Jurko Tiutiunnyk

Jurko Tiutiunnyk
Юрко́ Тютю́нник
Ilustracja
Jurko Tiutiunnyk po aresztowaniu przez OGPU w 1929 roku
generał-chorąży generał-chorąży
Data i miejsce urodzenia20 kwietnia 1891
Budyszcze k. Czerkas
Data i miejsce śmierci20 października 1930
Moskwa
Przebieg służby
Lata służby1913–1921
Siły zbrojneCoat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego
Coat of Arms of UNR-1.svg Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowej
Główne wojny i bitwyI wojna światowa,
wojna ukraińsko-radziecka 1917–1921,
powstanie Hryhorjewa,
wojna polsko-bolszewicka
Późniejsza pracaaktor, scenarzysta

Jurko Tiutiunnyk (ukr. Юрко́ Тютю́нник, ur. 8 kwietnia?/ 20 kwietnia 1891 w Budyszczach koło Czerkas, zm. 20 października 1930 w Moskwie) – ukraiński wojskowy w randze generała-chorążego armii Ukraińskiej Republiki Ludowej, partyzant, dowodzący dwoma tzw. zimowymi pochodami Armii Czynnej URL (rok 1919/1920 i 1921).

Życiorys

Jurko Tiutiunnyk – ostatnie zdjęcie z archiwum OGPU, 1929

Zwabiony przez OGPU (INO) na teren USRR (w ramach operacji specjalnej OGPU równoległej do operacji Trust) w 1923 roku (por. Boris Sawinkow), aresztowany, podpisał deklarację lojalności wobec władzy radzieckiej, nie wydając nikogo ze współpracowników.

Według polskich źródeł od 1923 r. był agentem OGPU. Brał udział w tworzeniu oddziałów dywersyjnych wysyłanych na terytorium Polski. Był naczelnikiem Inostrannego Otdieła przy GPU Prawobrzeżnej Ukrainy.

Był w latach dwudziestych XX wieku współscenarzystą filmów Ołeksandra Dowżenki, aktorem i wykładowcą taktyki walk partyzanckich na Akademii Czerwonych Dowódców. Jako aktor zagrał samego siebie w filmie PKP Piłsudski kupił Petlurę (1926), przedstawiającym Petlurę jako sprzedawczyka[1]. Opublikował także w 1924 r. utwór pt. Z Polakami przeciw Ukrainie (З поляками проти Вкраїни). Aresztowany ponownie przez OGPU w 1929 roku, osądzony i rozstrzelany [2] w Moskwie 20 października 1930.

Publikacje

  • Jurko Tiutiunnyk, Rewolucijna stychija. Zymowyj pochid 1919-1920 rr., Wydawnictwo Universum [3], Lviv 2004, ISBN 966-666-095-4 (j.ukr)

Bibliografia

  • Andrzej Krzak, Kontrwywiad wojskowy II RP przeciwko radzieckim służbom specjalnym 1921-1939, Wydawnictwo Adam Marszałek
  • Encyclopedia of Ukraine

Przypisy

  1. ↑ П.К.П. (1926) - Пилсудский купил Петлюру - информация о фильме - советские фильмы - Кино-Театр.РУ
  2. ↑ Юрий (Юрко) Тютюнник - биография - советские актеры - Кино-Театр.РУ
  3. ↑ Універсум

Media użyte na tej stronie

Coat of Arms of Russian Empire.svg
Central element of the Russian imperial coat of arms.
Coat of Arms of UNR-1.svg
Autor: Alex Tora, Licencja: CC BY-SA 2.1 jp
Coat of arms of UNR
12 УНР 30-03-1920 Генерал-хорунжий.svg
Відзнака ступені Генерал-хорунжого, встанoвлена наказoм ГУ ВУНР ч. 16 від 30 березня 1920 р.
Tjutjunnyk 1929.jpg
Yurii Tiutiunnyk, Officer of Ukrainian Army ( 1918-1921) in rank of General, captured by en:OGPU on the border, later consultant of Alexander Dovzhenko, executed by OGPU in 1930. His last photo from archives of Soviet political police (better quality part of file Tjutiunnyk Jurij.jpg
Tjutiunnyk Jurij.jpg
pl:Jurko Tjutjunnyk, Officer of Ukrainian Army ( 1918-1921) in rank of General, captured by en:OGPU on the border, later consultant of Alexander Dovzhenko, executed by OGPU in 1930. His last photo from archives of Soviet political police