Kłodawa (gmina w województwie lubuskim)

Kłodawa
gmina wiejska
Ilustracja
Urząd Gminy w Kłodawie
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

gorzowski

TERC

0801042

Siedziba

Kłodawa

Wójt

Anna Mołodciak (2006)

Powierzchnia

234,72 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


8701[1]

• gęstość

39,09 os./km²

Nr kierunkowy

(+48) 95

Kod pocztowy

66-415

Tablice rejestracyjne

FGW

Adres urzędu:
ul. Gorzowska 40
66-415 Kłodawa
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Kłodawa (powiat gorzowski)
Liczba sołectw

11

Liczba miejscowości

19

Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
52°47′29″N 15°12′57″E/52,791389 15,215833
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Portal Polska

Kłodawagmina wiejska w Polsce, w województwie lubuskim, powiecie gorzowskim. W latach 1975–1998 wchodziła w skład województwa gorzowskiego.

Położenie

Gmina Kłodawa znajduje się w północno-zachodniej części województwa lubuskiego, w pobliżu Gorzowa Wielkopolskiego. Sąsiednie gminy to: Barlinek, Nowogródek Pomorski, Strzelce Krajeńskie, Lubiszyn, Gorzów Wielkopolski i Santok.

Z punktu widzenia regionalizacji fizycznogeograficznej gmina jest położona w megaregionie Pozaalpejska Europa Środkowa, prowincji Niż Środkowoeuropejski, podprowincji Pojezierze Południowobałtyckie, makroregionie Pojezierze Południowopomorskie i wchodzącym w jego skład mezoregionie Równina Gorzowska. Jest to teren o charakterze wyżynnym, ukształtowany pod wpływem procesów glacjalnych najmłodszego, bałtyckiego zlodowacenia, porośnięty gęstymi lasami, gdzie występują liczne jeziora[2].

Według regionalizacji przyrodniczo-leśnej gmina zalicza się do krainy I Bałtyckiej, dzielnicy 3 Pojezierze Wałecko-Myśliborskie, mezoregionu Równina Gorzowska[3].

Warunki klimatyczne

Klimatogram dla gminy Kłodawa[4]
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
 
 
40
 
0
-4
 
 
30
 
1
-2
 
 
20
 
6
-1
 
 
30
 
15
4
 
 
60
 
16
7
 
 
60
 
21
11
 
 
50
 
22
12
 
 
50
 
22
12
 
 
50
 
18
9
 
 
30
 
13
9
 
 
40
 
6
2
 
 
20
 
0
-3
Temperatury w °C
Opad całkowity w mm

Obszar, w którym znajduje się gmina, należy do strefy klimatu umiarkowanego, na pograniczu dzielnicy pomorskiej i lubuskiej. Rejon ten zaliczany jest do najcieplejszych w Polsce. Wiatry wieją przeważnie z kierunku zachodniego i południowo-zachodniego. Temperatury w latach 1981–2000 wahały się od –24,6 °C do +37,4 °C. Czas trwania pokrywy śnieżnej w okresach od listopada do kwietnia przekracza 25 dni. Liczba dni z mrozem i przymrozkami nie przekracza 90 do 100, a okres wegetacyjny trwa przez 200–215 dni[5]. Początek fenologicznej wiosny (rozkwitanie roślin, których liście i kwiaty rozwijają się równocześnie) wypada pomiędzy 30 kwietnia a 10 maja. Początek wczesnej jesieni (pełnia kwitnienia wrzosów i dojrzewanie owoców kasztanowca) wypada pomiędzy 10 a 15 września.

Skrajne wartości opadów występują w lipcu (ok. 80 mm) i lutym (ok. 30 mm). Średnia liczba dni w roku z opadem śnieżnym wynosi 34 dni. Pierwszy opad śnieżny występuje średnio w drugiej połowie listopada, a ostatni w pierwszej połowie kwietnia. Średnia liczba dni pochmurnych wynosi około 150 rocznie, z czego najwięcej przypada na miesiące zimowe[6].

Dane ze stacji meteorologicznej w pobliskim Gorzowie Wlkp. obrazują z dużym przybliżeniem warunki pogodowe w gminie[7][8]:

Temperatury powietrza w °C
średnieskrajneamplitudy

temperatur skrajnych

1971–

–2000

1991–

–2000

2001–

–2005

2001–

–2010

2015201620172018maksimumminimum
1971 – 2018
8,69,09,29,310,29,89,610,737,4-24,662,0
Opady atmosferyczne, prędkość wiatru, usłonecznienie i zachmurzenie
Roczne sumy opadów w mmŚrednia

prędkość wiatru w m/s

Usłonecznienie

w h

Średnie

zachmurzenie w oktantach

1971–

–2000

1991–

–2000

2001–

–2005

2001–

–2010

2015201620172018201520162017201820152016201720182015201620172018
5315415535724244738724022,72,52,72,61 8531 6971 5782 1485,35,55,74,9

Zasoby przyrodnicze

Obiekty przyrodnicze
Pomnikowe dęby
Jeziora Suche i Lubieszewko (Portki)
Jezioro Lubie
Jezioro Wojcieszyckie
Miejsce odpoczynku nad jeziorem Sulemińskim
Kozak na brzegu jeziora
Próg na rzeczce Santocznej
Zawilec gajowy
Pomnik przyrody (dąb szypułkowy w Wojcieszycach)
Jesienny pejzaż
Pomnikowe dęby
Wojcieszyce okolica2.jpg
Wojcieszyce okolica14.jpg
Wojcieszyce okolica12.jpg
Struga Srebrna
Wojcieszyce okolica4.jpg
Wojcieszyce okolica13.jpg
Wojcieszyce okolica6.jpg
Zaśnieżone pola
Droga przez zimowy las
Struga Srebrna zimą

69,4% powierzchni gminy stanowią grunty leśne, 25,4% użytki rolne. Wody otwarte zajmują 2,5% powierzchni gminy. Wśród utworów geologicznych przeważają gliny zwałowe, ich zwietrzeliny oraz piaski i żwiry lodowcowe.

Północna część terenu gminy została zaliczona do krajowego obszaru węzłowego korytarza ekologicznego ECONET-POLSKA[9]. Wypełnia ją krajobraz leśny młodoglacjalny. Obszary o powierzchni 8.625,00 ha wchodzą w skład Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego, a dalsze 8.170,00 ha stanowi jego otulinę. Dominują tutaj bory: mieszany świeży, a w wilgotniejszych obniżeniach mieszany wilgotny oraz lasy: świeży z buczynami pomorskimi, mieszany świeży z buczynami pomorskimi i dąbrowami, w wilgotniejszych obniżeniach mieszany wilgotny olsowy i jesionowy. Drzewostany pod względem gatunkowym stanowią na większości obszaru monolit sosnowy (83% powierzchni leśnej) z dodatkiem modrzewia (1,1%), świerka (0,8%), jednak są dość bogato urozmaicone gatunkami liściastymi: bukiem (6,8%), dębem szypułkowym i bezszypułkowym (1,7%), brzozą (1,8%) i jarzębiną. W mniejszych ilościach występują też: grab pospolity, klon pospolity i klon jawor, jesion wyniosły, wiąz szypułkowy, topola osika oraz lipa drobnolistna.

Również świat roślinny poszycia jest bardzo bogaty, obejmuje łącznie 639 gatunków paprotników i roślin kwiatowych oraz 138 gatunków porostów, w tym 41 gatunków uznanych za ginące na terenie kraju. Na bogatym w różnorodne siedliska obszarze występuje bardzo bogata fauna zwierząt kręgowych i bezkręgowych. Opisano występowanie 16 gatunków pijawek, 65 gatunków mięczaków i wiele gatunków owadów, skorupiaków, pajęczaków i innych.

Z kręgowców najlepiej rozpoznano ptaki, ryby i ssaki łowne. Spośród 142 gatunków występujących ptaków, 105 gnieździ się na terenie parku, pozostałe obserwowano w różnym czasie. Z gatunków rzadkich, objętych ochroną gatunkową występują: bielik, jastrząb, rybołów, orlik krzykliwy, kania rdzawa i czarna, puchacz, żuraw, gągoł, zimorodek, dzięcioły i inne[10].

W południowej części gminy dominuje krajobraz rolniczy z gruntami ornymi, łąkami i pastwiskami. Jest on urozmaicony zadrzewieniami i zakrzewieniami występującymi przy drogach, rowach, kanałach i innych ciekach w formie alei, szpalerów, rzędów oraz różnej wielkości kęp. Tworzą je gatunki liściaste, właściwe dla siedlisk łęgowych, czyli wierzby, topole, wiązy, olszyny, jesiony, dęby i inne. Obszarom użytków rolnych towarzyszy osadnictwo związane z gospodarką rolną i leśną. Krajobraz wiejski tych miejscowości harmonizuje zarówno z elementami krajobrazu leśnego, jak i rolniczego[11].

W części wschodniej tego obszaru dominują duże areały gruntów ornych, jest niezbyt wiele elementów wzbogacających krajobraz, np. sieci hydrograficznej. Część zachodnia jest bardziej zróżnicowana, liczne cieki oraz ciągi i płaty zadrzewień tworzą mozaikę krajobrazową.

Rolę łączników pomiędzy dużymi jednostkami przyrodniczymi spełniają lokalne korytarze ekologiczne[12]:

  • „Dolina Kłodawki” – łączy wielki kompleks leśny Puszczy Gorzowskiej (Barlineckiej) z doliną Warty,
  • „Dolina Santocznej” – łączy Pradolinę Toruńsko-Eberswaldzką poprzez Puszczę Gorzowską z północnym korytarzem zewnętrznym „Dolina Płoni”,
  • „Dolina Pełczy” – łączy wschodnią częścią Puszczy Gorzowskiej z doliną Noteci.

Gleby na terenie gminy w większości należą do niskich klas bonitacyjnych. Przeważają klasy V i VI, które zajmują 79,6% wszystkich gleb. W południowej części gminy miejscami występują wyższe klasy (III i IV). Powierzchniową warstwę gleb tworzą utwory plejstoceńskie, powstałe podczas zlodowacenia północnopolskiego (bałtyckiego): gliny, piaski i żwiry oraz utwory pyłowe pochodzenia wodnego. Niewielkie powierzchnie zajmują piaski rzeczne w dolinach rzek oraz osady organiczne. Możemy wyróżnić między innymi gleby:

  • brunatne – wytworzone na siedliskach o odczynie zbliżonym do obojętnego (6–7 pH) w podłożu zróżnicowanych gatunkowo lasów liściastych. Skałą macierzystą są w przewadze gliny zwałowe, rzadziej piaski naglinowe i naiłowe. Na terenie gminy występują głównie w postaci odosobnionych wysepek pośród gleb typu bielicowego.
  • hydrogeniczne, wytworzone dzięki sumującym się oddziaływaniom nadmiernego uwilgotnienia i udziału roślinności bagiennej. Są to głównie gleby wytworzone z torfów i gytii. Występują na terasach dennych wielu strumieni, w rozlicznych kotlinkach, basenach pojeziernych i obniżeniach terenu rozsianych na całym obszarze.
  • bielicowe i rdzawe są typem dominującym na terenie gminy. Zostały wytworzone na piaskach luźnych, różnej genezy, przy współudziale środowiska kwaśnego, pod drzewostanami iglastymi[6].

W gminie występują liczne jeziora o dużych walorach krajobrazowych i znaczącej wartości przyrodniczej. W większości są to jeziora rynnowe, genetycznie związane z wodami roztopowymi lądolodu bałtyckiego. Charakteryzują się podłużnym i wąskim, kształtem o na ogół nieregularnym przebiegu. Ich brzegi są z reguły wysokie i strome, dna są silnie zróżnicowane, występują w nich przegłębienia i płycizny. Część jezior układa się w ciągi, tworzące malownicze łańcuchy. Do największych jezior należą: Lubie (75,8 ha), Chłop (58,7 ha), Przyłęg (43,2 ha), Grabino (36,4 ha), Ostrowite 26,0 ha), Kłodawskie (26,3 ha), Mrowinko (25,1 ha), Nierzym (18,8 ha), Wojcieszyckie (10,49 ha).

Przez teren gminy przepływają rzeczki i strugi: Kłodawka (27,2 km), Santoczna (25,3 km), Marwica (23,8 km), Grabinka (12,9 km), Srebrna (12,0 km), Przyłęg (8,4 km) i Pełcz[12].

Ochrona przyrody

Powierzchnia o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chroniona[13]
OgółemW tymPomniki przyrody
rezerwaty przyrodyobszary chronionego krajobrazuużytki ekologiczne
w hektarach
19 147,4114,410 516,09,98

Na obszarze gminy znajdują się następujące rezerwaty przyrody[14]:

  • Dębina – 12,18 ha, chroni grąd środkowoeuropejski[15],
  • Przyłężek – 35,08 ha, chroni fragment rzeki Przyłężek, w której występują ryby łososiowate, nadbrzeżnych skarp i otaczających rzekę drzewostanów[16],
  • Wilanów – 67,16 ha, chroni fragment lasu mieszanego pochodzenia naturalnego z udziałem buka na krańcowym stanowisku gromadnego zasięgu, z charakterystycznym, bogatym runem[17].

Północna i wschodnia część gminy została włączona do obszarów Natura 2000:

  • Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Puszcza Barlinecka” (PLB080001), obejmujący 44,4% powierzchni gminy,
  • Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Ostoja Barlinecka” (PLH080071), obejmujący 43,7% powierzchni gminy.
Pomniki przyrody na terenie Gminy Kłodawa[6]
ObiektPołożenieObwód cmWysokość

/ Wiek

Uwagi
dąb szypułkowy Quercus roburŁośno, dz. nr 483l42026 / 385
grupa 5 buków zwyczajnych Fagus silvaticaSantocko, dz. 729380–43023–26 /?
Skupienie 2 dębów szypułkowych Quercus roburKłodawa, dz. nr 1085340, 35516 / 400
dąb szypułkowy Quercus roburWojcieszyce, dz. nr 19742328 / 230
kasztanowiec biały Aesculus hippocastanumRóżanki, dz. nr 300/240523/–
dąb szypułkowy Quercus roburRóżanki, dz. nr 142 (droga gminna)
głaz narzutowyNadl. Kłodawa, oddz. 236t365Napis na głazie „Wanschen – 1932”
głaz narzutowyNadl. Kłodawa, oddz. 236p2250Pomnik leśnika zamordowanego w 1923 r.

Układ osadniczy

Miejscowości z lotu ptaka
Chwalęcice
Kłodawa
Lipy
Łośno
Mironice
Różanki
Różanki Szklarnia
Rybakowo
Santocko
Santoczno
Wojcieszyce
Zdroisko

Na sieć osadniczą gminy Kłodawa składa się 19 miejscowości, z których 10 jest wsiami sołeckimi, a pozostałe 9 osadami leśnymi. Część wsi Różanki, która jest wyodrębnionym przestrzennie osiedlem zwanym Różanki Szklarnia, nie stanowi miejscowości, a mimo to uzyskała status sołectwa.

Miejscowości uwzględnione w systemie TERYT (w nawiasie identyfikator SIMC)[18]:

Wsie: Chwalęcice (0181800), Kłodawa (0181817), Łośno (0181852), Mironice (0181875), Różanki (0181881), Rybakowo (0181912), Santocko (0181935), Santoczno (0181958), Wojcieszyce (0181964), Zdroisko (0181987)

Osady leśne: Lipy (0181869), Mironice (0181823), Rębowo (0181941), Różanki (0181898), Rybakowo (0181929), Smolarki (0181830), Wojcieszyce (0181970), Zamoksze (0181846), Zdroisko (0181906)

Miejscowości nie wyodrębnione w systemie TERYT:

  • Dzicz – dwuzagrodowa osada leśna, siedziba leśnictwa w pobliżu Wojcieszyc,
  • Lubociesz – osada leśna oraz ośrodek wypoczynkowy nad jeziorem Lubie. Administracyjnie zaliczona do osady leśnej Lipy[19],
  • Mszaniec – osada leśna zamieszkała przez 23 osoby, zaliczone do wsi Kłodawa, choć znajduje się ok. 5 km od jej najbliższych zabudowań,
  • Przyłęsko – dawna leśniczówka, obecnie ośrodek wypoczynkowy 3 km na północny wschód od Rybakowa,
  • Różanki Szklarnia (lub Szklarnia) – osiedle przyzakładowe, zamieszkałe przez ok. 250 osób, oddalone o ok. 2,5 km od najbliższych zabudowań wsi Różanki, jednak formalnie do niej zaliczone
  • Zielęcin – jednozagrodowa osada leśna, dawna leśniczówka przy drodze powiatowej nr 1405F na północ od Rybakowa[20].

Miejscowości zanikłe: Marzęcin

Osadnictwo koncentruje się głównie w południowej części gminy, wykształcając układ pasmowy, łączący miasto Gorzów Wielkopolski z najbliższymi jednostkami gminnymi na kierunkach ciągów komunikacyjnych dróg: krajowej nr 22 – Gorzów Wielkopolski – Strzelce Krajeńskie, wojewódzkiej nr 151 Gorzów Wielkopolski – Barlinek, a także dróg powiatowych 11332 – Gorzów – Chwalęcice – Kłodawa, 11314 Kłodawa – Wojcieszyce. W północnej części gminy osadnictwo charakteryzuje się znacznym rozproszeniem i obfituje w enklawy śródleśne. Tworzą je miejscowości Łośno, Lipy, Zdroisko, Rybakowo, Santoczno, Mszaniec, Rębowo, Smolarki i Zamoksze. Miejscowości te charakteryzują się gorszym wyposażeniem w elementy infrastruktury technicznej i słabą dostępnością komunikacyjną.

