat i limeryk) wszystkie nadają estetyce Khanona chęć oburzenia słuchacza...»[10]

(Liudmila Kovnatskaya(ang.), Grove’s Dictionary of Music & Musicians)
Od 2006 roku Yuri Khanon przeszedł na specjalną «odwrotną metodę» kreatywności, gdy « jedna partytura jest napisana naprzód, a druga wraca do całkowitej jej destrukcji ». Oto jego hermetyczna odpowiedź:
« Ten świat jest zbrodnią, nie zasługuje na nic poza popiołem »...[15]

Przypisy

  1. Юрий Ханон (Ханин), Кино-Театр.ру.
  2. Дни затмения (1988), Film.ru.
  3. European Film Awards, IMDb.
  4. Юрий Ханин, Энциклопедия отечественного кино.
  5. a b А. Пушкарская, Балет для слушаний, "Коммерсантъ', 07.11.2011.
  6. J. Rockwell, Some Little Bits of Ballet Help a Company Start Its Busy Fall Season, "The New York Times", 23.11.2006.
  7. Вечер новых балетов, Золотая маска 2000.
  8. А. Буров, О Скрябине, о маске и лице..., "Книжный вестник", 3 (1998), nr 2.
  9. European Film Awards. europeanfilmacademy.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-12)]., European Film Academy.
  10. a b [1] // Grove’s Dictionary of Music & Musicians 2001, (ang.)
  11. [2] // "Skriabin jako twarz", wyd. "Twarzi Rossii", 1995, (ros.)
  12. [3] // "Erik Satie, Jurij Chanon. Wspomnienia po pewnym czasie", wyd. "Twarzi Rossii", 2010, (ros.)
  13. Jurij Chanon: «Alphonse qui n’existait pas», maison d'édition «les Faces de la Russie» (23.05.2013)
  14. Alphonse qui n’existait pas de Youri Khanon, «Centre de musique mediane» & la maison d'édition «les Faces de la Russie», Saint-Pétersbourg, 2013, ISBN 978-5-87417-421-7, p.5., (ros.)
  15. Boris Yoffe(niem.): Im Fluss des Symphonischen (eine Entdeckungsreise durch die sowjetische Symphonie). — Wolke Verlag, Hofheim 2014, s. 648: s. 513. – ISBN 978-3-95593-059-2, (niem.)

Media użyte na tej stronie

Satie Erik Buste1913 par Khanon.jpg
(c) Erik Satie, Yuri Khanon, CC BY 3.0
Erik Satie - Buste d'Erik Satie - autoportret 1913
Os de Chagrin Menuetto.jpg
(c) Yuri Khanon, CC BY 3.0
Yuri Khanon “L’Os de chagrin” (oc.38, 1990, “The Shagreen Bone” opera-interlude from the ballet “L’Os de chagrin”) - Menuetto (danse)
Khanon Symphonie Hilarante oc.70 (premiere nov2017).jpg
(c) Yuri Khanon, CC BY-SA 4.0
Yuri Khanon, oc.70 «Symphonie Hilarante» (“The Laughing Symphony”) in two parts, 137' min (1999)
Premiere: first and last performance of the symphony November 29, 2017
The beginning of the concert: the first 22 sheets of the score, torn from the binding.
NB: reversible way of composition: «Manuscripts don't burn?..»
Khanon Yuri PetroNab V-2008.jpg
Autor: Canonic Yuri Khanon, Licencja: CC BY-SA 3.0
Canonic & composer Yuri Khanon, V-2008 Saint-Petersburg