Károly Khuen-Héderváry

Károly Khuen-Héderváry

Data i miejsce urodzenia	23 maja 1849 Bad Gräfenberg
Data i miejsce śmierci	16 lutego 1918 Budapeszt
Ban Chorwacji
Okres	od 4 grudnia 1883 do 27 czerwca 1903
Poprzednik	Hermann Ramberg
Następca	Teodor Pejačević
Premier Węgier
Okres	od 17 maja 1903 do 30 września 1903
Przynależność polityczna	Partia Liberalna (Węgry)
Poprzednik	Kálmán Széll
Następca	István Tisza
Premier Węgier
Okres	od 11 stycznia 1910 do 22 kwietnia 1912
Przynależność polityczna	Narodowa Partia Pracujących
Poprzednik	Sándor Wekerle
Następca	László Lukács

Károly Khuen-Héderváry (ur. 23 maja 1849 w Bad Gräfenberg, zm. 16 lutego 1918 w Budapeszcie) – hrabia, węgierski polityk, ban Chorwacji w latach 1883–1903, premier Węgier w 1903 roku oraz w latach 1910–1912.

Życiorys

Károly Khuen pochodził z węgierskiej arystokratycznej rodziny. Jego rodzina posiadała wielkie majątki ziemskie w Chorwacji. Studiował prawo w Zagrzebiu i Bratysławie. W 1874 roku po zmarłej matce odziedziczył tytuł Héderváry, z którego uczynił część swego nazwiska. Poślubił Margit Teleki, siostrzenicę długoletniego premiera węgierskiego Kálmána Tiszy, co pozwoliło mu na szybką karierę polityczną.

Po okresie pełnienia drobniejszych funkcji urzędniczych, w 1883 roku został mianowany na stanowisko bana Chorwacji – pełnił ten urząd przez 20 lat i w okresie tym realizował przede wszystkim węgierskie interesy w Chorwacji, prowadząc politykę madziaryzacyjną i starając się ograniczać odrębność Chorwacji od Węgier. M.in. ograniczył prawa wyborcze, autonomię uniwersytetu w Zagrzebiu, niezależność sądów, wolność prasy i działalności Jugosłowiańskiej Akademii Nauki i Sztuki, w 1894 roku wprowadził język węgierski jako obowiązkowy w chorwackich gimnazjach. Wspierała go w tych działaniach prowęgierska w tym czasie Partia Narodowa, opierał się także na mniejszości serbskiej (co sprzyjało habsburskim wpływom na Bałkanach, jednak prowadziło także do narastania antagonizmu chorwacko-serbskiego). Jednocześnie okres jego rządów w Chorwacji zaznaczył się znacznym rozwojem gospodarczym.

W maju 1903 roku jako zaufany człowiek cesarza Franciszka Józefa I objął urząd premiera Węgier. Po kilku miesiącach zdymisjonowany, w okresie od marca 1904 do stycznia 1905 minister bez teki. Od stycznia 1910 roku do kwietnia 1912 roku ponownie pełnił funkcję premiera Węgier. W lutym 1910 roku brał udział w utworzeniu Narodowej Partii Pracy, na której czele stał następnie w okresie od 1913 do 1918 roku.

Od 1891 roku rycerz Złotego Runa, od 1893 tajny radca. Został także honorowym obywatelem Zagrzebia i Varaždina.

Bibliografia

• Khuen-Héderváry Károly. W: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950. T. Bd. 3. Cz. Lfg. 14. 1964, s. 318. ISBN 978-3-7001-3213-4. [dostęp 2015-12-31].
• Khuen-Héderváry, Karoly. [w:] Hrvatska enciklopedija [on-line]. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. [dostęp 2015-12-31].
• Stjepan Matković, Dinko Šokčević: Khuen Héderváry, Károly. [w:] Hrvatski biografski leksikon [on-line]. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. [dostęp 2015-12-31].