Kłajpeda
Panorama miasta | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Okręg | |||||
Burmistrz | |||||
Powierzchnia | 110 km² | ||||
Populacja (2017) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy | (+370) 46 | ||||
Kod pocztowy | LT-91001 | ||||
Tablice rejestracyjne | L | ||||
Położenie na mapie Litwy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||
55°42′N 21°08′E/55,700000 21,133333 | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal Litwa, Łotwa i Estonia |
Kłajpeda (lit. Klaipėda wymowa, niem. hist. Memel) – miasto na wybrzeżu Morza Bałtyckiego nad Zalewem Kurońskim, w zachodniej części Litwy, położone u ujścia rzeki Dangi do Zalewu Kurońskiego, połączone kanałem z ujściem rzeki Niemen. Największe miasto Małej Litwy.
W Kłajpedzie znajduje się duży port morski oraz stacja kolejowa.
Historia
- 1252 – budowa zamku krzyżackiego Memelburg
- 1254 – lokacja miasta na prawie lubeckim
- 1323 – najazd wojsk litewskich Giedymina spustoszył miasto
- 1466–1657 – wraz z Prusami Książęcymi Kłajpeda lennem Korony Królestwa Polskiego
- 1475 – miasto uzyskało prawo chełmińskie
- 1525 – miasto przyjęło luteranizm
- 1540 – pożar zniszczył znaczną część miasta
- 1629–1635 – okupacja szwedzka w czasie wojny z Rzecząpospolitą
- 1672 – ścięcie Krystiana Kalksteina-Stolińskiego
- 1701 – miasto częścią Królestwa Prus
- 1709–1711 – wielka epidemia dżumy
- 1757–1762 – okupacja rosyjska w czasie wojny siedmioletniej
- 1762 – powrót miasta do Prus
- 1806–1807 – Kłajpeda tymczasową stolicą Prus, schronił się tu wraz z dworem król Fryderyk Wilhelm III
- 1871 – miasto wraz z Prusami wchodzi w skład zjednoczonych Niemiec
- 1919–1923 – z ramienia Ligi Narodów miastem administrowała Francja
- 1920 – utworzono polską Delegację przy Komisji Międzysojuszniczej, pełniącą funkcje dyplomatyczne
- 1923–1939 – w ramach niepodległej Litwy (stolica autonomicznego Okręgu Kłajpedy)
- 22 marca 1939 – przyłączenie wraz z Okręgiem Kłajpedy do III Rzeszy
- 1945 – przyłączenie do ZSRR (Litewska SRR)
- od marca 1990 roku ponownie w granicach niepodległej Litwy
- 1991 – założenie Uniwersytetu Kłajpedzkiego
Do zabytków należą kościół ewangelicki z XVIII w., ruiny zamku z XIV w, spichlerze z XVIII w. oraz teatr z 2 poł. XIX w.
Demografia
Populacja
Wykres populacji Kłajpedy (w tys.).
W roku 2006 liczba mieszkańców Kłajpedy wynosiła 187 316 osób – 86 308 z nich stanowili mężczyźni a 101 008 kobiety.
Struktura wiekowa (2013)[1]:
- lata 0–14 – 13,7%
- lata 15–59 – 67,2%
- lata 60+ – 19,1%
Struktura etniczna (2011)
- Litwini: 73,9%
- Rosjanie: 19,6%
- Ukraińcy: 1,9%
- Białorusini: 1,7%
- Polacy: 0,3%
- Inni: 2,6%
Powierzchnia miasta (2011) wynosi 98 km², 38% powierzchni zajmują budynki, 1,4% drogi, 8,45% użytki rolne, 14,08% wody, pozostałe 38% jest „innego użytku”. W Kłajpedzie znajduje się 17 urzędów pocztowych, stacja kolejowa, port, 20 hoteli, 4 kościoły katolickie, 3 cerkwie prawosławne[2], synagoga, 10 muzeów, 4 teatry i 15 ośrodków sportowych.
Gospodarka
W Kłajpedzie zlokalizowany jest jeden z większych bałtyckich portów morskich. W 2014 w porcie zanotowano wyniki przeładunków na poziomie 36,41 mln ton[3], w tym ładunków skonteneryzowanych 450,4 tys. TEU oraz 344,8 tys. pasażerów w ruchu promowym[4]. W Klajpedzie zlokalizowany jest ważny port rybacki (najważniejszy na Litwie) oraz stocznia Western Shipyard[5].