Szkielet sieci osadniczej tworzą przede wszystkim wsie średnie. Najbardziej ludnymi miejscowościami gminy są: Kłodawa (34,9% mieszkańców gminy) Różanki (16,6%), Chwalęcice (12,9%), Wojcieszyce (11,0%) i Santocko (9,3%). Pozostałe odznaczają się znacznie mniejszą liczbą ludności. Na terenach gminy dominuje mieszkalnictwo o niskiej intensywności. Zabudowa wielorodzinna występuje w miejscowościach: Wojcieszyce, Różanki, Łośno i Kłodawa.

Podobnie jak i w całym regionie, od początku lat 90 XX w. miało miejsce szereg niekorzystnych dla stanu ładu przestrzennego zjawisk: dekoncentracja zabudowy, wprowadzanie nowych jej zespołów bez starannego powiązania z otoczeniem, budowa obiektów o agresywnym w stosunku do otoczenia wyrazie architektonicznym, degradacja niektórych obiektów i zespołów zabytkowych. Skala tych negatywnych zjawisk nie narusza jednak w drastyczny sposób historycznie ukształtowanego układu sieci osadniczej gminy.

Bliskie sąsiedztwo Gorzowa Wielkopolskiego, wysoka jakość środowiska przyrodniczego, dogodne położenie komunikacyjne oraz intensywnie rozwijająca się infrastruktura techniczna, wywołały presję osadniczą i zasadnicze zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym gminy. Kilka wsi z dawnych typowo rolniczych przekształciło się w suburbia – miejscowości o charakterze podmiejskim z dominującą funkcją mieszkaniową. Są to zwłaszcza Kłodawa, Chwalęcice, a po części również Santocko[6]. Wiąże się to ze znacznym przyrostem liczby mieszkańców wymienionych wsi, podczas gdy w pozostałych jest ona stabilna lub nawet nieco maleje. Zjawiska te ilustruje poniższy diagram oraz dane liczbowe zawarte w tabeli (dane za lata 2001–2019 wg stanu na 31 grudnia)[21].

Zmiany liczby mieszkańców miejscowości oraz (lub) sołectw w XXI wieku
Miejscowość2001200220032004200520062007200820092010201120122013201420152016201720182019
MMMMMMMSSSSSSSMMMMM
Chwalęcice5696046407017528268428929119169549901 0031 0231 0651 0851 0911 1231 148
Kłodawa1 1021 1521 2021 3151 4521 5871 6001 9992 1522 2522 4032 5142 6012 7162 8272 8442 9663 0143 049
Mszaniec22232524232323232323
Zamoksze514850484647473939393737
Łośno373364369376384377376429447456461456459466437445441448442
Lipy383839414345454949464243
Mironice686970737174741191181111131121121217983847981
Różanki1 1061 1271 1391 1591 1961 2131 2101 0241 0431 0621 0861 0991 1091 1091 3831 4141 4071 3981 457
Różanki Szklarnia215203207204200197198
Rybakowo205207211224239231236234236238244250255267289288283288302
Santocko462476467468477486497559590621657686708729778794803832827
Santoczno187192198211213235235229212217224233233231231222222233233
Wojcieszyce933942928945937921920926944953938946945957975968958932920
Zdroisko899196116114118120127133136138138138131162159158162156
LegendaWieś sołeckaMiejscowość niekoniecznie pokrywająca się z sołectwemM dane dla miejscowościS dane dla sołectw
Liczba mieszkańców sołectw zameldowanych na pobyt stały lub czasowy[1]
Rok / sołectwo2016201720182019
Pobyt stałyPobyt czasowyRazemPobyt stałyPobyt czasowyRazemPobyt stałyPobyt czasowyRazemPobyt stałyPobyt czasowyRazem
Chwalęcice1 061241 0851 070211 0911 099241 1231 129201 149
Kłodawa2 811562 8612 9125431,52 945693 0142 989603 049
Mironice11391221101312311241161135118
Łośno4888496480748748194904787485
Różanki1 11781 1251 125111 1361 12961 1351 14251 147
Różanki Szklarnia199892881918027118875263191119310
Rybakowo26919288270132832781029828220302
Santocko76532797779288078082483281516831
Santoczno213922221392222201323222311234
Wojcieszyce9521696894414958924893291010920
Zdroisko14613159147111581481416214412156

Do pozytywnych cech krajobrazu osadniczego należy zaliczyć brak zagospodarowania przemysłowego oraz dużych obiektów infrastrukturalnych, relatywnie dobry stan techniczny zabudowy, a także mały udział zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej.

Planowanie przestrzenne

Kompleksowe ujęcie wizji zagospodarowania obszaru gminy zawiera studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przyjęte 13 lipca 2010 r.[22] i częściowo zmienione 12 czerwca 2013 r.[23] w wyniku odrzucenia przez mieszkańców w drodze referendum koncepcji lokalizacji lotniska na terenie gminy[24]. Konkretyzacja ustaleń zawartych w studium następuje w drodze sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W razie ich braku wydawane są jednostkowe decyzje administracyjne o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Niejednokrotnie odmowa wydania decyzji szkodliwej z punktu widzenia planistycznego nie jest możliwa, dlatego gmina dąży do sporządzania planów dla całych miejscowości lub możliwie dużych ich części.

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz decyzje o warunkach zabudowy[25]
Rok
201020152016201720182019
Obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
– plany zagospodarowania przestrzennego ogółem (szt.)414748485052
– powierzchnia gminy objęta obowiązującymi planami (ha)3354 5004 5714 5717 7688 483
– udział powierzchni objętej obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w powierzchni ogółem (%)1,419,219,519,533,136,9
– łączna powierzchnia gruntów rolnych, dla których zmieniono w planach przeznaczenie na cele nierolnicze (ha)113130140140140142
– łączna powierzchnia gruntów leśnych, dla których zmieniono w planach przeznaczenie na cele nieleśne (ha)6777810
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w trakcie sporządzania
– projekty planów ogółem (szt.)753432
– powierzchnia gminy objęta planami w trakcie sporządzania (ha)11 8148 1588 0878 1374 9404 218
Wydane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
– decyzje o warunkach zabudowy ogółem (szt.)15295119141100122
w tymdecyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego282012131527
decyzje dotyczące zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej784464937388
decyzje dotyczące zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej010000
decyzje dotyczące zabudowy usługowej41655630
decyzje dotyczące innej zabudowy42143830214

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, jak i miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uwzględniają[12]:

  • tereny mieszkaniowe pod zabudowę jednorodzinną obejmujące zarówno tradycyjne rejony osadnicze w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącej od lat zabudowy, jak również bardzo duże i całkowicie nowe obszary dotychczas pozbawione zabudowy. Zostały wyznaczone we wszystkich miejscowościach gminy i w każdym przypadku obejmują powierzchnie nieadekwatnie duże w stosunku do aktualnie występujących potrzeb. Na południe od miejscowości Różanki przewidziano rozległy obszar pod zabudowę wielorodzinną.
  • tereny usługowe skoncentrowane głównie w pasie drogi krajowej nr 22 pomiędzy Gorzowem Wielkopolskim i Różankami. Mniejsze obszary wskazano również na południe od Wojcieszyc (teren dawnej farmy) oraz na północ od Santocka przy planowanej północnej obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego Tereny zabudowy mieszkaniowej z dopuszczeniem usług nieuciążliwych zostały wskazane w północnej części Kłodawy, a w mniejszym stopniu również w Santocku, Chwalęcicach, Różankach, na tzw. Osiedlu Południowym w Wojcieszycach, w Łośnie i Rybakowie.
  • tereny przemysłowe wyznaczone na południe od wsi Wojcieszyce. Nieduże obszary przeznaczone na działalność produkcyjną, a także bazy i składy zostały zlokalizowane na północy i południu Kłodawy w bezpośrednim sąsiedztwie drogi wojewódzkiej nr 151 i na południe od wsi Różanki.
  • tereny usług sportu, rekreacji i turystyki wyznaczone w wyniku zmiany Studium w 2013 r. pomiędzy Wojcieszycami i Różankami. Jak stwierdza się w Strategii zrównoważonego rozwoju Gminy Kłodawa, było to podyktowane raczej koniecznością znalezienia nowego przeznaczenia, aniżeli rzeczywistą potrzebą. (...) Można z bardzo dużym prawdopodobieństwem założyć, że obszar ten będzie zawsze pełnił funkcje rolnicze.
  • tereny produkcji rolnej zachowane w rejonie Różanek, Wojcieszyc oraz pomiędzy Santockiem i Chwalęcicami.
  • tereny dla komunikacji zarezerwowane dla tzw. północnej obwodnicy Gorzowa, czyli łącznika pomiędzy drogą ekspresową S3 i drogą krajową nr 22 przebiegającego w przybliżeniu na granicy obszarów rolno-osadniczych oraz leśnych, a także obejście od strony wschodniej miejscowości Kłodawa w ciągu drogi wojewódzkiej nr 151.

Demografia

W końcu grudnia 2019 r. ludność gminy Kłodawa liczyła 8701 osób i wzrosła o 124 osoby w stosunku do 2018 r. Z tego 8416 osoby zameldowane były na pobyt stały, natomiast 285 osób na pobyt czasowy. Kobiety stanowiły 50,23% populacji; na 100 mężczyzn przypadało 101 kobiet[1].

W latach 1988–2019 liczba mieszkańców wzrosła o 84%. Systematycznie rośnie również wskaźnik obciążenia demograficznego[26], który w roku 2017 wyniósł 41,7%.

Ludność gminy Kłodawa w latach 1995–2019[25]
1995200020052010201120122013201420152016201720182019
Ogółem4 8925 3036 2107 4587 6517 87980468 20182988 4078 5068 6098 677
z tegomężczyźni2 4662 6573 1113 7153 8083 9074 0054 0664 1104 1664 2014 2414 262
kobiety2 4262 6463 0993 7433 8433 9724 0414 1354 1884 2414 3054 3684 415
Dane o ludności gminy według wieku i płci (2019)[25]
OpisOgółemKobietyMężczyźni
osób%osób%osób%
Populacja8 6771004 41550,14 26249,9
w wieku przedprodukcyjnym (do 14 lat)1 43216,57378,56958,0
w wieku produkcyjnym (15–59 lat kobiety, 15–64 lata mężczyźni)5 84467,32 76831,93 07635,4
w wieku poprodukcyjnym1 40116,191010,54915,6

Gmina systematycznie wykazuje dodatni przyrost naturalny. W roku 2000 wyniósł on 5,4‰, w 2005 – 3,2‰, w 2010 – 2,7‰, w 2015 – 1,1‰, a w 2017 roku 2,8‰. Również saldo migracji jest zdecydowanie dodatnie[25]. Zwłaszcza to drugie zjawisko determinuje szybki przyrost liczby mieszkańców gminy, której południowa część w coraz większej mierze przekształca się w „sypialnię Gorzowa”. Mieści się to w ogólnokrajowej tendencji suburbanizacyjnej, polegającej na masowym migrowaniu mieszkańców miast do okolicznych wsi i związanej ze zmianami stylu życia, wzrostem majętności oraz dostępności do kredytów.

30,7% mieszkańców jest stanu wolnego, 55,1% żyje w małżeństwie, 5,9% jest po rozwodzie, a 8,1% to wdowy/wdowcy[27].

W roku 2019 67,3% mieszkańców było w wieku produkcyjnym, 16,5% w wieku przedprodukcyjnym, a 16,1% w wieku poprodukcyjnym. Średni wiek mieszkańców wynosił 39,1 lat (39,6 lat kobiety, 38,5 lat mężczyźni)..[28]

Piramida wieku Gmina Klodawa 2019.png


Zasoby mieszkaniowe

Widoki wsi
Zabudowa centrum Różanek
Zabudowa centrum wsi Kłodawa
Kłodawa, ul. Gorzowska
Zabudowa szeregowa na nowym osiedlu w Kłodawie
Bloki mieszkalne w Wojcieszycach
Przedwojenne domy przy ul. Wspólnej w Wojcieszycach
Bloki z wielkiej płyty i średniowieczny kościół w Wojcieszycach
Dom o konstrukcji szachulcowej w Mironicach
Łośno
Przystanek PKS w Lubocieszy (Lipach)

Na terenie Gminy dominuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Budynki wielorodzinne znajdują się w Wojcieszycach (7 bloków czteropiętrowych i 3 dwupiętrowe), Różankach Szklarni, a także Różankach, Łośnie i Kłodawie.

Gmina jest właścicielem 23 mieszkań komunalnych o łącznej powierzchni 1066 m² oraz 7 mieszkań socjalnych o powierzchni 312 m², jednak nie pokrywa to zapotrzebowania.

Stara zabudowa tworzy zazwyczaj uporządkowane układy i cechuje się podobnymi gabarytami. Natomiast nowa zabudowa jednorodzinna wykazuje bardzo duże zróżnicowanie gabarytów, pokrycia i nachylenia dachów, kolorystyki elewacji, a także zastosowanych materiałów.

Zasoby mieszkaniowe (stan w dniu 31 XII)[29]
RokBudynki

mieszkalne

MieszkaniaIzbyPowierzchnia

użytkowa

mieszkań w m²

Przeciętna
liczba izb

w mieszkaniu

liczba osób napowierzchnia

użytkowa w m²

1 mieszkanie1 izbę1 mieszkaniana 1 osobę
19961 2435 09692 2404,133,990,9774,718,7
20062 0839 702202 5164,653,080,6697,231,5
20162 3192 70713 372296 3014,943,110,63109,535,2
20182 4162 80513 928308 6664,973,070,62110,035,9
20192 4682 85514 193315 1044,973,040,61110,436,3

Mieszkania oddawane do użytku w latach 1995–2019[28]

Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania, zarówno ogółem, jak i przypadająca na 1 mieszkańca stale rośnie i jest znacząco wyższa, niż średnio w kraju czy w powiecie gorzowskim. Wynika to głównie z rodzaju zabudowy w ostatnich 25 latach, w której przeważają domy jednorodzinne o znaczącej powierzchni.

Przeciętna powierzchnia 1 mieszkania oddawanego do użytku w latach 1995–2019[28]

Systematycznie poprawia się również standard mieszkań, co jest wynikiem zarówno nowego budownictwa, jak i modernizacji starszych domów. Od szeregu lat gmina realizuje program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest, ponosząc koszta demontażu oraz utylizacji pokryć dachowych wykonanych z eternitu[30].

Wyposażenie mieszkań w instalacje techniczno-sanitarne[25]
RokLiczba mieszkań

ogółem

Mieszkania wyposażone w:
wodociągłazienkęcentralne

ogrzewanie

gaz sieciowy
ilość%ilość%ilość%ilość%
20062 0832 00096,01 80686,71 35064,81497,1
20162 7072 66898,62 54494,02 10377,796326,1
20182 8052 76698,62 64294,22 20178,51 05837,7
20192 8552 81698,62 69294,32 25178,81 12439,3

Infrastruktura techniczna i transportowa

Wodociągi i kanalizacja

W południowej, przyległej do miasta Gorzowa Wlkp. części gminy, to jest w miejscowościach Kłodawa, Chwalęcice, Santocko, Mironice, Różanki, Różanki Szklarnia i Wojcieszyce, usługi polegające na dostarczaniu wody pitnej oraz odbiorze ścieków świadczy kompleksowo Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Gorzowie Wlkp. Pobiera ono wodę z ujęć w Gorzowie Wlkp. i Kłodawie, a nieczystości odprowadza kolektorami grawitacyjnymi i tłocznymi do zbiorczej oczyszczalni ścieków w miejscowości Łupowo (gmina Bogdaniec). Gmina przekazała PWiK urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne z tego terenu w zamian za akcje o wartości ok. 20 mln zł[31].

W północnej części, tj. miejscowościach Santoczno, Rybakowo, Zdroisko, Łośno (wraz z Lipami) właścicielem sieci wodociągowej jest gmina. Zarządza nią Zakład Komunalny Gminy Kłodawa w Różankach, korzystający z własnych studni głębinowych w Zdroisku i Łośnie. Na tym terenie nie ma zbiorczej sieci kanalizacyjnej. Ścieki gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych, a następnie odwożone do punktu zlewnego w Różankach, skąd tłoczone są za pośrednictwem miejskiej sieci kanalizacyjnej do oczyszczalni. Na tych terenach gmina wspiera budowę przydomowych oczyszczalni ścieków, pozyskując na ten cel środki unijne.

Sieć wodociągowa i kanalizacyjna (stan na 31.XII)[29][25]
RokSieć wodociągowaSieć kanalizacyjnaOczyszczalnie przydomoweZbiorniki bezodpływowe
długość sieci w kmprzyłącza do budynkówkorzystający w % ogółu ludnościdługość sieci w kmprzyłącza do budynkówkorzystający w % ogółu ludnościszt.szt.
2016119,92 65999,083,01 56963,699684
2017121,5245092,3186,8178566,999684
2018137,42 53098,992,01 85267,8130660

Energia

Zaopatrzenie w energię elektryczną zapewnia ENEA S.A Wydział Usług Dystrybucji Gorzów Wlkp. Obszar gminy zasilany jest ze stacji elektroenergetycznych 110/15 kV zlokalizowanych w Gorzowie Wlkp: „Jedwabie”, „Słowiańska”, „Górczyn” oraz w Łupowie i Strzelcach Krajeńskich.

Sieć gazowa średniego ciśnienia została w większości wybudowana po roku 2002 przez EWE energia sp. z o.o., która dostarcza do odbiorców we wsiach Santocko, Kłodawa, Chwalęcice, Wojcieszyce i Różanki gaz ziemny wysokometanowy E (GZ-50), pobierany ze stacji 760240 w Kłodawie należącej do Wielkopolskiej Spółki Gazownictwa sp. z o.o.[32] Do osiedla Różanki Szklarnia gaz dostarczany jest przez PGNiG. Ponadto znaczna część mieszkańców korzysta z gazu butlowego propan-butan.

