Kąkol

Kąkol
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

kąkol

Nazwa systematyczna
Agrostemma L.
Sp. Pl. 435. 1 Mai 1753
Typ nomenklatoryczny

Agrostemma githago L.[3]

Synonimy
  • Githago Adans.[3]

Kąkol (Agrostemma L.) – rodzaj roślin należący do rodziny goździkowatych. Obejmuje 2[4] lub 3[5] gatunki występujące w Europie i zachodniej Azji, prawdopodobnie rozpowszechnione z wschodniej części obszaru śródziemnomorskiego jako chwasty w uprawach zbóż. Zawleczone także do Azji Wschodniej i Ameryki Północnej. W Europie Środkowej występuje w uprawach jako chwast kąkol polny – jedyny przedstawiciel rodzaju we florze Polski[6]. Ten gatunek, a także pochodzący z Turcji kąkol wysmukły uprawiane są jako rośliny ozdobne[4].

Morfologia

Pokrój
Rośliny jednoroczne o pędach wzniesionych, osiągających do 1 m wysokości, słabo rozgałęzionych[4][5].
Liście
Naprzeciwległe, niepodzielone, wąskolancetowate do równowąskich[4][5].
Kwiaty
Zebrane w luźną, kilkukwiatową wierzchotkę. Płatki korony koloru różowo-fioletowego, czerwone, rzadko białe. Kielich w dole z działek zrośniętych w jajowatą lub eliptycznojajowatą rurkę z 10 żebrami, wyżej z końcami wolnymi i długimi. Płatków jest 5 nieco dłuższych lub krótszych od działek kielicha, zaokrąglonych, stopniowo przechodzących w paznokieć. Pręcików jest 10. Zalążnia górna, jednokomorowa, z 5 owłosionymi szyjkami słupka[4][5].
Owoce
Owalne torebki otwierające się 5 klapkami i zawierające liczne nasiona o średnicy ok. 3 mm[4][5].

Systematyka

Pozycja według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Należy do rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae), rzędu goździkowców (Caryophyllales) w obrębie dwuliściennych właściwych. W obrębie goździkowatych należy do podrodziny Caryophylloideae plemienia Sileneae[7].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Caryophyllanae Takht., rząd goździkowce (Caryophyllales Perleb), podrząd Caryophyllineae Bessey in C.K. Adams, rodzina goździkowate (Caryophyllaceae Juss.), rodzaj kąkol (Agrostemma L.)[8].

Wykaz gatunków[9]
  • kąkol polny Agrostemma githago L.
  • kąkol wysmukły Agrostemma brachylobum (Fenzl) Hammer (syn. A. gracile Boiss)

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-19].
  4. ↑ a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 75. ISBN 0-333-74890-5.
  5. ↑ a b c d e Lu Dequan; Magnus Lidén, Bengt Oxelman: Agrostemma Linnaeus (ang.). W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-08-01].
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 26, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  8. ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Agrostemma (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-18].
  9. ↑ Agrostemma L.. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-15].

Media użyte na tej stronie