Kłęk kanadyjski

Kłęk kanadyjski
Ilustracja
Kłęk kanadyjski – zimą
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Rodzaj

kłęk

Gatunek

kłęk kanadyjski

Nazwa systematyczna
Gymnocladus dioica (L.) K.Koch
Dendrologie 1:5. 1869
Synonimy
  • G. canadensis Lam.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 VU pl.svg
Zasięg
Mapa zasięgu

Kłęk kanadyjski, kłęk amerykański (Gymnocladus dioica (L.) K. Koch) – gatunek drzewa z rodziny bobowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej. W Europie, w tym w Polsce, jest uprawiany.

Pień
Owoce

Morfologia

Pokrój
Potężne dwupienne drzewo do 30 m wysokości, z odrostami korzeniowymi. Ma nisko osadzoną, kopulastą i szeroką koronę i bardzo grubą i głęboko spękaną, szaroczarną korę. Młode drzewa rosną szybciej, później wolniej.
Liście
Podwójnie pierzaste, o długości osi głównej do 80 cm, składające się z jajowatych lub jajowatoeliptycznych listków. Po ich opadnięciu pozostają tylko dźwigające je grube gałązki. Bardzo późno rozwija liście. Liście mają ciemnozielony kolor i za młodu omszoną spodnią stronę blaszek.
Kwiaty
Roślina dwupienna. Białe, niewielkie, promieniste, rozdzielnopłciowe, zebrane w szczytowe wiechy na końcach pędów.
Owoc
Brązowy, gruby, twardy, szeroki strąk z galaretowatym słodkawym miąższem w środku. Ma długość do 15 cm. Nasiona duże, o łupinie grubej, lecz początkowo miękkiej.

Biologia i ekologia

Roślina wieloletnia, megafanerofit. Kwitnie w maju. Dojrzałe strąki pozostają na drzewie przez zimę, stopniowo opadając aż do wiosny. Nasiona bywają rozbijane i zjadane przez wrony. Dojrzewają w październiku. Roślina zaczyna owocować ok. 10 roku życia. Nasiona mają bardzo dużą zdolność kiełkowania; 95-100%.

Zastosowanie

  • Roślina ozdobna. Bywa sadzony w parkach jako imponujące, pojedyncze drzewo. Kwiaty nie są specjalnie ozdobne. Rozmnaża się z odrostów korzeniowych oraz z nasion.
  • Drewno używane jest w stolarstwie. Ma podobne własności i zastosowanie, jak drewno igliczni trójcierniowej
  • W korze znajdują się saponiny.
  • Dawniej nasiona wykorzystywano jako surogat kawy.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
  3. Gymnocladus dioica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

Bibliografia

  • Otwarta Encyklopedia Leśna. [dostęp 2007-11-30].
  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 VU pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Gymnocladus dioicus seed pods and leaves2.jpg
Seed pods of the Kentucky Coffeetree at DeSoto National Wildlife Refuge
Gymnocladus dioicus range map 1.png
Natural distribution map for Gymnocladus dioicus (coffeetree)
Gymnocladus dioicus bark Desoto.jpg
Bark of Kentucky Coffeetree at DeSoto National Wildlife Refuge
Kentucky Coffee-tree Gymnocladus dioicus Winter Tree 2000px.jpg
Autor: Photo (c)2007 Derek Ramsey (Ram-Man), Licencja: CC BY-SA 2.5

Photograph of the Kentucky Coffee-treeen (Gymnocladus dioicus en ). Photo taken at the Tyler Arboretum where it was identified.

Camera and Exposure Details:
Camera: Nikon D50
Lens: Sigma 70mm f/2.8 EX DG Macro
Exposure: 70mm (105mm in 35mm equivalent) f/8 @ 1/800 s. (200 ISO)