Sieć gazowa (stan na 31.XII)[25]
RokDługość czynnej sieci kmPrzyłącza do budynkówOdbiorcy gazuZużycie gazuMieszkania ogrzewane gazem
ogółemrozdzielczaogółemmieszkalnych
2016127,871,11 1191 0701 08415 858,4 MWh237
2018127,272,61 2201 1591 17917 643,8 MWh365
2019130,073,31 2861 2231 24517 851,7 MWh442

Łączność

Na terenie gminy (w miejscowościach Kłodawa, Różanki i Wojcieszyce) znajdują się 3 centrale telefoniczne firmy Orange Polska S.A. połączone liniami światłowodowymi z centralą nadrzędną w Gorzowie Wlkp. oraz stacje bazowe telefonii komórkowej, zlokalizowane w Kłodawie (2), Łośnie i Nierzymiu.

W 2014 r. w ramach programu wojewódzkiego w części gminy została zbudowana szkieletowa sieć internetowa o dużej przepustowości. Obecnie trwają prace przygotowawcze w celu rozprowadzenia jej do odbiorców w poszczególnych miejscowościach[33].

Transport publiczny

Miejscowości wchodzące w skład gminy Kłodawa są obsługiwane głównie przez przedsiębiorstwo PKS Gorzów Wlkp. Sp. z o.o. w Gorzowie Wlkp. poprzez następujące linie[34]:

  • 1A: Gorzów Wlkp. – Wojcieszyce – Różanki – Różanki Szklarnia – Gorzów Wlkp.
  • 1B: trasa Gorzów Wlkp. – Wojcieszyce – Różanki – Różanki Szklarnia – Gorzów Wlkp.
  • 2A: Gorzów Wlkp. – Kłodawa – Mironice – Santocko
  • 2B: Gorzów Wlkp. – Chwalęcice – Kłodawa – Mironice – Santocko – Mironice – Kłodawa – Gorzów Wlkp.
  • 3A: Gorzów Wlkp – Kłodawa – Łośno – Lipy – Rybakowo – Santoczno – Zdroisko – Różanki- Różanki Szklarnia – Gorzów Wlkp.
  • 3B: Gorzów Wlkp – Różanki Szklarnia – Różanki – Zdroisko – Santoczno – Rybakowo – Lipy – Łośno – Kłodawa – Gorzów Wlkp.
  • 3C: Gorzów Wlkp. – Kłodawa – Łośno – Lipy – Rybakowo – Santoczno – Zdroisko – Różanki – Wojcieszyce – Kłodawa – Gorzów Wlkp.
  • 3D: Gorzów Wlkp. – Kłodawa – Wojcieszyce – Różanki – Zdroisko – Santoczno – Rybakowo – Lipy – Łośno – Kłodawa – Gorzów Wlkp.

Ponadto Miejski Zakład Komunikacji w Gorzowie Wlkp. obsługuje linię:

  • 111 : Gorzów Wlkp. – Chwalęcice

Gospodarowanie odpadami

Zadania związane z wywozem odpadów wykonuje w imieniu gminy Związek Celowy Gmin MG-6.[35]

Odpady zebrane w ciągu roku[25]
201720182019
Ogółem (ton)3 104,883 346,433 519,69
w tym zebrane selektywnie (ton)1 054,761 009,911 108,06
Odpady zebrane selektywnie w relacji do ogółu odpadów (%)34,030,331,5
Odpady zebrane selektywnie w ciągu roku (w tonach[25]
201720182019
Ogółem1 054,761 009,911 108,06
w

tym

papier i tektura16,7224,6271,88
szkło98,23103,44115,61
tworzywa sztuczne1,1978,21157,21
urządzenia elektryczne i elektroniczne5,580,000,00
wielkogabarytowe131,14117,90152,36
biodegradowalne585,85559,64611,00

Referat Gospodarczy Gminy Kłodawa

Od początku roku 2012 do końca 2019 r. działał Zakład Gospodarczy jako jednostka organizacyjna Gminy Kłodawa. Z dniem 1 stycznia 2020 r. został on przekształcony w Referat Gospodarczy i włączony w struktury organizacyjne Urzędu Gminy Kłodawa. Aktualnie zatrudnia 15 pracowników. Prowadzi działalność w zakresie:

  • zbiorowego zaopatrzenia w wodę mieszkańców wsi Łośno, Rybakowo, Santoczno i Zdroisko. W roku 2016 było w nich łącznie 525 odbiorców, w roku 2017 – 542,
  • zbiorowego odprowadzania ścieków w części miejscowości Łośno,
  • wywozu własnym samochodem asenizacyjnym nieczystości płynnych. W roku 2017 zostało odebranych i przekazanych do punktu zlewnego 8 400m³, co miesiąc obsługiwano ok. 77 punktów odbioru,
  • budowy przydomowych oczyszczani ścieków (15 szt. w roku 2017),
  • administracji cmentarzy komunalnych w miejscowościach Kłodawa, Różanki, Łośno i Santoczno,
  • utrzymania terenów zielonych,
  • zimowego utrzymania dróg.[36]

Drogi

Na terenie gminy brakuje dróg wodnych oraz sieci kolejowej (połączenia zapewnia stacja Gorzów Wlkp.).

Drogi krajowe i wojewódzkie w gminie Kłodawa[37][38]
DrogaTrasaDługość w gminie
S3E65 ŚwinoujścieGoleniówSzczecinKlucz) – ParnicaGorzów WielkopolskiZielona GóraA4 (Legnica) – BolkówLubawkaCzechy6 km
22NiemcyKostrzyn nad OdrąGorzów WielkopolskiCzłopaWałczCzłuchówStarogard GdańskiMalborkElblągGrzechotkiRosja11 km
151Gorzów WielkopolskiBarlinekReczWęgorzynoŁobezŚwidwin11 km
Drogi powiatowe

posiadają na terenie gminy łączną długość 44,50 km. Ich stan techniczny w dużej części jest zły, dlatego gmina Kłodawa niejednokrotnie z własnych środków udziela Powiatowi Gorzowskiemu dotacji na prace remontowe i modernizacyjne[39].

  • 1404F: Wojcieszyce – Różanki – Janczewo,
  • 1405F: od skrzyżowania z drogą wojewódzką nr 151 przez Łośno i Zdroisko do Czechowa,
  • 1406F: Kłodawa – Wojcieszyce – Wawrów – Czechów,
  • 1407F: Santoczno – Wielisławice – Bronowice,
  • 1408F: droga przez wieś Rybakowo (ul. Lipowa),
  • 1409F: Gorzów Wlkp – Chwalęcice – Kłodawa,
  • 1410F: Witnica – Lubno – Marwice – Santocko – Kłodawa
  • 1411F: Łośno – Różanki
  • 1412F: od drogi krajowej nr 22 do drogi pow. 1405F
Drogi gminne i wewnętrzne
  • drogi gminne publiczne posiadają długość 37,84 km,
  • drogi wewnętrzne posiadają długość 86,49 km[21].

Gospodarka

Główną funkcją gminy przez wiele lat była gospodarka leśno-drzewna i rolnictwo uzupełniane funkcjami pozarolniczymi, głównie w zakresie usług. Współcześnie w strukturze gospodarki gminnej wzrasta rola funkcji mieszkaniowej oraz turystyki i rekreacji, przy zmniejszającej się roli produkcji rolniczej i usług związanych z tym sektorem.

Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON według wybranych sekcji[40][25]
OgółemW tym
rolnictwo, leśnictwo,

łowiectwo i rybactwo

przetwórstwo przemysłowebudownictwohandel; naprawa

pojazdów samochodowych

transport

i gospodarka magazynowa

zakwaterowanie

i gastronomia

informacja

i komunikacja

działalność finansowa

i ubezpieczeniowa

obsługa rynku

nieruchomości

działalność

profesjonalna, naukowa i techniczna

20161 1884997145257863217391877
20171 2625611016329714926244018149
20181 3195511016730316726264222167
20191 3575511317729617229284122172

W ciągu ostatnich kilkunastu lat bardzo dynamicznie zwiększa się liczba podmiotów gospodarczych, jednak ten przyrost dotyczy głównie bardzo małych przedsiębiorstw. W roku 2017 ich udział wynosił 97,8%.

Podmioty nowo zarejestrowane (Z) i wyrejestrowane (W) w ciągu roku[25]
201020152016201720182019
ZWZWZWZWZWZW
Ogółem129611298891100130821328912296
w tymrolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo324162823544
przemysł i budownictwo311719152822401723253022
pozostała działalność9542977266768269106598870
Podmioty gospodarcze według klas wielkości[25]
RokOgółemLiczba zatrudnionych 0 – 9Liczba zatrudnionych 10 – 49Liczba zatrudnionych 50 – 249
2005549528165
2010919889237
20151 1881 162205
20171 2621 235225
20181 3191 289246
20191 3571 327246

Zdecydowana większość podmiotów gospodarczych należy do sektora prywatnego. 85,4% z nich to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

Podmioty gospodarki narodowej według wybranych form prawnych[25]
RokOgółemw tym
spółki handlowespółki cywilnePaństwowe i samorządowe

jednostki prawa budżetowego

fundacje, stowarzyszenia

i organizacje społeczne

osoby fizyczne prowadzące

działalność gospodarczą

razemw tym z udziałem kapitału zagranicznego
199531910693262
20004462012109351
20055493012118448
201091940141018784
20151 1875813910401 006
20171 2627012477391 078
20181 319643517371 134
20191 357663516391 169

80,2% gruntów na terenie gminy jest własnością Skarbu Państwa. Składa się na to głównie 69,1% gruntów leśnych oraz 8,8% użytków rolnych i 1,6% gruntów pod wodami. Drogi zajmują łącznie 1,6% powierzchni gminy.

Struktura własności użytków gruntowych w gminie Kłodawa w hektarach (30.06.2018)[41]
WyszczególnienieOgółemGrunty rolneGrunty

leśne

Grunty zabudowane i zurbanizowaneGrunty pod wodamiUżytki

ekolo-

giczne

Tereny

różne

razemw tymrazemw tymrazemw tym
ornesadyłąkiPast-

wiska

miesz-

kan.

prze-

mysł.

rekr.

wyp.

drogipłyną

cymi

stoją

cymi

Ogółem23 4475 9473 667321 02721716 282593140618381583527561725
w tym
Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa (SP)18 8012 0721 26122399916 19714115129351299521723
Grunty SP przekazane w użytkowanie wieczyste2382371952711
Grunty spółek SP i innych państwowych osób prawnych11135103103
Grunty gmin i związków międzygminnych3651777563201517111214422
Grunty osób fizycznych3 5543 3182 012306999865167136313222
Grunty spółdzielni1111
Grunty kościołów i związków wyznaniowych9190891
Grunty powiatów84118383
Grunty Województw24112322
Grunty spółek prawa handlowego1633219512125125

Rolnictwo

Użytki rolne zajmują prawie 23% powierzchni gminy, z czego 16% stanowią grunty orne, a 4,5% łąki. Przeważają gospodarstwa małe; średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosi 6,9 ha, a w północnej części gminy jeszcze mniej, bo 2,8 ha. Największym przedsiębiorstwem rolnym jest Zakład Ogrodniczy Maciej Mularski, zajmujący się produkcją pomidorów w Różankach Szklarni, a ponadto dzierżawiący od Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa znaczne obszary gruntów pozostałych po byłej Stacji Hodowli Roślin w Wojcieszycach[42].

Gospodarstwa rolne wg grup obszarowych (dane ze spisów rolnych)[25]
RokOgółemo powierzchni użytków rolnych
do 1 ha1 – 5 ha5 – 10 ha10 – 15 ha15 ha i więcej
2002727246172742928
2010574268193592430

Produkcja rolna skupia się na uprawie zbóż podstawowych. Rozwijają się również specjalistyczne kierunki produkcji rolnej, np. uprawa warzyw i owoców (zwłaszcza w okolicach Kłodawy, Chwalęcic i Różanek), hodowla bydła mięsnego i mlecznego, a także rybactwo (w Mironicach, Kłodawie i Lipach) oraz hodowla drobiu.

Leśnictwo

Lasy zajmują 16 282 ha, tj. prawie 70% powierzchni gminy. W zdecydowanej większości są własnością Skarbu Państwa, tylko 25 ha (0,15%) gruntów leśnych stanowi własność indywidualną. W ostatnich latach powierzchnia lasów powoli rosła, na co istotny wpływ miały dopłaty z UE do zalesiania gruntów rolnych.

Lasy państwowe zarządzane są przez: Nadleśnictwo Kłodawa (14 549 ha), Nadleśnictwo Bogdaniec (566 ha) i Nadleśnictwo Strzelce Krajeńskie (1 578 ha). Poziom urządzenia i użytkowania jest bardzo wysoki, co obfituje dużą produktywnością, bogactwem runa leśnego i zwierzyny łownej.

Na terenie gminy posiadają obwody 4 koła łowieckie: „Leśnik” w Kłodawie, „Wilk” w Różankach, „Orzeł” w Santocku i „Knieja-Lubociesz w Lipach”[12].

Przemysł

Niewielkie i niezbyt liczne przedsiębiorstwa produkcyjne skupiły się głównie w Kłodawie. Do największych należą: Constans Sp. zo.o. – producent okien i drzwi, Vetoquinol Biowet Sp. zo.o. – działająca na rynku medycyny weterynaryjnej, B&B Bilusa – producent okien i drzwi.

Gmina stanowi naturalną rezerwę terenową dla lokalizacji nowych firm produkcyjnych oraz centrów magazynowo-logistycznych. Aby stworzyć ku temu zachętę i ułatwienia, w obrębie miejscowości Wojcieszyce na powierzchni 25 ha została w roku 2016 utworzona podstrefa Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Również północna część wsi Kłodawa, w której działa już kilka podmiotów gospodarczych, może rozwinąć się w lokalną strefę gospodarczą[43].

Handel

Sklepy wielkopowierzchniowe istnieją tylko we wsi Kłodawa (supermarkety Biedronka i Dino). Na Osiedlu Południowym w Wojcieszycach funkcjonuje salon samochodowy Toyoty oraz hurtownia karmy i sklep zoologiczny, w Różankach są hurtownie artykułów sportowych oraz słodyczy. W pozostałych miejscowościach działają tylko niewielkie sklepy wielobranżowe, będące często przedsiębiorstwami rodzinnymi.

Usługi

Znaczna liczba zakładów usługowych pozwala na zaspokojenie podstawowych potrzeb mieszkańców[44].

Górnictwo

W rejonie Różanek działa kopalnia kruszywa prowadzona przez firmę „Stężyca”[45].

Transport

Do największych przedsiębiorstw przewozowych należą firmy „Transton” w Wojcieszycach oraz „Kozaryn” w Różankach[46].

Transport publiczny obsługuje przedsiębiorstwo PKS Gorzów Wlkp. oraz – w znacznie mniejszym stopniu – Miejski Zakład Komunikacji w Gorzowie Wlkp

Lokalny rynek pracy

Pracujący w gminie[25]
1995200020052010201120122013201420152016201720182019
Ogółem596596565558565528504639622616703804848
Mężczyźni364279253297302288270335316308348426455
Kobiety232317312261263240234304306308355378393
Liczba zarejestrowanych bezrobotnych mieszkańców Gminy Kłodawa[25]
2005201020112012201320142015201620172018201930.VI.2020
Ogółem4472393183493582111701171018573116
Mężczyźni20410313515414880754842403770
Kobiety243136183195210131956959453646

Fizyczna bliskość oraz dobre warunki dojazdu przesądzają o silnym wpływie sytuacji gospodarczej w mieście Gorzowie Wlkp. na lokalny rynek pracy w gminie Kłodawa.

Według stanu na koniec 2016 roku było zatrudnionych 616 mieszkańców gminy, z tego równo po 308 kobiet i mężczyzn. Na 1000 mieszkańców zatrudnione są 73 osoby.

Bezrobocie rejestrowane w roku 2016 wynosiło 3,8% (4,8% wśród kobiet oraz 3,0% wśród mężczyzn) i było znacznie niższe zarówno od średniej krajowej (8,2%), jako i wojewódzkiej (8,6%). W roku 2017 bezrobotnych było już tylko 1,8% mieszkańców gminy ogółem, w tym 1,4% mężczyzn i 2,3% kobiet. Występujące niedobory w podaży siły roboczej w regionie gorzowskim, w tym również w gminie Kłodawa, są łagodzone przez zatrudnianie pracowników z Ukrainy.

26,2% aktywnych zawodowo pracuje w sektorze rolniczym (rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo), 43,3% w przemyśle i budownictwie, 13,2% w sektorze usługowym (handel, naprawa pojazdów, transport, zakwaterowanie i gastronomia, informacja i komunikacja), a 1,3% w sektorze finansowym (działalność finansowa i ubezpieczeniowa, obsługa rynku nieruchomości). Gmina oraz jej jednostki jest pracodawcą dla ok. 150 osób. Lokalne firmy zatrudniają łącznie ponad 420 osób[12].

Znaczna, choć trudno uchwytna statystycznie liczba mieszkańców, jest zatrudnionych na stałe, bądź sezonowo, w krajach zachodnioeuropejskich.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto wyniosło 3 882,12 PLN, co odpowiadało 90.50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w Polsce oraz 103,93% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w województwie lubuskim[28].