Ludzie
- Simon Dach – niemiecki poeta
- Gitanas Nauseda – prezydent Litwy
- Emma Ostaszewska – polska pianistka
- Tomas Vaitkus – litewski kolarz szosowy
- Tomas Venclova – litewski poeta, publicysta
- Jerzy Utowka – działacz mniejszości polskiej na Litwie
- Ireneusz Załuski – polski rzeźbiarz, powstaniec styczniowy
- Karol Bernard Załuski – polski dyplomata, językoznawca, orientalista
Miasta partnerskie
Miasta partnerskie Kłajpedy w tym 2 zawieszonych miast z powodu zbrojnej agresji na Ukrainę[6]:
- Cleveland, Stany Zjednoczone (1992)
- Gdynia, Polska (1993)
- Kaliningrad, Rosja (1993) (zawieszony)
- Karlskrona, Szwecja (1989)
- Kotka, Finlandia
- Kuji, Japonia (1989)
- Lipawa, Łotwa (1997)
- Lubeka, Niemcy (1990)
- Mannheim, Niemcy (2002)
- Mohylew, Białoruś (1997) (zawieszony)
- North Tyneside, Wielka Brytania (1995)
- Odessa, Ukraina (2004)
- Sassnitz, Niemcy (1993)
- Szczecin, Polska (2002)
Zobacz też
- Cerkiew Opieki Matki Bożej i św. Mikołaja w Kłajpedzie
- Latarnia morska w Kłajpedzie
Przypisy
- ↑ a b Klaipėdos gyventojų demografiniai duomenys. [dostęp 2019-07-07].
- ↑ Szlewis G., Православные храмы Литвы, Свято-Духов Монастыр, Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6, s. 559.
- ↑ The Silver Cargo Handling Result and The Revenue Record has been Achieved in Klaipėda Seaport in 2014, Port of Klaipeda homepage, 31.12.2014 [dostęp: 10.07.2015]
- ↑ Ten Records Achieved in Klaipeda Seaport in 2014, Port of Klaipeda homepage, 30.01.2014 [dostęp: 10.07.2015]
- ↑ Western Shipyard homepage, [dostęp: 10.07.2015]
- ↑ Miestai partneriai
Bibliografia
- K.S., « Memel zamiast Kłajpedy » w: Morze i Kolonie. Organ Ligi Morskiej i Kolonialnej. Nr 4 (Kwiecień 1939). Rok I (XVI), s. 2-3.
- Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952.
- Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966).
- Carl von Lorck, Dome, Kirchen und Klöster in Ost- und Westpreussen. Nach alten Vorlagen, 2. unver. Aufl., Frankfurt am Main, Weidlich, 1982, ISBN 3-8035-1163-1.
- Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5.
- Juri Iwanow, Königsberg und Umgebung, Dülmen, Laumann-Verl., 1994, ISBN 3-87466-185-7.
- Jarosław Swajdo i inni, Litwa, Łotwa, Estonia i obwód kaliningradzki, Bielsko-Biała: Pascal, 2000, ISBN 83-88355-30-9, OCLC 830224638 .
- Adam Dylewski , Litwa. Przewodnik ilustrowany, Bielsko-Biała: Pascal, 2007, ISBN 978-83-7304-981-9, OCLC 749467061 .
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona miasta Kłajpeda
- Kłajpeda, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 172 .
- Kłajpeda, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 88 .
Media użyte na tej stronie
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flaga Finlandii
Klaipėda
Autor: Jefim Vytovtov, Licencja: CC BY-SA 3.0
My own work, done according to the official standard drawing, created by graphic designer Kestutis Mickevicius in 1992.
Autor: Jefim Vytovtov, Licencja: CC BY-SA 3.0
My own work, done according to the official standard drawing, created by graphic designer Kestutis Mickevicius in 1992.
Flag of Klaipėda County, Lithuania
Autor: Renata3 from English Wikipedia, Licencja: CC BY 2.5
This is a recording of Lithuanian pronunciation of en:Klaipėda city
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Lithuania
Klaipėda castle in 1684