Jurydyki Krakowa

Jurydyki Krakowa – zespół jurydyk otaczających miasta Kraków (czyli współcześnie krakowskie Stare Miasto) oraz Kleparz, rozwijający się od średniowiecza aż do końca XVIII wieku, kiedy zostały zlikwidowane i przyłączone do miasta. Ich największy rozwój przypadł na XVI i XVII wiek[1].

Podobnie jak inne jurydyki na ziemiach polskich, nie podlegały one władzom miejskim i nie miały względem miasta żadnych obowiązków, a często konkurowały z rzemieślnikami z cechów miejskich. Jurydyki krakowskie miały różnych właścicieli – stanowiły własność nie tylko szlachecką lub kościelną, ale również królewską, miejską lub uniwersytecką[1].

W XVII i XVIII wieku wokół Krakowa istniały następujące jurydyki (idąc od Wawelu zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara) [2][1]:

  • Podzamcze (królewska)
  • Groble (szlachecka)
  • Wielkorządowa (Smoleńsko wielkorządowe) (królewska)
  • Węgrzeckie (królewska)
  • Kolegiackie (uniwersytecka)
  • Wygoda (Margrabszczyzna) (szlachecka)
  • Smoleńsko (kościelna)
  • Jurydyka Probostwa Bożego Miłosierdzia (kościelna)
  • Nowy Świat (miejska)
  • Stajnie biskupie
  • Tęczyńskie (szlachecka)
  • Retoryka (szlachecka)
  • Gramatyka (uniwersytecka)
  • Garbary (miejska)
  • Biskupie (kościelna)
  • Błonie (kościelna, miejska i królewska)
  • Pędzichów (kościelna)
  • Szlak (kościelna)
  • Jurydyka Wikariuszy św. Floriana (kościelna)
  • Jurydyka Proboszcza św. Floriana (kościelna)
  • Strzelnica (miejska)
  • Lubicz (Morsztynowskie) (szlachecka)
  • Wesoła (szlachecka)
  • Radziwiłłowska (szlachecka)
  • Jurydyka Probostwa św. Mikołaja (kościelna)
  • Brzeg Miejski (miejska).

Przypisy

  1. ↑ a b c Encyklopedia Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 1336. ISBN 978-83-01-13325-2.
  2. ↑ Zdzisław Noga (red.): Atlas historyczny miast polskich. Tom V – Małopolska, Zeszyt 1 – Kraków. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2007. ISBN 978-83-89131-53-9.