Historia

Obecne tereny gminy Kłodawa do połowy XIII wieku należały do Pomorzan oraz państwa polskiego. Miejscowości Kłodawa i Mironice zaliczały się do systemu obronnego linii Noteci i Warty, którego centrum stanowił Santok. W II połowie XIII wieku ziemie te zagarnięte zostały przez margrabiów brandenburskich i weszły w skład Nowej Marchii. Do Polski powróciły dopiero w 1945 roku na mocy Deklaracji Poczdamskiej.

Gmina Kłodawa 1945–1950

Strukturę polskiej administracji publicznej na Ziemiach Odzyskanych tworzono nawiązując do demokratycznych instytucji prawnoustrojowych II Rzeczypospolitej. Gmina Kłodawa powstała w marcu 1945 r. Złożyły się na nią gromady (wsie) Kłodawa, Chwalęcice, Łośno, Marzęcin, Mironice, Santocko i Wojcieszyce. Pierwszym wójtem, z nominacji pełnomocnika rządu (starosty) Floriana Kroenke, został Władysław Szmigiel. Od maja do listopada 1945 funkcję tę sprawował Stefan Celberg, potem Henryk Machnikowski, a po miesiącu Mikołaj Łucewicz. W styczniu 1946 r. wójtem został Michał Kubik.

W październiku 1945 r. został powołany Zarząd Gminny, a nieco wcześniej Gminna Rada Narodowa, składająca się z radnych delegowanych przez partie polityczne (5 przez PPS, 2 przez PSL i 1 przez PPR) oraz dokooptowanych bezpartyjnych. Początkowo GRN przewodniczył wójt M. Kubik, potem Michał Lasota. Zmiany w składzie Rady następowały m.in. z powodów politycznych. W roku 1947 po wyborach parlamentarnych usunięto członków PSL i przewodnictwo objął Piotr Gliński. Rok później, po tzw. zjeździe zjednoczeniowym i utworzeniu PZPR, doszło do prawdziwej czystki: spośród 21 członków GRN tylko trzech zachowało swoje funkcje. Przewodnictwo objął Antoni Gaj, a potem W. Mroczek[47].

Gmina Kłodawa 1950–1954

20 marca 1950 r. została wydana ustawa o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, która zniosła dotychczasowy system samorządowy, w tym stanowisko wójta. Organami wykonawczymi pochodzących z wyboru gminnych rad narodowych stały się ich prezydia[48].

Przewodniczącym Prezydium GRN został Artur(?) Stasiak, a następnie Kazimierz Glejzer.

Gromada Kłodawa 1954–1972

Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych zniosła gminy oraz dotychczasowe gromady, będące odpowiednikami sołectw, a w ich miejsce powołała nowe jednostki administracyjne – gromady[49].

W skład Gromady Kłodawa weszły wsie Chwalęcice, Kłodawa, Łośno, Mironice, Santocko i Wojcieszyce. W roku 1971 została ona powiększona o miejscowości, które wcześniej wchodziły w skład zniesionej Gromady Różanki oraz o wieś Małyszyn do tej pory należącą do gromady Lubiszyn.

Przewodniczącym prezydium gromadzkiej rady narodowej, która zebrała się po raz pierwszy w grudniu 1954 r., został Aleksander Lipka. Po kilku miesiącach zastąpił go na tej funkcji Józef Bruszko. Od 1957 do 1961 roku pełnił ją Ludwik Kruszewski. Pod koniec 1961 r. przewodniczącym został Antoni Musiał i pozostał nim aż do kolejnej reformy[47].

Gmina Kłodawa 1973–1990

Kolejna reforma podziału administracyjnego miała miejsce w 1973 roku. Na mocy ustawy z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych został zniesiony podział na gromady i osiedla, a w ich miejsce utworzono gminy. Gminne rady narodowe stały się organami władzy państwowej i podstawowymi organami samorządu społecznego na terenie gminy. Utworzono instytucję naczelnika gminy jako organu administracji państwowej w gminie oraz organu wykonawczego i zarządzającego gminnej rady narodowej. Był on powoływany przez przewodniczącego wojewódzkiej rady narodowej, a od roku 1975 przez wojewodę, po uzyskaniu pozytywnej opinii gminnej rady narodowej[50].

Gromadzka rada narodowa przekształciła się w gminną radę narodową i prawie przez rok funkcjonowała w niezmienionym składzie pod przewodnictwem Leona Szymkowiaka. Kolejnymi przewodniczącymi GRN byli: Bogdan Malinowski (do 1974 r.), Mieczysław Łygo (do roku 1979), Ryszard Adamski (do 1980), Janina Sapkowska (do 1988), Anna Rajewska (do 1990). Pierwszym naczelnikiem gminy został Antoni Musiał, drugim Franciszek Listowski (od roku 1979 do 1982), trzecim i ostatnim Józef Kończak (od 1982 do 1989 r.).

W roku 1977 wieś Małyszyn, a także fragmenty wsi Chwalęcice oraz Santocko zostały odłączone od gminy Kłodawa i przyłączone do miasta Gorzowa Wielkopolskiego[47]

Gmina Kłodawa 1990–

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. przywróciła gminom charakter jednostek samorządu terytorialnego z radą gminy jako organem stanowiącym i kontrolnym oraz wójtem jako organem wykonawczym[51].

Pierwszym wójtem został Marian Jurek, który pełnił tę funkcję do roku 1995. Po nim nastąpili: Andrzej Wawrzyński (do 1998), Józef Kruczkowski (do 2006) i Anna Mołodciak.

Funkcję przewodniczącego rady gminy sprawowali kolejno: Leonard Ruklicz, Anna Rajewska, Dorota Żołędziejewska, Ryszard Arciszewski, Stanisław Dreger, Andrzej Legan, Jan Kubera i Andrzej Korona[47].

Zabytki

Zabytki
Kościół w Wojcieszycach
Widok kościoła w Wojcieszycach od północnego wschodu
Kościół w Santocznie
Kościół w Różankach

Do najciekawszych zabytków na terenie gminy należą:

  • kościół w Wojcieszycach wybudowany w końcu XIII, z apsydą i barokową wieżą z początków XVIII wieku. Ogrodzony ceglanym murem z ozdobną, kutą bramą i dwiema furtami z XIX wieku.
  • kościół w Santocznie powstały w 1767 roku poprzez adaptację budynku magazynowego. W latach 1780–1782 został rozbudowany i powiększony o prezbiterium, roku 1819 dobudowano wieżę. Zachowała się znaczna część pierwotnego wyposażenia[52].
  • Kościół w Różankach zbudowany w pierwszej połowy XVII wieku. Około 1735 roku dostawiono wieżę. Na otoczonym kamiennym murem cmentarzu zachowało się kilka reliktów sprzed 1945 roku, w tym pomnik mieszkańców poległych w I wojnie światowej[53].

Ponadto w ewidencji konserwatorskiej znajduje się ok. 165 obiektów o walorach zabytkowych, reprezentatywnych dla regionu i czasu ich powstania.

Wykaz obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru wojewódzkiego[54]
MIejscowośćObiektData powstaniaCechyNr w rejestrze
Łośnodom nr 671746dawna huta, konstr. szachulcowaKOK-I-479
Mironicedwórk. XIX wL-371/A
Różankikościół1735, 1874ewangelicki, ob. rzymskokatolickiL-341/A
cmentarzprzykościelny358/91
zespół folwarczny1 poł. XIX wdom mieszkalny, 3 budynki gospodarczeL-380/A
SantocznokościółXVIII, XIX wewangelicki, ob. rzymskokatolicki, konstr. szachulcowaL-339/A
szkoła2 poł. XVIII, pocz. XX w2110
Wojcieszycekościółk. XIII wromańsko-barokowyL-340/A

Oświata

Placówki oświatowe
Szkoła Podstawowa w Kłodawie
Szkoła Podstawowa w Różankach
Przedszkole w Kłodawie
Przedszkole w Wojcieszycach
Przedszkole w Różankach
Wizualizacja nowego budynku przedszkola i żłobka w Kłodawie
Wizualizacja nowego budynku przedszkola i żłobka w Kłodawie

W gminie działają następujące publiczne placówki oświatowe:

1. Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Kłodawie, w której uczą się dzieci z sołectw Kłodawa, Chwalęcice, Santocko, Mironice i Łośno,

2. Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Różankach, w której uczą się dzieci z sołectw Różanki, Różanki Szklarnia, Wojcieszyce, Zdroisko, Rybakowo i Santoczno,

3. Publiczne Przedszkole „Bajkolandia” w Kłodawie,

4. Publiczne Przedszkole „Wesoła Gromada” w Wojcieszycac z Oddziałem Zamiejscowym w Różankach

Nadzór Pedagogiczny nad placówkami oświatowymi w gminie sprawuje Lubuski Kurator Oświaty.

Nauczyciele i kadra pedagogiczna[55]
PlacówkaSP

w Kłodawie

SP

w Różankach

Razem

szkoły

Przedszkole

w Kłodawie

Przedszkole w

Wojcieszycach

Razem

przedszkola

Ogółem
Liczba nauczycieli zatrudnionych44256911102190
w tymw pełnym wymiarze421860881676
w niepełnym wymiarze27932514
Liczba nauczycieli według stopnia awansu zawodowego
stażyści0001011
kontraktowi1231534722
mianowani831140415
dyplomowani24194326851
Liczba nauczycieli tzw. nietablicowych
bibliotekarze1120002
psychologowie1120002
logopedzi0110,30,20,51,5
pedagodzy1230003
Wyposażenie w sprzęt techniczno-dydaktyczny[55]
SP

w Kłodawie

SP

w Różankach

Przedszkole

w Kłodawie

Przedszkole w

Wojcieszycach

Ogółem
Komputery wykorzystywane w procesie dydaktycznym38171258
Tablice interaktywne18140032
Inne urządzenia multimedialne0061218

Przedszkola

Budynki przedszkoli w Wojcieszycach i Różankach pochodzą z przełomu lat 70 i 80 XX w. i w ciągu ostatnich kilku lat zostały zmodernizowane. Przedszkole w Kłodawie mieści się w przedwojennym budynku, który został poddany remontowi oraz ociepleniu. Z uwagi na roznącą liczbę dzieci w roku 2020 rozpoczęto budowę nowego obiektu, w którym oprócz 7 oddziałów przedszkolnych znajdzie się również dwuoddziałowy żłobek[56].

Przedszkola w roku szkolnym 2018/2019[55]
NazwaGrupyUczniowieLiczba uczniów uczestniczących w zajęciach
korekcyjno-

kompensacyjnych

rewalidacyjnychlogopedycznychnauki języka

angielskiego

Przedszkole Publiczne w Kłodawie5123921123
Publiczne Przedszkole W Wojcieszycach

z Oddziałem Zamiejscowym w Różankach

51225221122
Razem1024514242245

W roku szkolnym 2018/2019 prawie wszystkie dzieci przedszkolne korzystały z pełnego wyżywienia.

Szkoły podstawowe

Szkoły działają w stosunkowo nowych, funkcjonalnych obiektach z dobrym zapleczem edukacyjnym i sportowym. Uczniowie dowożeni są autobusami szkolnymi z poszczególnych wsi, część uczniów dowożona jest samochodami przez rodziców, dojeżdża rowerem lub dochodzi pieszo. Absolwenci najczęściej kontynuują naukę w szkołach średnich w Gorzowie Wlkp.

Uczniowie szkół podstawowych w roku szkolnym 2018/2019[55]
Zespół szkół wRóżankachKłodawieRazem
Liczba uczniów w szkole210443653
Liczba oddziałów112435
Liczba uczniów z obwodu szkoły uczęszczających do innej szkoły71189260
Liczba zajęć pozalekcyjnych:263662
w tymkół zainteresowań / liczba uczniów8 / 10111 / 13419 / 235
zajęć sportowych / liczba uczniów3 / 572 / 455 / 102
Liczba uczniów uczestniczących
wzajęciach dydaktyczno-wyrównawczych66146212
zajęciach rewalidacyjnych4610
zajęciach logopedycznych171027
zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych203050
zajęciach socjoterapeutycznych01212
nauczaniu indywidualnym011
Liczba uczniów uczących się języków obcych210443653
w tymangielskiego210443653
niemieckiego4092132
Liczba uczniów korzystających z wyżywienia55140195

Gimnazja (oddziały gimnazjalne)

W latach 1999–2017 działały gimnazja w Kłodawie i Różankach. W latach 2017–2019 przy szkołach podstawowych funkcjonowały „oddziały gimnazjalne”, które były stopniowo wygaszane. Ostatnim rocznikiem uczniów, który chodził do gimnazjum, był rocznik 2003.

Uczniowie klas gimnazjalnych w roku szkolnym 2018/2019[55]
Zespół szkół wRóżankachKłodawieRazem
Liczba uczniów w szkole254166
Liczba oddziałów123
Liczba uczniów z obwodu szkoły uczęszczających do innej szkoły83543
Liczba zajęć pozalekcyjnych:18826
w tymkół zainteresowań / liczba uczniów4 / 387 / 8911 / 127
zajęć sportowych / liczba uczniów1 / 121 / 282 / 40
Liczba uczniów uczestniczących
wzajęciach dydaktyczno-wyrównawczych808
zajęciach rewalidacyjnych122
zajęciach logopedycznych000
zajęciach socjoterapeutycznych000
nauczaniu indywidualnym101
Liczba uczniów uczących się języków obcych254166
w tymjęzyka angielskiego254166
języka niemieckiego254166
Liczba uczniów korzystających z wyżywienia22325
Efekty edukacji

Spośród 144 uczniów, którzy w roku 2019 ukończyli gimnazja i szkoły podstawowe, 46% kontynuuje naukę w liceach ogólnokształcących, 34% w technikach i 38% w szkołach zawodowych.

Porównanie wyników procentowych egzaminu gimnazjalnego w roku 2019[55]
Historia,

WOŚ

Język

polski

Przedmioty

przyrodnicze

MatematykaJęzyk

angielski

poziom

podstawowy

Język

angielski

poziom

rozszerzony

Język

niemiecki

Powiat gorzowski57,2562,5347,9839,1368,8653,5751,36
Gmina Kłodawa56,2561,5445,8138,3568,4851,7253,57
Gimnazjum Różanki54,4258,9639,8336,2565,7155,17
Gimnazjum Kłodawa57,3863,1349,4939,6470,3349,4253,67
Porównanie wyników procentowych egzaminu ósmoklasisty w latach 2019 oraz 2020[57]
PrzedmiotJęzyk polskiMatematykaJęzyk angielski
Rok201920202019202020192020
Kraj635945465954
Województwo Lubuskie60,7656,4441,6941,9358,4052,56
Powiat gorzowski63,3758,6544,6743,3659,3751,82
Gmina Kłodawa65,2162,8544,8847,0663,9958,78
SP Różanki67,3952,235,8335,4758,3040,73
SP Kłodawa64,2967,148,5767,1466,4166,31
Poziom wykształcenia mieszkańców gminy Kłodawa w % według NSP z 2011 r.[58]

Kultura

Obiekty, imprezy, zespoły
Budynek Gminnego Centrum Kultury w Kłodawie
Budynek Gminnego Centrum Kultury w Kłodawie
Budynek Gminnego Ośrodka Kultury w Wojcieszycach
Gminna Biblioteka Publiczna w Kłodawie
Gminna Biblioteka Publiczna w Kłodawie – antresola
Gminna Biblioteka Publiczna w Kłodawie – kącik dziecięcy
Gminne Centrum Kultury w Kłodawie szycie maseczek
Spotkanie zespołów amatorskich w GOK
Festyn ‘Kłodawska Majówka’
Zespół wokalny „Echo” z Wojcieszyc
Występ niemieckiego zespołu Kariolle na dożynkach gminnych
Zespół ‘Kłodawianki’
Zajęcia na obozie w Lipach
Zespół ‘Kosy’

W roku 2020 zostało oddane do użytku Gminne Centrum Kultury w Kłodawie, wybudowane kosztem prawie 10 mln zł. Jego powierzchnia użytkowa wynosi ok. 1,5 tys. m². Mieści się w nim m.in. Gminna Biblioteka Publiczna, Gminny Ośrodek Kultury, sala widowiskowa, sala ślubów, świetlica dziecięca, pomieszczenia służące rekreacji i rehabilitacji.

GOK

Przedmiotem działania Gminnego Ośrodka Kultury w Kłodawie z siedzibą w Wojcieszycach jest:

  1. edukacja kulturalna i wychowanie przez sztukę,
  2. gromadzenie, dokumentowanie, tworzenie i udostępnianie dóbr kultury,
  3. tworzenie warunków dla rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego oraz zainteresowanie wiedzą i sztuką,
  4. rozpoznawanie i zaspakajanie potrzeb kulturalnych[59].

GOK powstał 1 stycznia 1985 r. w wyniku porozumienia Naczelnika Gminy Kłodawa z dyrektorem Stacji Hodowli Roślin w Wojcieszycach o wspólnym prowadzeniu działalności kulturalnej, na mocy którego gmina przejęła przyzakładowy Dom Socjalny, w którym znajduje się m.in. sala widowiskowa na 120 miejsc.

W początkowym okresie działalność skupiała się na sekcjach zlokalizowanych w Wojcieszycach: muzycznej, plastycznej, fotograficznej, teatralnej oraz na sprawowaniu opieki nad zespołami amatorskimi, działającymi w pozostałych wsiach, m.in. w Kłodawie, Różankach, Santocku i Łośnie. W 1996 r. GOK został przekształcony w Gminny Ośrodek Kultury i Sportu (GOKiS), w jego struktury włączono Wielosekcyjny Klub Sportowy. W roku 1999 doszły zadania związane z turystyką oraz wydawaniem czasopisma gminnego „Kłodawskie Wieści”.

