Kępa Potocka (wyspa)

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”. Pomóż nam go sprawdzić.

Kępa Potocka

Kępa Potocka na mapie z 1879 roku, pomiędzy Marymontem a Pelcowizną
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Akwen	Wisła
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Kępa Potocka
Położenie na mapie Polski Kępa Potocka
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kępa Potocka
52°17′01″N 20°59′30″E/52,283611 20,991667

Kępa Potocka – zalądowiona na przełomie XIX i XX w. wyspa na Wiśle w Warszawie, następnie określenie części miasta.

Położenie i charakterystyka

Kępa Potocka to istniejąca do XIX w.^[1][2][3] lub początku XX w.^[4] kępa, czyli wyspa na rzece położona po lewej, zachodniej stronie Wisły, w sąsiedztwie Marymontu^[1]. Według mapy z 1879 roku mogła mieć maksymalnie ok. 2,1 km długości i ponad 400 m szerokości^[5]. Po zmianie nurtu rzeki i uzyskaniu połączenia z lądem stała się fragmentem terasy zalewowej^[1]. W miejscu dawnej odnogi powstało starorzecze Łacha Potocka^[1]. Według państwowego rejestru nazw geograficznych północna część wyspy wchodziła w skład dawnej wsi Ruda Ewansa^[6].

Nazwa wyspy wywodzi się od dawnej miejscowości Potok^[3].

Na mapie z 1918 roku wyspa dzieli się na trzy odrębnie nazwane części, od północy: Kępa Majoracka, Kępa Potocka i Kępa Rządowa^[7]. W dwudziestoleciu międzywojennym nazwę Kępa Potocka zaczęto używać także w kontekście obszarów położonych na zachód od Łachy Potockiej^[1]. Na niemieckiej mapie z 1941 roku, gdzie uwidoczniono stałe połączenie z lądem, dzieli się na dwie części − Kępę Potocką i Kępę Sopocką^[8].

W czasie powstania warszawskiego, w dniach 16–21 września 1944 roku, miały tu miejsce walki pomiędzy Niemcami a 6 Pułkiem 2 Dywizji Piechoty im. Dąbrowskiego ludowego Wojska Polskiego^[9]. Dokonał on desantu przez rzekę po zdobyciu Pragi^[9]. Operacja nie powiodła się, w jej wyniku zginęło 250 polskich żołnierzy, a zgrupowanie ewakuowano^[9].

W 1961 roku na części terenu, wzdłuż Łachy Potockiej, urządzono park Kępa Potocka, którego projektantami byli Karol Kozłowski i Elżbieta Jankowska^[1]. W latach 1964–1969 w sąsiedztwie, na południu, powstało osiedle Kępa Potocka składające się z czterech budynków mieszkalnych wielorodzinnych^[1][10]. W latach 1972–1975 ulicę Wybrzeże Gdyńskie włączono w Wisłostradę^[11]. W latach 1976–1981 wybudowano Trasę Toruńską wraz z mostem Grota Roweckiego^[12]. Od 1981 roku jej odcinek przebiegający m.in. nad Kępą Potocką nosi nazwę Armii Krajowej^[12]. Przy przecięciu z Wisłostradą tworzy węzeł drogowy o nazwie Wisłostrada^[13]. Oprócz tego obszar dawnej wyspy zajmują także tereny rekreacyjne, w tym zaplanowane pierwotnie dla klubu sportowego Spójnia Warszawa, oraz ogródki działkowe^[1]. W latach 2003–2004 pod adresem Wybrzeże Gdyńskie 4 wybudowano Centrum Olimpijskie, siedzibę Polskiego Komitetu Olimpijskiego^[14].

Leży na terenie warszawskich dzielnic Żoliborz (MSI: Marymont-Potok^[15]) i Bielany (MSI: Marymont-Ruda^[16])^[17].

Przyroda

Północna część obszaru dawnej wyspy znajduje się w otulinie rezerwatu przyrody Las Bielański^[18], a całość w granicach Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu^[19]. Tereny nadrzeczne stanowią część obszaru Natura 2000 w ramach dyrektywy ptasiej – Dolina Środkowej Wisły^[20]. Na Kępie Potockiej rośnie topola czarna o obwodzie ponad 760 cm chroniona od 1976 roku jako pomnik przyrody^[21].

Zgodnie z badaniem z 2004 roku na Kępie Potockiej stwierdzono występowanie takich gatunków ptaków jak: łabędź niemy, kaczka krzyżówka, kuropatwa, dzięcioł białoszyi, jaskółka oknówka, słowik rdzawy, muchołówka żałobna, pełzacz leśny i gąsiorek^[22]. Tereny nadwiślańskie stanowią też siedlisko wielu ssaków^[23], występują m.in. jeż wschodni, kret, dziki królik, kuna leśna i sarna^[24]. Park Kępa Potocka porastają topole, wierzby, lipy i klony^[25].

Galeria

Przypisy