Kłęk kanadyjski
Kłęk kanadyjski – zimą | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | kłęk | ||
Gatunek | kłęk kanadyjski | ||
Nazwa systematyczna | |||
Gymnocladus dioica (L.) K.Koch Dendrologie 1:5. 1869 | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
Zasięg | |||
Kłęk kanadyjski, kłęk amerykański (Gymnocladus dioica (L.) K. Koch) – gatunek drzewa z rodziny bobowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej. W Europie, w tym w Polsce, jest uprawiany.
Morfologia
- Pokrój
- Potężne dwupienne drzewo do 30 m wysokości, z odrostami korzeniowymi. Ma nisko osadzoną, kopulastą i szeroką koronę i bardzo grubą i głęboko spękaną, szaroczarną korę. Młode drzewa rosną szybciej, później wolniej.
- Liście
- Podwójnie pierzaste, o długości osi głównej do 80 cm, składające się z jajowatych lub jajowatoeliptycznych listków. Po ich opadnięciu pozostają tylko dźwigające je grube gałązki. Bardzo późno rozwija liście. Liście mają ciemnozielony kolor i za młodu omszoną spodnią stronę blaszek.
- Kwiaty
- Roślina dwupienna. Białe, niewielkie, promieniste, rozdzielnopłciowe, zebrane w szczytowe wiechy na końcach pędów.
- Owoc
- Brązowy, gruby, twardy, szeroki strąk z galaretowatym słodkawym miąższem w środku. Ma długość do 15 cm. Nasiona duże, o łupinie grubej, lecz początkowo miękkiej.
Biologia i ekologia
Roślina wieloletnia, megafanerofit. Kwitnie w maju. Dojrzałe strąki pozostają na drzewie przez zimę, stopniowo opadając aż do wiosny. Nasiona bywają rozbijane i zjadane przez wrony. Dojrzewają w październiku. Roślina zaczyna owocować ok. 10 roku życia. Nasiona mają bardzo dużą zdolność kiełkowania; 95-100%.
Zastosowanie
- Roślina ozdobna. Bywa sadzony w parkach jako imponujące, pojedyncze drzewo. Kwiaty nie są specjalnie ozdobne. Rozmnaża się z odrostów korzeniowych oraz z nasion.
- Drewno używane jest w stolarstwie. Ma podobne własności i zastosowanie, jak drewno igliczni trójcierniowej
- W korze znajdują się saponiny.
- Dawniej nasiona wykorzystywano jako surogat kawy.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
- ↑ Gymnocladus dioica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
Bibliografia
- Otwarta Encyklopedia Leśna. [dostęp 2007-11-30].
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Linki zewnętrzne
- KENTUCKY COFFEETREE, USDA Plants
- fotografie Gymnocladus dioica na bioimages.vanderbilt.edu. cas.vanderbilt.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-11)].
- NCRS: USDA Plants Profile Gymnocladus dioicus
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Seed pods of the Kentucky Coffeetree at DeSoto National Wildlife Refuge
Natural distribution map for Gymnocladus dioicus (coffeetree)
Bark of Kentucky Coffeetree at DeSoto National Wildlife Refuge
Autor: Photo (c)2007 Derek Ramsey (Ram-Man), Licencja: CC BY-SA 2.5
Photograph of the Kentucky Coffee-treeen (Gymnocladus dioicus en ). Photo taken at the Tyler Arboretum where it was identified.
|