W roku 2003 dokonano kolejnych zmian w statucie, tym razem polegających na wyłączeniu zadań i obowiązków dotyczących sportu i turystyki oraz działalności wydawniczej. Stało się widoczne dążenie do możliwie równomiernego objęcia działalnością GOK terenu całej gminy. Placówce zostały podporządkowane świetlice dziecięce (działające w dziesięciu sołectwach) i powierzona wiodąca rola w organizowaniu cyklicznych imprez gminnych oraz zajęć pozaszkolnych w trakcie ferii zimowych i wakacji. Działalność statutowa jest finansowana z budżetu Gminy Kłodawa, a dużą część środków pozyskiwana z Euroregionu Pro Europa Viadrina oraz organizacji Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży. Od połowy roku 2011 dyrektorem placówki jest Jarosław Pikuła[60].

W roku 2017 pod patronatem GOK działało 10 grup artystycznych, w których uczestniczyło 114 osób. 3 zespoły muzyczno-instrumentalne posiadały łącznie 30 członków, 3 zespoły folklorystyczne 50 członków. Grupy taneczne liczą 34 członków i podobnie jak dorosłe zespoły śpiewacze, występują na imprezach organizowanych przez poszczególne sołectwa oraz imprezach gminnych[61].

GOK jest organizatorem corocznych imprez masowych (np. „Kłodawska Majówka”, „Kłodawska Noc Rockowa”, „Zlot PRL”, dożynki gminne), współorganizatorem imprez sołeckich, zawodów strażackich, spotkań seniorów oraz inicjatorem wielu imprez związanych z działalnością bieżącą. W roku 2017 odbyło się 38 imprez, w których uczestniczyło ogółem 5480 osób. Z tego 2 imprezy nosiły charakter festiwali i przeglądów artystycznych (350 uczestników), 11 koncertów (2 400 uczestników), 6 prelekcji, spotkań i wykładów (500 uczestników), 12 imprez turystycznych i sportowo-rekreacyjnych (1 100 uczestników), 2 konkursy (200 uczestników), 3 pokazy teatralne (800 uczestników)i 2 warsztaty (200 uczestników).

Placówka wspiera działalność zespołów śpiewaczych i tanecznych. Posiada 7 sekcji, w tym n.in. taneczną, filmową, plastyczną, sportową (gra w bule) w których uczestniczy 106 osób[25]. Część sekcji działa poza siedzibą Ośrodka[62].

W roku 2020 GOK uzyskał pomieszczenia w nowo wybudowanym Gminnym Centrum Kultury w Kłodawie.

Biblioteka

Przedmiotem działania Gminnej Biblioteki Publicznej w Kłodawie jest:

  1. gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie i ochrona materiałów bibliotecznych,
  2. obsługa użytkowników, przede wszystkim udostępnianie zbiorów oraz prowadzenie działalności informacyjnej, zwłaszcza informowanie o zbiorach własnych, innych bibliotek, muzeów i ośrodków informacji naukowej, a także współdziałania z archiwami w tym zakresie,
  3. udostępnianie zbiorów bibliotecznych na miejscu w placówce,
  4. popularyzacja książki, informacji, wiedzy i czytelnictwa,
  5. współdziałanie z bibliotekami innych sieci, instytucjami upowszechniania kultury, organizacjami i towarzystwami w rozwijaniu i zaspakajaniu potrzeb oświatowych i kulturalnych społeczeństwa[63].

Gminna Biblioteka Publiczna w Kłodawie powstała w 1948 roku. Na początku księgozbiór zawierał 100 woluminów, 10 lat później liczył już 4273 egzemplarzy. W roku 1961 ksiądz Józef Szmurło przekazał placówce 700 książek z prywatnego księgozbioru. Od 2005 roku w bibliotece w Kłodawie funkcjonuje pracownia internetowa, a od 2010 roku dostęp do internetu oferuje także filia w Różankach. W 2008 roku placówka uzyskała status samorządowej instytucji kultury. W tym samym roku powstał Dyskusyjny Klub Książki. Biblioteka uczestniczy w licznych programach i konkursach, co pozwala na pozyskiwanie dodatkowych środków na działalność. We wsi Różanki działa filia biblioteki gminnej, a w Wojcieszycach i Zdroisku punkty biblioteczne. Od 2007 roku placówką kieruje Magdalena Turska.

Przez wiele lat główna siedziba biblioteki mieściła się w zaadaptowanym budynku w Kłodawie. W lutym 2020 r. została przeniesiona do nowo wybudowanego Gminnego Centrum Kultury w Kłodawie, gdzie uzyskała pomieszczenia powierzchni 320 m² (wypożyczalnia dla dzieci i dorosłych, czytelnia internetowa i czasopism, sala multimedialna, antresola z miejscem na wystawy).

Gminna Biblioteka Publiczna – podstawowe wskaźniki[64]
201820192020
Wielkość księgozbioru (vol)25 59925 47326 488
Zakup książek (vol)7231 1011 077
Zakup zbiorów specjalnych (poz.)065
Zarejestrowani czytelnicy (osób)887903873
w tymKłodawa659657634
Różanki219231239
Wojcieszyce + Zdroisko9150
Wypożyczenia13 09013 81612 412
w tymLiteratura piękna7 1757 4436 692
Literatura dziecięco-młodzieżowa2 9123 1503 190
Literatura niebeletrystyczna2 2192 5032 253
Dokumenty audiowizualne593459277
Prasa1912610

Ruch amatorski

Zespoły wokalno-muzyczne i folklorystyczne
  • Brzezinki (Santocko)
  • Bukowina (Zdroisko)
  • Echo (Wojcieszyce)
  • Strumyk (Santoczno)
  • Kłodawianki (Kłodawa)
  • Róży Kwiat (Różanki)
  • Kosy (Zdroisko)[65]

Sport

Sport w gminie w ujęciu statystycznym[25]
200820102012201420162018
Kluby sportowe343455
Sekcje sportowe353475
Członkowie137157136167310182
Ćwiczący ogółem117175125160225220
w tymmężczyźni107161108152174196
kobiety0141785124
Ćwiczący do lat 18791389697129126
w tymchłopcy691249090116114
dziewczęta1014671312
Trenerzy213446
Instruktorzy473242
Inne osoby prowadzące zajęcia sportowe2222

We wsiach: Chwalecice, Kłodawa, Różanki, Rybakowo i Wojcieszyce znajdują się pełnowymiarowe boiska do piłki nożnej. Przy szkołach podstawowych w Kłodawie i Różankach istnieją duże sale sportowe.

Na terenie gminy działają następujące kluby sportowe[66]:

  • Gminny Klub Sportowy SHR Wojcieszyce – historia klubu sięga roku 1848, kiedy to drużyna wystawiona przez mieszkańców rozegrała mecz piłkarski z żołnierzami Armii Czerwonej, a następnie utworzyła Ludowy Zespół Sportowy. Pod koniec 1958 r. stał się on klubem przyzakładowym miejscowej Stacji Hodowli Roślin. ZLKS SHR Wojcieszyce największe sukcesy sportowe osiągał w latach 80 XX w.: piłkarze przez pięć sezonów grali w III lidze, a w sezonie 1987/1988 zajęli 3 miejsce w końcowej tabeli, awansując jednocześnie do 1/8 finału Pucharu Polski[67]. Było to możliwe m.in. dzięki wzmocnieniu drużyny przez studentów gorzowskiej filii AWF w Poznaniu. W tym czasie klub powołał własne przedsiębiorstwo remontowo-budowlane, którego zyski finansowały wydatki na sport. Działalność gospodarcza wygasła w początkach lat 90, w tym czasie zanikła współpraca z AWF. Likwidacja Stacji Hodowli Roślin oznaczała konieczność poszukiwania nowych rozwiązań organizacyjnych i ekonomicznych. Z klubu odeszły sekcje brydżowa oraz kulturystyczna, zanikło szkolenie młodzieży. Aktualnie drużyna piłkarska seniorów uczestniczy w rozgrywkach klasy A[68].
  • Wielosekcyjny Klub Sportowy RÓŻA Różanki – w 1960 roku powstał Ludowy Zespół Sportowy Różanki. W roku 1980 klub przyjął nazwę LZS Róża. W roku 1981 awansował do klasy A, zaś cztery lata później do klasy okręgowej. Największy sukces odnióśł w 1993 roku. awansując do IV ligi. Aktualnie drużyna piłkarska uczestniczy w rozgrywkach klasy okręgowej.
  • Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „Junior” Różanki powstał w 1996 roku jako Młodzieżowy Ludowy Zespół Sportowy, od roku 2005 występuje pod obecną nazwą. Głównym celem klubu jest promowanie zdrowego stylu życia, rozwijanie sportowych zainteresowań, popularyzacja piłki nożnej oraz praca wychowawcza z dziećmi i młodzieżą. Zawodnicy Juniora uczestniczą w licznych turniejach piłkarskich rozgrywanych na boiskach otwartych i w halach. Największym sukcesem było zdobycie w 2012 r. przez drużynę żaków II miejsce w finałowych rozgrywkach wojewódzkich o puchar LZPN.
  • Gminny Klub Piłkarski Kłodawa w Kłodawie powstał w roku 2014. Posiada drużynę występującą w klasie A.
  • Rybakowski Klub Sportowy “Rybakowo” powstał w 2010 r. Drużyna piłkarska występuje w klasie B.
  • Jeździecki Klub Sportowy “ROBIR” Chwalęcice powstał w 2011 roku w oparciu o Stajnię „Robir” prowadzoną przez Marię i Ryszarda Obidowskich. Korzysta z krytej ujeżdżalni, w której prowadzone są treningi przez cały rok. Zawodniczki klubu startują w zawodach regionalnych i towarzyskich na terenie całego kraju. Klub organizuje u siebie parkury otwarte w formie zawodów z pucharami i floots[69].
  • KKS Kłodawa działa przy gorzowskim stowarzyszeniu brydża sportowego.
  • Klub Piłkarski Progres Gorzów Wlkp zajmuje się szkoleniem dzieci i młodzieży od przedszkolaków aż po juniorów starszych. W roku 2018 drużyna młodzików wywalczyła mistrzostwo województwa lubuskiego. Główna siedziba klubu mieści się w Gorzowie Wielkopolskim, jednak korzysta on również ze stadionu piłkarskiego w Wojcieszycach[70].

Turystyka i rekreacja

Klodawa witacz.jpg
Jezioro Lubie. W głębi ośrodek wypoczynkowy w Lipach
Pierwsze żeglarskie kroki
Trasa rowerowa w okolicach Mironic
Ścieżka rowerowa Gorzów-Kłodawa
Na dzikiej plaży w Wojcieszycach
Zimowa kąpiel w jeziorze Kłodawskim
Gospodarstwo agroturystyczne E. Krystkiewicza w Wojcieszycach
Wakeup na jeziorze Kłodawskim

Gmina posiada szczególne walory do uprawiania turystyki aktywnej i stanowi największy obszar turystyczno-rekreacyjny dla sąsiedniego miasta Gorzowa Wielkopolskiego Do rozwoju turystyki i rekreacji szczególnie predysponowany jest lesisty i obfitujący w jeziora teren Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego oraz jego otuliny, w tym miejscowości: Łośno, Lipy, Santoczno, Rybakowo i Zdroisko.

Znacznym potencjałem dysponuje również południowa część gminy. Drogi publiczne, przy części których istnieją ciągi pieszo-rowerowe, a także gruntowe (np. Gorzów Wielkopolski – Wojcieszyce) i leśne, są intensywnie wykorzystywane do wycieczek rowerowych oraz nordic walking. Dużą popularnością cieszą się kąpieliska nad jeziorem Nierzym i w Kłodawie. Wyspecjalizowane usługi świadczy ośrodek jeździecki „Robir w Chwalęcicach oraz ośrodek rybacko–wędkarski „Azyl”. w Mironicach.

Rozwojowi i lepszemu wykorzystaniu potencjału turystycznego służy członkostwo gminy w Lokalnej Grupie Działania „Kraina Szlaków Turystycznych”, stowarzyszeniu skupiającym 11 gmin z północnej części województwa lubuskiego[71].

Szlaki turystyczne

Przez teren gminy przebiegają oznaczone szlaki[72]:

szlak turystyczny czerwony (pieszy czerwony) długości 108 km, prowadzący z Kostrzyna nad Odrą, przez Dąbroszyn, Witnicę, Bogdaniec, Gorzów Wielkopolski, jezioro Ostrowite, Santoczno, rezerwat „Rzeka Przyłężek”, Brzozę do Strzelec Krajeńskich,

szlak turystyczny niebieski (pieszy niebieski) długości 66, prowadzący ze Skwierzyny przez Murzynowo, Santok, rezerwat „Zdroiskie Buki: jezioro Wełmino, Santoczno, jezioro Mrowinko, jezioro Lubie, Lipy, Sitno Moczydelskie, Moczydło do Barlinka,

szlak turystyczny zielony (pieszy zielony) długości 12,3 km, prowadzący z Górek Noteckich przez Zdroisko do Santoczna,

szlak turystyczny czarny (pieszy czarny) długości 10,2 km, prowadzący z Leśniczówki Wojcieszyce przez jezioro Lubie do Lip,

szlak rowerowy czerwony (rowerowy czerwony) długości 97,2 km, prowadzący z Kostrzyna nad Odrą przez Dąbroszyn, Krześnicę, Kamień Wielki, Mościce, dolinę Witny, Mosinę, Lubiszyn, Ściechów, rezerwat „Bagno Chłopiny, jezioro Marwickie, dolinę Kłodawki, Mironice, Kłodawę, Santoczno, rezerwat „Rzeka Przyłężek”, rezerwat „Wilanów” do Strzelec Krajeńskich,

szlak rowerowy niebieski (rowerowy niebieski) długości 35 km, prowadzący z Gorzowa Wielkopolskiego przez Czechów, Santok, Górki Noteckie, rezerwat „Zdroiskie Buki” do Santoczna,

szlak rowerowy zielony (rowerowy zielony) długości 13 km, z Czechowa przez Janczewo do Zdroiska,

szlak rowerowy żółty (rowerowy żółty) Kłodawa – Chwalęcice – Santocko,

szlak rowerowy zielony (rowerowy zielony) długości 64,5 km, prowadzący z Gorzowa Wielkopolskiego przez Santocko, rezerwat „Dębina”, Łośno, Lipy, dolinę Santocznej, Santoczno, jezioro Ostrowite, Wojcieszyce i z powrotem do Gorzowa Wielkopolskiego,

szlak rowerowy czarny (rowerowy czarny) długości 4,6 km, prowadzący z Wojcieszyc do Łośna.

  • po rzece Santoczna – kajakowy, prowadzący z Lip (Lubociesza) nad jeziorem Lubie do Santoczna.

Na terenie gminy wyznakowano też siedem tras do nordic-walking. Przebiegają one w obrębie miejscowości: Kłodawa i Mironice (trasa zielona, czerwona i niebieska), ośrodka Nierzym (czerwona i niebieska), Zdroiska (niebieska) oraz Lip (niebieska). W obrębie Barlinecko Gorzowskiego Parku Krajobrazowego wytyczono dwie ścieżki edukacyjne: przy jeziorach Lubie i Sulemińskie[73].

Baza noclegowa

Ośrodki wypoczynkowe, oferujące po kilkadziesiąt miejsc, są zlokalizowane w Zdroisku, Lipach i Przyłęsku. Gospodarstwa agroturystyczne i pokoje gościnne znajdują się w Lipach, Rębowie, Rybakowie, Santocku, Santocznie, Wojcieszycach, Zdroisku i nad jeziorem Nierzym[74].

Turystyczne obiekty noclegowe (stan w lipcu)[25]
Jedn. miaryRok
201520162017201820192020
Obiekty ogółemobiekt343444
– w tym całoroczne111222
Miejsca noclegowe ogółemmiejsce171189126126127125
– w tym całoroczne757575858585
Ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe;obiekt111111
– miejsca noclegowemiejsce757575757575
Zespoły domków turystycznychobiekt221111
- miejsca noclegowemiejsce969624242421
Kwatery agroturystyczneobiekt011222
– miejsca noclegowemiejsce01818272829
Siłownie plenerowe

W roku 2018 we wszystkich wsiach sołeckich z terenu gminy zostały zamontowane urządzenia do ćwiczeń siłowych na wolnym powietrzu.

Kąpieliska
Wykaz kąpielisk[75]
NazwaAdres lub lokalizacjaSezon kąpielowyDużą liczbę kąpiących się

określono na osób

Organizator
Kąpielisko nad

Jeziorem Kłodawskim

Kłodawa, ul. Wojcieszycka,22.06–31.08150Gmina Kłodawa
Kąpielisko na

jeziorze Nierzym

pomiędzy Różankami a Zdroiskiem22.06–31.08960Miasto Gorzów Wielkopolski

Ośrodek Sportu i Rekreacji

Mieszkańcy korzystają również z dzikich plaż, znajdujących się m.in. w Rybakowie, Santocku, Santocznie i Wojcieszycach.

Wake Park

Na jeziorze Kłodawskim znajdują się urządzenia umożliwiające uprawianie wakeboardingu[76].

Ochrona zdrowia

Podstawową opiekę medyczną zapewniają mieszkańcom ośrodki zdrowia w Kłodawie, Różankach i Wojcieszycach, w których przyjmuje lekarz rodzinny i pediatra. W ośrodkach w Kłodawie oraz Różankach są gabinety stomatologiczne. Opiekę w pozostałym zakresie oraz w placówkach zamkniętych zapewnia miasto Gorzów Wlkp.

