Juta (roślina)

Juta
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządróżopodobne
Rządślazowce
Rodzinaślazowate
Rodzajjuta
Nazwa systematyczna
Corchorus L.
Sp. Pl. 529. 1 Mai 1753
Typ nomenklatoryczny

Corchorus olitorius L.[3]

Synonimy
  • Nettoa Baill.
  • Oceanopapaver Guillaumin
  • Rhizanota Lour. ex Gomes[4]

Juta (Corchorus L.) – rodzaj roślin z rodziny ślazowatych Malvaceae (w niektórych, zwłaszcza dawniejszych systemach z lipowatych Tiliaceae). Należy do niego co najmniej 77 gatunków[5] występujących w obszarach tropikalnych.

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Należy do podrodziny Grewioideae, rodziny ślazowatych Malvaceae, rzędu ślazowców, kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta )[2][4].

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Malvanae Takht., rząd ślazowce (Malvales Dumort.), podrząd Tiliineae Rchb., rodzina lipowate (Tiliaceae Juss.), rodzaj juta (Corchorus L.)[6].

Wykaz gatunków[5]
  • Corchorus aestuans L.
  • Corchorus africanus Bari
  • Corchorus angolensis Exell & Mendonça
  • Corchorus aquaticus Rusby
  • Corchorus argillicola Moeaha & P.J.D.Winter
  • Corchorus asplenifolius Burch.
  • Corchorus aulacocarpus Halford
  • Corchorus baldaccii Mattei
  • Corchorus brevicornutus Vollesen
  • Corchorus bricchettii Weim.
  • Corchorus capsularis L. – juta torebkowa
  • Corchorus carnarvonensis Halford
  • Corchorus chrozophorifolius (Baill.) Burret
  • Corchorus cinerascens Deflers
  • Corchorus confusus Wild
  • Corchorus congener Halford
  • Corchorus cunninghamii F.Muell.
  • Corchorus deccanensis H.B.Singh & M.V.Viswan.
  • Corchorus depressus (L.) Stocks
  • Corchorus detersilis Gand.
  • Corchorus elachocarpus F.Muell.
  • Corchorus elderi F.Muell.
  • Corchorus erinaceus Weim.
  • Corchorus erodioides Balf.f.
  • Corchorus fascicularis Lam.
  • Corchorus foliosus Spreng.
  • Corchorus gillettii Bari
  • Corchorus hamatus Baker
  • Corchorus hirsutus L.
  • Corchorus hirtus L.
  • Corchorus hygrophilus A.Cunn. ex Benth.
  • Corchorus incanus Halford
  • Corchorus junodii (Schinz) N.E.Br.
  • Corchorus kirkii N.E.Br.
  • Corchorus laniflorus Rye
  • Corchorus lasiocarpus Halford
  • Corchorus leptocarpus A.Cunn. ex Benth.
  • Corchorus longipedunculatus Mast.
  • Corchorus macropetalus (F.Muell.) Domin
  • Corchorus macropterus G.J.Leach & Cheek
  • Corchorus merxmuelleri Wild
  • Corchorus mitchellensis Halford
  • Corchorus neocaledonicus Schltr.
  • Corchorus obclavatus Halford
  • Corchorus olitorius L. – juta kolorowa, j. warzywna
  • Corchorus orinocensis Kunth
  • Corchorus parviflorus (Benth.) Domin
  • Corchorus parvifolius Sebsebe
  • Corchorus pascuorum Domin
  • Corchorus pinnatipartitus Wild
  • Corchorus psammophilus Codd
  • Corchorus pseudo-olitorius Islam & Zaid
  • Corchorus pseudocapsularis Schweinf.
  • Corchorus puberulus Halford
  • Corchorus pumilio R.Br. ex Benth.
  • Corchorus reynoldsiae Halford
  • Corchorus rostratus Danguy
  • Corchorus saxatilis Wild
  • Corchorus schimperi Cufod.
  • Corchorus sericeus Ewart & O.B.Davies1
  • Corchorus siamensis Craib
  • Corchorus sidoides F.Muell.
  • Corchorus siliquosus L.
  • Corchorus stenophyllus (K.Schum.) Weim.
  • Corchorus subargentus Halford
  • Corchorus sublatus Halford
  • Corchorus sulcatus Verd.
  • Corchorus tectus Halford
  • Corchorus thozetii Halford
  • Corchorus tiniannensis Hosok.
  • Corchorus tomentellus F.Muell.
  • Corchorus torresianus Gaudich.
  • Corchorus tridens L.
  • Corchorus trilocularis L.
  • Corchorus urticifolius Wight & Arn.
  • Corchorus velutinus Wild
  • Corchorus walcottii F.Muell.

Zastosowanie

Dwa gatunki mają duże znaczenie gospodarcze. Juta torebkowa (Corchorus capsularis) pochodząca z Indii, jest rośliną roczną dostarczającą cennego włókna (druga co do ważności po bawełnie wśród roślin tropikalnych). Uprawiana w Azji południowo-wschodniej i w Ameryce Południowej. Juta warzywna (Corchorus olitorius) również pochodzi z Indii, a uprawiana jest w tropikalnej Azji, w Egipcie, na południu Europy i w Ameryce Południowej. Dostarcza włókna, a młode rośliny są także cenionym warzywem.

Najwięksi producenci juty (2008)
(w tysiącach ton)[7]
 Indie1 846 000
 Bangladesz848 715
 Chiny48 000
 Mjanma30 000
 Uzbekistan20 000
 Nepal16 988
 Wietnam8 800
 Tajlandia5 000
 Sudan3 300
 Egipt2 200
Łącznie na świecie 2 833 041 ton

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-19] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-24].
  4. ↑ a b United States Department of Agriculture Agricultural Research Service: Family: Malvaceae Juss. (ang.). Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-19].
  5. ↑ a b Corchorus. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-10-21].
  6. ↑ Crescent Bloom: Corchorus (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2010-02-24].
  7. ↑ Jute and jute-like fibres praca=FAOSTAT. Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Division. [dostęp 2011-02-27].

Media użyte na tej stronie

Flag of India.svg
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Flag of Thailand.svg
The national flag of Kingdom of Thailand since September 2017; there are total of 3 colours:
  • Red represents the blood spilt to protect Thailand’s independence and often more simply described as representing the nation.
  • White represents the religion of Buddhism, the predominant religion of the nation
  • Blue represents the monarchy of the nation, which is recognised as the centre of Thai hearts.