Opieka zdrowotna[25]
201120122013201420152016201720182019
Przychodnie ogółem633366555
Porady lekarskie ogółem18 58118 15518 80818 30120 63520 29319 67719 641
Porady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej15 66116 41015 81616 65516 42918 67919 15819 67719 641
Apteki i punkty apteczne111111222

Pomoc społeczna

Rozwiązywaniu problemów społecznych służy działalność Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warsztatów Terapii Zajęciowej oraz bieżącą współpraca jednostek gminy z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie oraz z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Gorzowie Wlkp.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej

Z danych zawartych w poniższej tabeli wynika, że z pomocy społecznej korzysta około 10% mieszkańców gminy, co świadczy o znacznej skali problemów.

Liczba objętych pomocą GOPS w latach 2011–2019
20112012201320142015201620172019
Rodziny327350336322342330349298
Osoby w rodzinie801846847771815750773753

Najczęstszymi przyczynami kwalifikującymi do udzielenia pomocy są: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność lub długotrwała ciężka choroba, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych. Rzadziej występują trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietność, alkoholizm, narkomania, sieroctwo, bezdomność, przemoc w rodzinie, zdarzenie losowe lub sytuacje kryzysowe. Bardzo często te problemy są ze sobą sprzężone.

Powody przyznania pomocy[77][1]
20152016201720182019
Bezdomność4141095
Potrzeba ochrony macierzyństwa2626271725
Bezrobocie7593108123106
Niepełnosprawność116133109108119
Długotrwała lub ciężka choroba82826051139
Bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego3935302331
Alkoholizm9613148
Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z za-kładu karnego34432
Przemoc w rodzinie2312
Sytuacja kryzysowa23233
Ubóstwo116152163215198
Zdarzenie losowe31681
Klęska żywiołowa lub ekologiczna44
Uwaga: dane z poszczególnych rubryk nie sumują się na pozycję ogółem, gdyż jedna osoba może korzystać z kilku świadczeń
Świadczenia w ramach zadań własnych i zleconych[77][1]
201720182019
Liczba osóbKwota złLiczba osóbKwota złLiczba osóbKwota zł
Zasiłki stałe86388 52771331 47966290 578
Zasiłki okresowe188223 664207223 664132180.646
Zasiłki celowe7816 6789224 1407420.090
Zasiłki celowe specjalne8229 13313336 71115337.977
Zasiłki celowe na pokrycie skutków klęski żywiołowej44114.106
Składki na ubezpieczenia zdrowotne8136 1096227 3855725 068
Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania29160 62231188 54937216.054
Zasiłek celowy na zakup żywności254217 568210231 502403128.347
Posiłki w szkole179133 360168117 872121100 131
Odpłatność za pobyt w DPS7134 1576156 4119190.958
Odpłatność za pobyt w pieczy zastępczej1475 530 zł1878 51915109.183
Dodatki mieszkaniowe1228 5172027 1601119.938
Prace społeczno-użyteczne1110 695127 96474.095
Składki od zasiłków rodzinnych43124 24539124 73244177.425
Dodatki energetyczne9665121 19491.013
Zasiłki rodzinne5672 135 7785602 197 7575382.649.786
Świadczenia wychowawcze (tzw. 500+)7785 467 1947468 719 4191 7667 766 119
Świadczenie „Dobry Start” (tzw. 300+)850363 1501 249374.100
Uwaga: dane z poszczególnych rubryk nie sumują się na pozycję ogółem, gdyż jedna osoba może korzystać z kilku świadczeń
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

w roku 2017 obejmowała 313 osób (w tym 264 mężczyzn) opieką polegającą m.in. na rozmowach motywujących do podjęcia leczenia, zmiany postawy, skorzystania z konsultacji specjalisty. Udziela pomocy, również finansowej, w terapii odwykowej oraz po przebytym podstawowym programie leczenia zachęcając do udziału w programach motywujących i podtrzymujących abstynencję. Rozpatruje wnioski o wszczęcie postępowania wobec osób uzależnionych i pokrywa koszta postępowania sądowego w sprawach o zobowiązanie do podjęcie leczenia. Podejmuje działania interwencyjne w zgłoszonych przypadkach sprzedaży napojów alkoholowych nieletnim i osobom nietrzeźwym.

Komisja wspiera różnorakie działania adresowane do dzieci i młodzieży, dofinansowuje działalność świetlic środowiskowych oraz organizację wypoczynku letniego[78].

Warsztaty Terapii Zajęciowej

działają w miejscowości Chwalęcice jako jednostka organizacyjna gminy. Uczestniczy w nich 30 osób, w większości o znacznym stopniu niepełnosprawności. Ośmioro z nich (tj. 27%) jest mieszkańcami gminy Kłodawa. W ramach rehabilitacji prowadzone są zajęcia rozwijające umiejętności życia codziennego, przygotowujące do życia w środowisku społecznym, rozwijające psychofizyczne sprawności niezbędne w pracy[79].

Bezpieczeństwo publiczne

Przestępstwa najczęściej popełniane na terenie gminy[80]
Rodzaj20172019
Kradzież1314
Kradzież z włamaniem1022
Uszkodzenie mienia49
Uszczerbek na zdrowiu, pobicie02
Używanie narkotyków36
Nietrzeźwość kierującego714
Inne1361
Razem50128
Przestępstwa oraz wykroczenia popełniane w poszczególnych miejscowościach[80]
PrzestępstwaWykroczenia[81]
2018201920182019
Chwalęcice76162
Kłodawa27154718
Mironice1312
Łośno3394
Różanki1511206
Rybakowo3341
Santocko81173
Santoczno1033
Wojcieszyce1071311
Zdroisko2263
Razem796212852
Działania Policji

W roku 1999 roku został zlikwidowany Komisariat Policji w Kłodawie, a teren gminy został w całości objęty działaniami Komisariatu II Komendy Miejskiej Policji w Gorzowie Wlkp. Do jego obsługi przydzielono na stałe dwoje dzielnicowych i podano do wiadomości publicznej podane numery ich służbowych telefonów komórkowych dzielnicowych. W razie potrzeby na teren gminy są kierowani funkcjonariusze z innych służb – ruchu drogowego, kryminalnej, patrolowej itd.

W roku 2019 dzielnicowi ujawnili łącznie 52 wykroczenia. Realizują szereg programów mających na celu zapobieganie przestępczości oraz zachowań patologicznych wśród młodzieży. Prowadzili 11 procedur Niebieskiej Karty, w ich ramach odbyli ok. 135 kontroli. w rodzinach dotkniętych problemem przemocy[80].

Działania Straży Gminnej

Została powołana w roku 1999 i przez cały czas działa w jednoosobowym składzie. Wykonuje zadania związane z utrzymaniem czystości, ładu i porządku, ujawnianiem i zapobieganiem aktom wandalizmu, wybrykom chuligańskim i innym wykroczeniom, zapewnieniem bezpieczeństwa na imprezach gminnych. Współpracuje z Policją, Strażą Leśną, Społeczną Strażą Rybacką oraz Gminną Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Ośrodkiem Pomocy Społecznej.

W roku 2017 Straż Gminna skontrolowała pod kątem utrzymania porządku i czystości 164 posesje, pouczyła 74 osoby i nałożyła 6 mandatów karnych. Podczas wspólnego z Policją patrolowania w godzinach wieczorno-nocnych kąpielisk i zbiorników wodnych, zostało wylegitymowanych 28 osób, zatrzymano 4 nietrzeźwe osoby przejawiające agresję i ukarano mandatem 3 osoby za zakłócanie spokoju[82].

Kontrole przestrzegania regulaminu utrzymania czystości i porządku w roku 2019[83]
MiejscowośćIlość skontrolowanych

posesji

Ilość udzielonych

pouczeń

Ilość nałożonych

mandatów

Chwalęcice2191
Kłodawa21122
Łośno1140
Różanki1971
Rybakowo1961
Santocko2482
Santoczno1540
Wojcieszyce1461
Zdroisko1140
Razem163608
Bezpieczeństwo ruchu drogowego
Zdarzenia drogowe w latach 2015–2019[80]
20152016201720182017
Wypadki56368
Kolizje8213012897101
Razem87136131103119
Zabici50015
Ranni906156

Najwięcej kolizji i wypadków w roku 2017 zdarzyło się na drodze krajowej nr 22 (35 zdarzeń), drodze wojewódzkiej nr 151 (26) i trasie S3 (6). W podziale na miejscowości najwięcej było ich w Kłodawie (27), Różankach (11), Wojcieszycach (9) i Chwalęcicach (4)[84].

Aktywność społeczna

Gminny finał WOŚP w 2017 r.
Spotkanie opłatkowe seniorów
Turniej gier karcianych
Święto Pieczonego Ziemniaka 2012 – festyn wiejski w Wojcieszycach
Remiza OSP w Różankach
OSP Kłodawa
OSP Santocko
OSP Rybakowo
Uczestnicy zawodów wędkarskich w Kłodawie
Uczestnicy zawodów wędkarskich o puchar sołtysa

Organizacje pozarządowe[85]

  • Stowarzyszenie „Dirt Racers” w Łośnie. Głównym celem jest konsolidacja środowiska miłośników pojazdów terenowych, organizacja i realizacja zadań związanych z turystyką, rekreacją oraz sportami off-road. Numer KRS 0000668299. Prezesem jest Kamil Giżycki.
  • Stowarzyszenie „Nasza Gminna Rodzina” w Kłodawie. Do głównych celów należy zapobieganie wykluczeniu cyfrowemu; spisanie i skatalogowanie przed i powojennej historii miejscowości gminy; promowanie regionu, kultury ludowej, lokalnych tradycji i atrakcji. Numer KRS 0000507251. Prezesem jest Tomasz Hałas.
  • Stowarzyszenie „Nasze Różanki” powstało w roku 2011. Dba o zrównoważony rozwój Różanek i rozwiązywanie bieżących problemów wsi (np. odbudowa rowów melioracyjnych, remonty ulic). Doprowadziło do wyremontowania pomnika mieszkańcom poległym podczas I wojny światowej oraz wybudowania obelisku upamiętniającego stulecie odzyskania niepodległości. Protestowało przeciw budowie biogazowni w okolicach Różanek. Prezesem jest Bożena Adamczyk. Numer KRS 0000408277[86].
  • Stowarzyszenie „OKO-Oblicza Kłodawskich Okolic” w Kłodawie. Do głównych celów należy animacja i edukacja kulturalna, działania na rzecz wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, zdrowia emocjonalnego dzieci i młodzieży, zwiększenia udziału osób starszych w życiu społecznym oraz tworzenie i wspieranie form współpracy międzypokoleniowej. Jest zarejestrowane w KRS pod numerem 0000411618. Prezesem jest Magdalena Turska[87].
  • Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Zdroiskiej „Pro Nature”. Do głównych celów należy ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem terenu wsi, podnoszenie turystyczno-wypoczynkowych walorów wsi, ochrona praw mieszkańców oraz użytkowników działek rekreacyjnych. Współorganizuje m.in. coroczne festyny „narodowe”. Numer KRS 0000023733. Przewodniczącą Zarządu jest Grażyna Kaźmierczak.
  • Stowarzyszenie Przyjaciół Rybakowa. Do głównych celów należy wspieranie lokalnych inicjatyw kulturalnych, ekologicznych i sportowych. Prezesem jest Jolanta Kostrubiec. Nr KRS 0000671195.
  • Stowarzyszenie Przyjaciół Santocznej w Santocznie. Do głównych celów należy działalność na rzecz rozwoju regionu wokół rzeki Santocznej, w szczególności Rybakowa i Santoczna, a także poprawy warunków życia mieszkańców. Prezesem jest Roman Glapa. Nr KRS 0000546228[88].
  • Stowarzyszenie Rozwoju Wsi „NOVA” w Łośnie. Istotnym celem stowarzyszenia jest rozwój wsi, pomoc społeczna oraz wyrównywanie różnic rozwoju miast i wsi, prowadzenie działalności edukacyjnej i kulturalnej w szczególności na rzecz dzieci i młodzieży. Prezesem jest Emilian Marek Prorok. Nr KRS 0000339819[89].
  • Stowarzyszenie Szkolna Rodzina w Różankach. Do głównych celów należy prowadzenie działalności wychowawczej wśród dzieci i młodzieży oraz jej wychowawców w wymiarze społecznym, kulturalnym, patriotycznym w duchu wartości chrześcijańskich. Prezesem jest Donata Iwona Grzegocka. Nr KRS 0000393870.
  • Stowarzyszenie „Wojcieszyce XXI” powstało w roku 2011. Jest zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem 0000392947; liczy niespełna 30 członków, prezesem jest Andrzej Korona[90]. Koncentruje się na działaniach o charakterze integracyjnym, kulturalno-rozrywkowym, a także szkoleniowym. Pozyskało od Fundacji Orange wyposażenie pracowni komputerowej, która została ulokowana w świetlicy wiejskiej. Jest głównym organizatorem corocznych festynów pn. „Święto Pieczonego Ziemniaka”[91].

Ochotnicza Straż Pożarna

Na terenie gminy działa 5 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej, które są stowarzyszeniami wchodzącymi w struktury Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej. Zrzeszają w sumie 168 członków. Prezesem Oddziału Gminnego OSP jest Anna Mołodciak. Trzy jednostki zostały włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

Stan organizacyjny OSP w gminie Kłodawa (30 VI 2018)[92]
MiejscowośćLiczba członkówDrużynySamochody pożarniczeWłączona

do KSRG

zwyczajnychhonorowychwspierającychśrednielekkie
Kłodawa494322X
Różanki2435111X
Santocko344121X
Łośno122911
Rybakowo18111
Razem13714176723

Kluby Seniora

Pierwszy Klub Seniora zawiązał się z inicjatywy Stanisława Dregera w roku 2003 w Wojcieszycach, a krótko potem w pozostałych wsiach. Są to organizacje nieformalne, jednak bardzo aktywne. Prawa członkowskie automatycznie uzyskują mieszkańcy, którzy ukończyli 60 rok życia i tylko od nich zależy, czy i w jakim stopniu będą z nich korzystać. Działalność polega najczęściej na organizacji cyklicznych spotkań (m.in. z okazji Dnia Seniora). Przynajmniej raz w roku organizowana jest autokarowa wycieczka krajowa lub zagraniczna[93].

Samorząd gminny

Samorząd gminny, sołectwa
Radni, wójt i skarbnik Gminy Kłodawa
Schemat organizacyjny Urzedu Gminy Kłodawa
Sołtysi
Położenie i obszar sołectw

Organa samorządu

W skład Rady Gminy Kłodawa kadencji 2018–2023 wchodzi piętnastu radnych: Bożena Adamczak, Gerard Bieryło, Henryk Brzana, Ryszard Burzawa, Katarzyna Chmiel-Dera, Rafał Chodkiewicz, Wanda Grabowska, Andrzej Korona (przewodniczący), Jan Kubera, Roman Leśnicki, Janina Maciejewska, Benedykt Piotrowski, Ireneusz Winnik, Wiesław Witczyk, Damian Żołędziejewski[94].

Tylko jedna osoba wybrana do Rady Gminy kandydowała z listy partyjnej (Koalicyjny Komitet Wyborczy Platforma.Nowoczesna Koalicja Obywatelska). Pozostałe kandydowały z list komitetów wyborczych wyborców o zasięgu gminnym lub nawet ograniczonym do jednego okręgu wyborczego: KWW Tomasza Hałasa (1 radny) KWW Razem dla Gminy Kłodawa (8 radnych), KWW Nasza Gmina Kłodawa (3 radnych), KWW Janiny Maciejewskiej (1 radna), KWW Nasze Wojcieszyce (1 radny)[95].

Wójtem jest od roku 2006 Anna Mołodciak, kandydująca z listy KWW Razem dla Gminy Kłodawa[96]. W wyborach samorządowych, przeprowadzonych w roku 2018, była jedynym zgłoszonym kandydatem na to stanowisko[97].

Jednostki pomocnicze

Utworzono 11 jednostek pomocniczych gminysołectw, z których dziewięć obejmuje w całości wsie: Chwalęcice, Kłodawa, Łośno, Mironice, Rybakowo, Santocko, Santoczno, Wojcieszyce i Zdroisko, natomiast dwa – fragmenty wsi Różaki (sołectwa Różanki oraz Różanki Szklarnia)[98].

Poczynając od roku 2020 w budżecie gminy został wyodrębniony fundusz sołecki. Oznaczało to skokowy wzrost zasobności sołectw oraz możliwości ich działania, bo choć w poprzednich latach corocznie przewidywano w budżecie środki na finansowanie działań podejmowanych przez sołectwa i uzyskiwały one dochody własne, głównie z wynajmu sal i świetlic, to były one w sumie znacząco mniejsze. Przykład planowania i rozliczania rocznych dochodów oraz wydatków sołectwa można znaleźć na stronie internetowej wsi Wojcieszyce[99][100].

Liczba mieszkańców poszczególnych sołectw[1]
Sołectwomieszkańców
Chwalęcice
  
1149
Kłodawa
  
3049
Łośno
  
485
Mironice
  
118
Różanki
  
1147
Różanki~Szkl.
  
310
Rybakowo
  
302
Santocko
  
831
Santoczno
  
234
Wojcieszyce
  
920
Zdroisko
  
156
Środki z Funduszu Sołeckiego (zł)[101]
Sołectwo20202021
Chwalęcice47 259,3053 597,80
Kłodawa47 259,3053 597,80
Łośno32 514,4036 553,70
Mironice15 075,7217 044,10
Różanki47 259,3053 597,80
Różanki Szklarnia24 669,3520 688,75
Rybakowo23 818,6927 013,29
Santocko47 259,3053 597,80
Santoczno20 510,5423.100,65
Wojcieszyce47 259,3053 597,80
Zdroisko17 013,3519 241,61

Budżet gminy

Gmina Kłodawa należy do stosunkowo zasobnych. W roku 2019 dochody jej budżetu (nie licząc wpływów z dotacji celowych) wyniosły 4 013,75 zł na głowę mieszkańca, co dało 131 miejsce na 1539 sklasyfikowanych gmin wiejskich w rankingu pisma Wspólnota[102]. W rankingu wydatków inwestycyjnych samorządów w latach 2016–2018 gmina zajęła 157 miejsce z wynikiem 1 156,79 zł na jednego mieszkańca[103]. W rankingu finansowym samorządu terytorialnego w Polsce, opracowanym dla potrzeb VI Europejskiego Kongresu Samorządów i opartym na siedmiu wskaźnikach, pozwalających na wszechstronną ocenę kondycji finansowej, w 2019 roku gmina zajęła 16 miejsce w kraju i pierwsze w województwie lubuskim[104].

Dynamika dochodów i wydatków budżetowych gminy w latach 2009–2020[28]:

Dochody i wydatki budżetu gminy w latach 2014–2021[105]
RokDochody w złWydatki w zł
planowanewykonaneplanowanewykonane
201425 811 535,1026 926 275,1823 978 844,4625 227 369,98
201528 365 240,0030 314 929,4526 532 549,2026 382 406,78
201629 350 007,0034 980 197,0528 083 983,0033 521 227,55
201736 211 323,0038 300 847,2844 403 151,0035 835 141,00
201842 982 008,0043 582 100,5947 390 102,0046 543 824,71
201945 930 659,6849 623 739,7043 894 677,6850 310 695,22
202054.208.086,0053 057 974,5057.847.041,0052 102 066,12
202155.483.699,0064.418.738,00
Wykonanie dochodów budżetowych w 2019 r.[106]
WyszczególnieniePlan po zmianachWykonanie%
w zaokrągleniu do 1 zł
Subwencje8 541 4348 541 434100,00
Dotacje na zadania zlecone gminie11 648 85711 532 30799,00
Dotacje / środki na inwestycje4 199 7062 628 55262,59
Dotacje na zadania własne i porozumienia1 110 1301 065 34495,97
Dotacje na projekty miękkie110 437116 256105,
Dochody własne25 505 75725 739 845100,92
w

tym

podatek od dochodów osób fizycznych15 256 42215 409 848101,00
podatek od nieruchomości osób fizycznych1 774 0201 773 63799,97
podatek od nieruchomości osób prawnych3 855 6504 142 920107,45
podatek rolny560 500577 236102,98
podatek leśny503 880505 449100,39
podatek od środków transportowych153 530143 37893,39
Ogółem51 116 32149 623 73997,08
Wykonanie wydatków budżetowych w 2019 r.[106]
WyszczególnieniePlan po zmianachWykonanie%
w zaokrągleniu do 1 zł
Wydatki majątkowe16 082 16214 148 34187,98
Wydatki bieżące37 317 25536 162 35396,91
w

tym

wynagrodzenia i pochodne13 157 79512 775 08297,09
dotacje1 234 1201 225 70699,32
świadczenia na rzecz osób fizycznych12 528 87212 307 1898,23
obsługa długu publicznego125 000114 11191,29
pozostałe wydatki10 271 4689 740 27194,83
Ogółem53 399 41850 310 69594,22

Symbole

Symbole Gminy Kłodawa
Wzór Herbu Gminy Kłodawa ustanowiony uchwałą nr IX/78/19 Rady Gminy Kłodawa z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Kłodawa
Wzór Flagi Gminy Kłodawa ustanowiony uchwałą nr IX/78/19 Rady Gminy Kłodawa z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Kłodawa
Wzór Pieczęci Urzędowej Gminy Kłodawa z godłem gminy w polu centralnym, ustanowiony uchwałą nr IX/78/19 Rady Gminy Kłodawa z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Kłodawa
Wzór Pieczęci Reprezentacyjnej Gminy Kłodawa ustanowiony uchwałą nr IX/78/19 Rady Gminy Kłodawa z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Kłodawa
Wzór Herbu Gminy Kłodawa używany do roku 2019

Dnia 24 marca 1990 r. Rada Gminy zatwierdziła herb gminy. Nawiązuje on do pieczęci przedwojennej Gemeinde Cladov i przedstawia w polu zielonym poziomo leżącą brązową kłodę drewna, na której wspiera się snop zboża, na nich zaś znajdują się skrzyżowane ku dołowi kosa i grabie[47].

W statucie gminy Kłodawa, uchwalonym w lutym 2009 roku, znajdowały się błędne z punktu widzenia zasad heraldyki i weksylologii blazony (opisy) herbu oraz flagi gminy, a ich wzorce w załącznikach do statutu zawierały zniekształcone wizerunki grafik bitowych i nie nadawały się do wykorzystania[107]. W praktyce używany był wzorzec herbu w grafice wektorowej oraz flaga zawierająca oprócz wizerunku herbu również napis Gmina Kłodawa. W toku prac komisji nadzwyczajnej, powołanej przez Radę Gminy w celu przygotowania projektu nowej wersji statutu[108], zostały opracowane poprawne opisy oraz wzorce graficzne herbu i flagi, również w wersjach udostojnionych, a dodatkowo wzorce pieczęci urzędowych z herbem gminy oraz pieczęci reprezentacyjnej.

Uchwała Rady Gminy w sprawie uchwalenia nowego Statutu Gminy Kłodawa została podjęta 26.09.2018 r. Zawiera poprawione wzorce graficzne oraz blazony herbu i flagi[109]:

  • Herb Gminy Kłodawa przedstawia w polu tarczy o barwie zielonej skrzyżowane kosę z grabiami, zaś pod nimi snop zboża w słup złoty/żółty, stojący na kłodzie w pas; okucia kosy i grabi srebrne/białe, styliska kosy i grabi oraz kłoda brązowe.
  • Flagą Gminy Kłodawa jest płachta barwy białej o proporcjach 8:5 z umieszczonym w polu sercowym płachty herbem Gminy Kłodawa.

Współpraca międzynarodowa

Gmina Kłodawa współpracuje z Amt Seelow-Land (odpowiednikiem polskiej gminy) położonym w powiecie marchijsko-odrzańskim Niemcy Po obu stronach granicy organizowane są spotkania robocze i integracyjne, wspólne imprezy kulturalne i sportowe (np. halowe turnieje piłki nożnej w Diedersdorf, zawody wędkarskie „O Kłodawską Złotą Rybkę”, Polsko-Niemieckie Zawody Pożarnicze, rajdy rowerowe odbywające się równolegle w Kłodawie i Falkenhagen).

Wzajemne deklaracje partnerskie umożliwiają pozyskanie ze środków Unii Europejskiej dofinansowywania wielu zadań, poczynając od tzw. małych projektów, aż po duże zadania inwestycyjne, polegające na rozbudowie sieci kanalizacyjnej i wodociągowej, modernizacji dróg czy budowie ścieżek rowerowych[110].

Związki wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki

Ludzie związani z gminą

  • Karol Parno Gierliński (ur. 12 marca 1938 w Poznaniu, zm. 4 lutego 2015 w Nowym Mieście nad Pilicą) – cygańsko-polski rzeźbiarz, poeta i prozaik; działacz społeczny. Autor elementarza dla dzieci romskich Miri szkoła – Romano elementaro. Mieszkał i tworzył w Wojcieszycach w latach 1999–2006[113].
  • Elżbieta Rafalska (ur. 22 czerwca 1955 we Wschowie) – senator VI kadencji, posłanka na Sejm VI, VII i VIII kadencji, w latach 2006–2007 sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, od 2015 minister rodziny, pracy i polityki społecznej. Od 2019 r. posłanka do Parlamentu Europejskiego. Mieszka w Różankach.
  • Krystyna Sibińska (ur. 12 czerwca 1962 w Złocieńcu) – posłanka na Sejm VII, VIII i IX kadencji. Mieszka w Chwalęcicach.

Przypisy

  1. a b c d e f Raport o stanie Gminy Kłodawa za 2019 rok. Gmina Kłodawa Samorządowy Portal Internetowy. [dostęp 2020-05-18].
  2. Jan Bieńkowski: Utwory geologiczne. Chronione obiekty przyrody w powiecie gorzowskim. [dostęp 2018-06-19].
  3. Chronione obiekty przyrody w Powiecie Gorzowskim, przyroda.powiatgorzowski.pl [dostęp 2018-06-20].
  4. Weatherbase. [dostęp 2015-04-28]. (ang.).
  5. Jan Bieńkowski: Warunki topoklimatyczne. Chronione obiekty przyrody w powiecie gorzowskim. [dostęp 2015-06-30].
  6. a b c d Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kłodawa – tekst jednolity. Załącznik nr 1 do uchwały nr XXIX/228/13 Rady Gminy Kłodawa z dnia 12 czerwca 2013 r. plik do pobrania. [dostęp 2015-07-23].
  7. Rocznik statystyczny województwa lubuskiego 2017. Zielona Góra: Urząd Statystyczny, 2017.
  8. 2019. „Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego”, 2019. Zielona Góra: Urząd Statystyczny. ISSN 1640-0135. 
  9. Encyklopedia Leśna, encyklopedialesna.pl [dostęp 2018-07-02].
  10. Jan Bieńkowski: Barlinecko – Gorzowski Park Krajobrazowy. Chronione obiekty przyrody w powiecie Gorzowskim. [dostęp 2018-06-23].
  11. Jan Bieńkowski: Funkcjonalne cechy rzeźby terenu. Chronione obiekty przyrody w powiecie Gorzowskim. [dostęp 2018-06-30].
  12. a b c d e Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Kłodawa Aktualizacja na lata 2016–2025, w oparciu o opracowanie NFOS, BIP Gminy Kłodawa, 2016 [dostęp 2018-06-30].
  13. Urząd Statystyczny w Zielonej Górze, Portrety powiatów i gmin województwa lubuskiego w 2016 r., 2017.
  14. Rejestr rezerwatów przyrody województwa lubuskiego, RDOŚ Gorzów Wielkopolski stan na 12 lutego 2014. [dostęp 2018-06-20].
  15. Jan Bieńkowski, Rezerwat Przyrody Dębina, Chronione obiekty przyrody w powiecie Gorzowskim [dostęp 2018-06-19].
  16. Jan Bieńkowski: Rezerwat Przyrody Rzeka Przyłężek. Chronione obiekty przyrody w powiecie Gorzowskim. [dostęp 2018-06-23].
  17. Jan Bieńkowski: Rezerwat Przyrody Wilanów. Chronione obiekty przyrody w powiecie Gorzowskim. [dostęp 2018-06-23].
  18. Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju. Wykaz miejscowości na terenie Gminy Kłodawa. GUS.
  19. Lubociesz. Wikimapia. [dostęp 2018-06-23].
  20. System Informacji Przestrzennej. Urząd Gminy Kłodawa. [dostęp 2018-06-23].
  21. a b Dane Urzędu Gminy w Kłodawie.
  22. Uchwała Nr XLVIII/362/10 Rady Gminy Kłodawa z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie: uchwalenia zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania przestrzennego Gminy Kłodawa.. BIP Gminy Kłodawa. [dostęp 2018-06-23].
  23. Uchwała Nr XIX/228/2013 Rady Gminy Kłodawa z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie uchwalenia zmiany części studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gm. Kłodawa w miejscowości Różanki i Wojcieszyce.
  24. Większość przeciw lotnisku. Wojcieszyce – lokalne sprawy w globalnej sieci. [dostęp 2018-07-20].
  25. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Bank Danych Regionalnych. GUS. [dostęp 2021-02-04]. (pol.).
  26. Pojęcia stosowane w statystyce publicznej. GUS. [dostęp 2018-06-29].
  27. Uwzględniono osoby w wieku 15+. Dane Narodowego Spisu Powszechnego 2011.
  28. a b c d e Gmina Kłodawa w liczbach. Liczba i płeć mieszkańców gminy Kłodawa, Polska w liczbach [dostęp 2018-06-23] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  29. a b Urząd Statystyczny w Zielonej Górze, Portrety powiatów i gmin województwa lubuskiego w 2016 r., 2017.
  30. Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Gminy Kłodawa na lata 2009–2032 (załącznik do uchwały Rady Gminy z dnia 25,10.2017r.). BIP Gminy Kłodawa. [dostęp 2018-07-16].
  31. Urząd Gminy w Kłodawie: Informacja o stanie mienia komunalnego i jego obrocie od 01.01.2017 r. do 31.12.2017 r.. BIP gminy Kłodawa. [dostęp 2018-06-29].
  32. Kłodawa EWE, www.ewe.pl [dostęp 2018-06-22] (pol.).
  33. Gmina Kłodawa przystąpiła do Lubuskiej Unii Światłowodowej. Gmina Kłodawa – samorządowy portal internetowy. [dostęp 2018-06-23].
  34. Komunikacja autobusowa, Gmina Kłodawa – samorządowy portal internetowy [dostęp 2018-06-22] (pol.).
  35. Związek Celowy Gmin MG-6, www.zcg.net.pl [dostęp 2018-07-02] (pol.).
  36. Zakład Komunalny Gminy Kłodawa: Sprawozdanie z działalności Zakładu Komunalnego Gminy Kłodawa za rok 2017. Różanki: 2018.
  37. Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (Dz.U. z 2009 r. nr 187, poz. 1446).
  38. Zarządzenie Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 10.12.2009.
  39. Uchwała nr XXXVI Rady Gminy Kłodawa z dnia 29 stycznia 2018 r. w sprawie udzielenia pomocy finansowej dla Powiatu Gorzowskiego na zadanie pod nazwą „Remont drogi powiatowej w miejscowości Santocko”. BIP Gminy Kłodawa. [dostęp 2018-06-28].
  40. Województwo Lubuskie. Podregiony, powiaty, gminy. Zielona Góra: Urząd Statystyczny w Zielonej Górze, 2017.
  41. Dane Starostwa Powiatowego w Gorzowie Wlk.
  42. b. Stacja Hodowli Roslin, Wojcieszyce – lokalne sprawy w globalnej sieci, 31 maja 2010 [dostęp 2018-07-09] (pol.).
  43. Kłodawa. Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna. [dostęp 2018-06-29].
  44. Firmy – lista. Gmina Kłodawa – samorządowy portal internetowy. [dostęp 2018-07-10].
  45. Żwirownia Gorzów Wielkopolski – piasek, żwir, kruszywo naturalne, www.zwirowniegorzow.pl [dostęp 2018-07-09].
  46. Kozaryn Transport Spedycja, www.kozaryn.pl [dostęp 2018-07-09] (ang.).
  47. a b c d e Zdzisław Zysnarski: Kłodawa historia pewnej wsi – Kladow die Geschichteeines Dorfes. Kłodawa – Herford: Urząd Gminy Kłodawa i Bundesarbeitsgemeinschaft Landsberg (Warthe) Stadt und Land e.v., 2000. ISBN 83-911922-1-0.
  48. Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. Dziennik Ustaw 1950 nr 14, poz. 130. [dostęp 2018-06-29].
  49. Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.. Dziennik Ustaw 1954 nr 43, poz. 191. [dostęp 2018-06-29].
  50. Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.. Dziennik Ustaw 1972 nr 49, poz. 312. [dostęp 2018-06-29].
  51. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 1990 r. nr 16, poz. 95, ze zm.).
  52. Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków – Santoczno – kościół pw. Przemienienia Pańskiego, lwkz.pl [dostęp 2018-06-25] (ang.).
  53. Kościół Różanki, kosciol-rozanki.manifo.com [dostęp 2018-06-25] (pol.).
  54. Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków – Rejestr i ewidencja zabytków, lwkz.pl [dostęp 2018-06-20] (ang.).
  55. a b c d e f Urząd Gminy w Kłodawie: Informacja o stanie realizacji zadań oświatowych Gminy Kłodawa za rok szkolny 2018/2019. Kłodawa, wrzesień 2019. [dostęp 2020-06-10].
  56. Umowa podpisana! Budowa żłobka i przedszkola w Kłodawie staje się faktem, www.klodawa.pl [dostęp 2020-06-10] (pol.).
  57. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu: Egzamin ósmoklasisty / Wyniki i analizy. Rok 2019, Rok 2020. [dostęp 2020-08-07]. (pol.).
  58. Gmina Kłodawa w liczbach. Gmina Kłodawa – Edukacja i szkolnictwo, Polska w liczbach [dostęp 2018-06-29] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  59. Księga rejestrowa instytucji kultury. BIP Gminy Kłodawa. [dostęp 2018-06-23].
  60. Niektóre ważne daty w historii GOK. Wojcieszyce – lokalne sprawy w globalnej sieci, opublikowano 24 czerwca 2010. [dostęp 2017-02-27].
  61. Zespoły taneczne – GOK Wojcieszyce, Gminny Ośrodek Kultury w Kłodawie z/s w Wojcieszycach [dostęp 2018-06-23] (pol.).
  62. GOK Wojcieszyce. Gminny Ośrodek Kultury w Kłodawie z/s w Wojcieszycach. [dostęp 2018-06-23].
  63. Księga rejestrowa instytucji kultury. BIP Gminy Kłodawa. [dostęp 2018-06-23].
  64. Dyrektor GBP Magdalena Turska: Sprawozdanie z działalności bibliotek publicznych 2019. Kłodawa: 20.03.2020., Sprawozdanie z działalności bibliotek publicznych 2020. Kłodawa: 15.02.2021.
  65. Zespoły wokalno-muzyczne. Gminny Ośrodek Kultury w Kłodawie z/s w Wojcieszycach. [dostęp 2018-06-23].
  66. Sport i rekreacja, Gmina Kłodawa – samorządowy portal internetowy [dostęp 2018-06-25] (pol.).
  67. Maciej Kusina, Skarb – SHR Wojcieszyce, 90minut.pl [dostęp 2018-06-25].
  68. Krótka historia wojcieszyckiego sportu. Wojcieszyce – lokalne sprawy w globalnej sieci, opracowano na podstawie: Karolina Paszkowska Dzieje wsi Wojcieszyce PWSZ w Gorzowie Wlkp. 2003, opublikowano 2017-02-27. [dostęp 2015-07-23].
  69. Stajnia ROBIR Chwalęcice, stajniarobir.pl [dostęp 2018-06-25] (pol.).
  70. Klub Piłkarski Progres Gorzów Wlkp., kpprogres.pl [dostęp 2018-06-25] (pol.).
  71. Stowarzyszenie Kraina Szlaków Turystycznych Lokalna Grupa Działania, kst-lgd.pl [dostęp 2018-07-09] (pol.).
  72. Teresa Znój, Zagospodarowanie turystyczne powiatu gorzowskiego i miasta Gorzowa Wielkopolskiego, UAM, Poznań, 2004.
  73. Łączy nas przyroda – Natur verbindet. Kłodawa: PPH Zapol Dmochowski, Sobczyk i sp. j., 2006. ISBN 83-60140-23-5.
  74. Baza noclegowa, Gmina Kłodawa – samorządowy portal internetowy [dostęp 2018-07-17] (pol.).
  75. Wykaz kąpielisk, Gmina Kłodawa – samorządowy portal internetowy [dostęp 2018-06-24] (pol.).
  76. Wakepark Gorzów wita. WAKEPARK GORZÓW. [dostęp 2018-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-16)].
  77. a b Raport o stanie Gminy Kłodawa za 2018 rok. Gmina Kłodawa Samorządowy Portal Internetowy. [dostęp 2020-05-18].
  78. Sprawozdanie z działalności Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2017 r., Kłodawa, 14 grudnia 2017.
  79. Maria Szubert: Sprawozdanie z działalności Warsztatu Terapii Zajęciowej. Chwalęcice: 2018.
  80. a b c d Komisariat II Policji w Gorzowie Wlkp.: Informacja o stanie bezpieczeństwa i porządku publicznego w roku 2019 na terenie Gminy Kłodawa. Gorzów Wlkp.: 11.03.2010.
  81. Nie licząc wykroczeń ujawnionych przez patrole Wydziału Ruchu Drogowego
  82. Marian Matczak: Sprawozdanie dot działalności Straży Gminnej w Kłodawie od dnia 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. oraz przygotowania do sezonu letniego 2018. Kłodawa: 28.05.2018.
  83. Marian Matczak: Sprawozdanie dot działalności Straży Gminnej w Kłodawie od dnia 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2019r. Kłodawa: 6.05.2020.
  84. Komisariat II Policji: Informacja o stanie bezpieczeństwa i porządku publicznego w roku 2017 na terenie Gminy Kłodawa. Gorzów Wlkp.: 5.02.2018.
  85. Wykaz stowarzyszeń niesportowych, dla których Starosta Gorzowski jest organem nadzoru. Stan na 07.06.2018 roku. BIP Starostwa Powiatowego w Gorzowie Wielkopolskim. [dostęp 2018-07-16].
  86. B.A: Zebranie walne stowarzyszenia „Nasze Różanki” w Różankach – 26.03.2018. Różanki – nasza wieś samorządna. [dostęp 2018-06-23].
  87. OKO Oblicza Kłodawskich Okolic, facebook.com [dostęp 2018-06-27] (pol.).
  88. Stowarzyszenie Przyjaciół Santocznej, facebook.com [dostęp 2018-07-02] (pol.).
  89. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi NOVA, facebook.com [dostęp 2018-07-15] (pol.).
  90. Stowarzyszenie Wojcieszyce XXI. Wojcieszyce – lokalne sprawy w globalnej sieci, opublikowano 3 września 2011. [dostęp 2017-07-23].
  91. Wieńczysława Piórkowska, Wojcieszyce XXI – Święto ziemniaka, Lubuskie Aktualności Rolnicze, grudzień 2013 – styczeń 2013.
  92. Bożena Popowska: Informacja o stanie organizacyjnym OSP w Gminie Kłodawa. Kłodawa: 6.07.2018.
  93. Klub Seniora. Wojcieszyce – lokalne sprawy w globalnej sieci, opublikowano 12 czerwca 2010. [dostęp 2015-07-19].
  94. Skład, Gmina Kłodawa Samorządowy Portal Informacyjny [dostęp 2018-12-03] (pol.).
  95. Wybory samorządowe 2018. Państwowa Komisja Wyborcza. [dostęp 2018-10-22].
  96. Władze, BIP Gminy Kłodawa [dostęp 2018-06-20] (pol.).
  97. Wybory Samorządowe 2018, Państwowa Komisja Wyborcza [dostęp 2018-10-22] (pol.).
  98. Sołectwa, klodawa.pl [dostęp 2018-06-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-11] (pol.).
  99. Plan finansowo-rzeczowy na rok 2018. Wojcieszyce – lokalne sprawy w globalnej sieci. [dostęp 2018-06-23].
  100. Sprawozdanie Sołtysa za rok 2017. Wojcieszyce – lokalne sprawy w globalnej sieci. [dostęp 2018-06-23].
  101. Uchwała nr XXIV/208/20 Rady Gminy Kłodawa z dnia 10 grudnia 2020 r. w sprawie Uchwały Budżetowej Gminy Kłodawa na 2021 r., Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Kłodawa [dostęp 2021-01-26] (pol.).
  102. Bogactwo samorządów ’20. Ranking dochodów JST per capita w 2019, Pismo Samorządu Terytorialnego Wspólnota [dostęp 2018-08-08] (pol.).
  103. Liderzy inwestycj.iRanking wydatków inwestycyjnych samorządów 2016–2018, Pismo Samorządu Terytorialnego Wspólnota [dostęp 2018-08-08] (pol.).
  104. Ranking finansowy samorządu terytorialnego w Polsce 2019, Fundacja Instytut Studiów Wschodnich [dostęp 2021-01-26] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-27] (pol.).
  105. Budżet. Sprawozdania z wykonania budżetu, Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Kłodawa [dostęp 2021-01-26] (pol.).
  106. a b Sprawozdanie zwykonania budżetu Gminy Kłodawa za 2019rok. Gmina Kłodawa Samorządowy Portal Internetowy. [dostęp 2020-05-18].
  107. Uchwała nr XXX/223/09 Rady Gminy Kłodawa z dnia 25 lutego 2009 r. w sprawie uchwalenia statutu Gminy Kłodawa. Dz. Urz. Woj. Lub 2009 nr 35, poz. 487. [dostęp 2018-06-23].
  108. Uchwała Rady Gminy Kłodawa nr X//76/2015 z dnia 7 października 2015 w sprawie powołała doraźnej komisji Rady Gminy Kłodawa ds. opracowania Statutu Gminy Kłodawa oraz Statutów Sołectw. BIP Gminy Kłodawa. [dostęp 2018-06-23].
  109. Uchwała nr IX/78/19 Rady Gminy Kłodawa z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Kłodawa. Dziennik Urzędowy Województwa Lubuskiego poz. 2002, 2019-07-19. [dostęp 2020-10-21]. (pol.).
  110. Kłodawa – przyjazna gmina. 10-lecie współpracy gmin Kłodawa i Seelow-Land. Kłodawa: PPH Zapol Dmochowski, Sobczyk i sp.j., 2010. ISBN 978-83-751822-8-6.
  111. Kłodawa pw. Matki Bożej Różańcowej – Oficjalna strona Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, diecezjazg.pl [dostęp 2018-06-20] (pol.).
  112. Różanki pw. św. Stanisława Kostki – Oficjalna strona Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, diecezjazg.pl [dostęp 2018-06-20] (pol.).
  113. Andrzej Korona: Człowiek, artysta, działacz społeczny. Parno. [dostęp 2018-06-23].

Media użyte na tej stronie

POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
POL Szlak niebieski.svg
Niebieski szlak turystyczny.
POL Szlak zielony.svg
Zielony szlak turystyczny.
POL Szlak czarny.svg
Czarny szlak turystyczny.
Szlak rowerowy czerwony.svg
Czerwony szlak rowerowy
Szlak rowerowy niebieski.svg
Niebieski szlak rowerowy
Szlak rowerowy zielony.svg
Zielony szlak rowerowy
Szlak rowerowy żółty.svg
Żółty szlak rowerowy
Szlak rowerowy czarny.svg
Czarny szlak rowerowy
Jezioro 1.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pierwsze żeglarskie kroki
Wojcieszyce okolica13.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Wojcieszyc
Wojcieszyce okolica11.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Wojcieszyc
Klodawa domy szeregowe.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zabudowa szeregowa w Kłodawie
Rozanki 1.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Różanki z lotu ptaka
Jesien.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jesienny widok
Zlota klodawska rybka.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Uczestnicy zawodów wędkarskich w Kłodawie
Herb uzywany cdr.png
Używany wzorzec herbu gminy Kłodawa
Santocko 1.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Santocko z lotu ptaka
Biblioteka w Klodawie - kącik dziecięcy 1.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gminna Biblioteka Publiczna w Kłodawie, kącik dziecięcy, w budynku Gminnego Centrum Kultury w Kłodawie, ul. Jeziorna 8
Wojcieszyce zespol echo.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wojcieszyce. Zespół wokalny "Echo"
Wojcieszyce plaza2.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wojcieszyce. Plaża.
Klodawa szkola.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szkoła Podstawowa w Kłodawie
Herb gminy klodawa.jpg
Wzór ustalony uchwałą nr IX/78/19 Rady Gminy Kłodawa z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Kłodawa
Przedszkole wizualizacja 2.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Nowo budowane przedszkole i żłobek w Kłodawie - wizualizacja
Mironice trasa rowerowa.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Trasa rowerowa w okolicach Mironic
Biblioteka w Kłodawie - antresola.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gminna Biblioteka Publiczna, budynek Gminngo Centrum Kultury w Kłodawie, ul. Jeziorna 8
Wojcieszyce przedszkole.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wojcieszyce. Przedszkole
Kłodawa 2.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kłodawa z lotu ptaka
Wojcieszyce okolica7.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Wojcieszyc
Laczy nas muzyka.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Spotkanie zespołów amatorskich w GOK
Klodawianki.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zespół 'Kłodawianki'
Kosciol wojcieszyce pnw.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół w Wojcieszycach. Widok od północnego wschodu.
Zawody wedkarskie Wojcieszyce.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zawody wędkarskie o puchar prezesa Wojcieszyc
Jezioro Lubie.JPG
Autor: Staszek99, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jezioro Lubie obok miejscowości Lipy, gmina Kłodawa, woj. lubuskie, Poland
Wojcieszyce pomnik przyrody.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wojcieszyce. Pomnik przyrody (dąb szypułkowy).
Kosciol wojcieszyce zach.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół w Wojcieszycach. Widok od strony zachodniej.
Rytmika.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zajęcia na obozie w Lipach
Kozak na brzegu.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kozak na brzegu jeziora
Lubociesz.PKS.jpg
Autor: Stiopa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Przystanek PKS w osadzie Lubociesz ( Lipy, woj. lubuskie )
Wojcieszyce gok.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wojcieszyce. Gminny Ośrodek Kultury
Wojcieszyce okolica4.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Wojcieszyc
Kosciol rozanki.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół w Różankach
Jeziora Suche i Lubieszewko.JPG
Autor: Staszek99, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jeziora Suche z lewej i Lubieszewko z prawej nazywane razem Portkami, obok miejscowości Lipy, gmina Kłodawa, woj. lubuskie, Poland
OSP Rozanki.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Remiza OSP w Różankach
Wojcieszyce bloki.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wojcieszyce. Bloki mieszkalne.
Flaga gminy klodawa.jpg
Wzór ustalony uchwałą nr IX/78/19 Rady Gminy Kłodawa z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Kłodawa
Wojcieszyce wspolna28.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wojcieszyce. Zabytkowe domy przy ul. Wspólnej
Mironice zabudowa szachulcowa.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dom o konstrukcji szachulcowej w Mironicach
Wojcieszyce okolica14.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Wojcieszyc
Rozanki szkola.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szkoła Podstawowa w Różankach
Przedszkole wizualizacja 1.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Nowo budowane przedszkole i żłobek w Kłodawie - wizualizacja
GCK Kłodawa, Szycie maseczek.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mieszkanki gminy szyją maseczki w sali Gminnego Centrum Kultury w Kłodawie
Wojcieszyce 1.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wojcieszyce z lotu ptaka
Rozanki Szkl.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Różanki Szklarnia z lotu ptaka
Lipy.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lipy z lotu ptaka
Zawilec gajowy (2).jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zawilec gajowy
OSP Klodawa.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
OSP Kłodawa
Gorzowski-klodawa.gif
Autor: Lubicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Powiat gorzowski - Gmina Kłodawa
OSP Rybakowo.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
OSP Rybakowo
Deby 1.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnikowe dęby
Piramida wieku Gmina Klodawa 2019.png
Autor: Portal Polska w Liczbach + Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Piramida wieku Gmina Kłodawa, 31.XII.2019, dane GUS
A-Łośno3.jpg
Autor: Stiopa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Łośno w gm. Kłodawa, woj.lubuskie
Zespol Kosy.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zespół 'Kosy'
Wojcieszyce okolica8.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Wojcieszyc
Wojcieszyce okolica12.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Wojcieszyc
Santoczno.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Santoczno z lotu ptaka
Klodawa ul. Gorzowska.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kłodawa, ul. Gorzowska
Rozanki centrum.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zabudowa centrum Różanek
Prog na Santocznej.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próg na rzeczce Santocznej
Sciezka rowerowa.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ścieżka rowerowa Gorzów - Kłodawa
Final WOSP 2017.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gminny finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy 2017
Biblioteka w Kłodawie.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gminna Biblioteka Publiczna, budynek Gminngo Centrum Kultury w Kłodawie, ul. Jeziorna 8
Wojcieszyce okolica2.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Wojcieszyc
Wojcieszyce okolica3.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Wojcieszyc
Podzial na solectwa.png
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Położenie i obszary sołectw w Gminie Kłodawa
Zdroisko z lotu ptaka.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zdroisko z lotu ptaka
Gminne Centrum Kultury Kłodawa.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gminne Centrum Kultury w Kłodawie, ul. Jeziorna 8
Wojcieszyce okolica9.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Wojcieszyc
Wakeup w Klodawie.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wakeup na jeziorze Kłodawskim
Rozanki przedszkole.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Przedszkole w Różankach
Seniorzy oplatek.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Spotkanie opłatkowe seniorów (Wojcieszyce, grudzień 2015r.)
Wojcieszyce bloki i kosciol.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bloki z wielkiej płyty i średniowieczny kościół w Wojcieszycach
Klodawa przedszkole.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Przedszkole w Kłodawie
Pomnikowe deby.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnikowe dęby
Kąpiel morsów w jeziorze Kłodawskim.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zimowa kąpiel w jeziorze Kłodawskim
Pieczec gminy klodawa.jpg
Wzór ustalony uchwałą nr IX/78/19 Rady Gminy Kłodawa z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Kłodawa
Jezioro Sulemińskie.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Miejsce odpoczynku nad jeziorem Sulemińskim
Mironice 1.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mironice z lotu ptaka
Wojcieszyce okolica6.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Wojcieszyc
Rybakowo 1.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rybakowo z lotu ptaka
Klodawa witacz.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tzw. witacz przy wjeździe na teren Gminy Kłodawa
Radni gminy klodawa.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Radni Gminy Kłodawa (kadencja 2018-2023). Pierwsza od lewej w dolnym rzędzie wójt Gminy, trzecia od lewej skarbnik Gminy.
Klodawa centrum wsi.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Centrum wsi Kłodawa
Klodawa 1.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Urząd Gminy w Kłodawie
OSP Santocko.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
OSP Santocko
Wojcieszyce agroturystyka.jpg
Autor: Ask wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wojcieszyce. Gospodarstwo agroturystyczne E. Krystkiewicza
Kłodawa (gmina w województwie lubuskim) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Kłodawa, Polska
Gminne Centrum Kultury w Kłodawie.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gminne Centrum Kultury w Kłodawie, ul. Jeziorna 8
Turniej karciany Wojcieszyce.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Turniej gier karcianych (Wojcieszyce, kwiecień 2018 r.)
Swieto pieczonego ziemniaka 2012.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Święto Pieczonego Ziemniaka 2012 - festyn wiejski w Wojcieszycach
Chwalecice 1.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Chwalęcice z lotu ptaka
Jezioro Lubie 2.JPG
Autor: Staszek99, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jezioro Lubie - obok miejscowości Lipy, gmina Kłodawa, woj. lubuskie, Poland
Zespol Kariolle.jpg
Autor: Ask, Licencja: CC BY-SA 4.0
Występ niemieckiego zespołu Kariolle na dożynkach w Wojcieszycach 23.08.2015
Festyn Klodawska Majowka.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Festyn 'Kłodawska Majówka'
Pieczec reprezentacyjna gminy klodawa.jpg
Wzór ustalony uchwałą nr IX/78/19 Rady Gminy Kłodawa z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Kłodawa
Urzad gminy schemat.png
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Schemat organizacyjny Urzędu Gminy w Kłodawie (2020r.)
Santoczno kosciol (1).jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Santoczno - dawny kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pw. Przemienienia Pańskiego, XVIII, XIX
Losno 1.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Łośno z lotu ptaka
Soltysi z gminy klodawa.jpg
Autor: Proklod, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sołtysi z terenu Gminy Kłodawa (kadencja 2018-2023)