Kłodne

Kłodne
wieś
Ilustracja
Kłodne
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

limanowski

Gmina

Limanowa

Wysokość

793 m n.p.m.

Liczba ludności (2013)

1034[1]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-654[2]

Tablice rejestracyjne

KLI

SIMC

0438498

Położenie na mapie gminy wiejskiej Limanowa
Mapa konturowa gminy wiejskiej Limanowa, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Kłodne”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kłodne”
Położenie na mapie powiatu limanowskiego
Mapa konturowa powiatu limanowskiego, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Kłodne”
Ziemia49°41′06″N 20°33′58″E/49,685000 20,566111

Kłodnewieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Limanowa.

Integralne części wsi Kłodne[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
0438506Babia Góraczęść wsi
0438512Ceglówkaczęść wsi
0438529Dołkiczęść wsi
0438535Głębockoczęść wsi
0438541Kamionkaczęść wsi
0438558Klenieczęść wsi
0438564Klękówkaczęść wsi
0438570Łysa Górkaczęść wsi
0438587Moczaryczęść wsi
0438593Półrolekczęść wsi
0438601Wygonkiczęść wsi

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

Kłodne leży w Kotlinie Sądeckiej u podnóży części wschodniej Pasma Łososińskiego w Beskidzie Wyspowym u podnóży góry Chełm (793 m n.p.m.) oraz Babiej Góry (727 m n.p.m.), w środkowym biegu potoku Smolnik (dopływu Dunajca), który stanowi południową granicę wsi. Przez miejscowość przebiega droga powiatowa LimanowaChełmiec, oraz linia kolejowa nr 104 relacji Nowy SączChabówka. Kłodne graniczy z miejscowościami: od wschodu: Zawadką, Chomranicami, od zachodu: Męciną, od północy: Skrzętlą-Rojówką oraz Stańkową, od południa: Krasnem Potockiem.

Szlaki turystyki pieszej

szlak turystyczny żółty – szlak koloru żółtego prowadzący z Męciny przez Kłodne na Babią Górę i Jaworz.

Droga na Chełm nie jest wytyczona szlakiem turystycznym, jednak można dotrzeć na szczyt drogą asfaltową lub ścieżkami leśnymi.

Nazwa

Miejscowość nosiła w historii różne nazwy. Po raz pierwszy wymieniona w kodeksie dyplomatycznym Małopolski: w 1367 jako Glodna, 1408 Gloddna, 1429 Glodno, 1439 Glodnye, 1529 Clodna, 1581 Slodna, 1680 Głodna, 1779-1782 Kłodno, 1883 Kłodne[5].

Pierwotnie nazwa wsi pochodzi od stanu niedostatku głodu z dodanym sufiksem -na co językoznawcy uznają za aluzję do ubóstwa na nieurodzajnych terenach górskich pasma Jaworzyny, gdzie leży miejscowość. Z czasem w wyniku procesu adideacji nazwa zmieniła się na Kłodne nawiązując do wyrazu kłoda oznaczającej surowiec budowlany powstały w wyniku ścięcia drzewa[5].

Historia

Średniowiecze

Wieś Kłodne w dokumentach parafii Męcina była wymieniona już w 1320 roku, a w 1367 roku występuje w Kodeksie dyplomatycznym MałopolskimKazimierz z łaski Bożej Król Polski... etc. potwierdza, że rycerz Krystyn pan na Mikluszowicach, chorąży Krakowski przekazuje swoim synom Stanisławowi i Andrzejowi Wiczdze... swoje włości... w tym pół Męciny z wolą zwaną Głodne Kilkadziesiąt lat później bo w 1439 roku dochodzi do sprzedaży Kłodnego: „Stachna, żona Mikołaja z Gniewęcina, część wsi Wydżyce, Mikluszowice, Męcina i Głodnia sprzedała Piotrowi z Ciczkowic za 60 grzywien

Jak wynika z akt wizytacji kościelnych Kłodne wymieniano w 1581 roku w obszarze parafii Chomranice. Jest to akurat okres pobytu arian (braci polskich) w Męcinie i Chomranicach[6].

Jeden z Krzeszów – Sebastian przeszedł na arianizm, co spowodowało zatarg z proboszczem Męciny. Bracia Krzeszowie podzielili się majątkiem ojcowskim. Mogło właśnie wtedy dojść do oddzielenia Kłodnego od Męciny. Był to prawdopodobnie rok 1545. Przez długi czas jednak ludność Kłodnego chrzciła dzieci w Męcinie, tam także zawierano związki małżeńskie[7].

W wyniku I rozbioru Polski Kłodne znalazło się w granicach Austrii.

I wojna światowa

Jak podaje kronika szkoły podstawowej w Kłodnem 12 listopada 1914 roku wojska zaborcze rozpoczęły interwencję zbrojną we wsi, dla mieszkańców Kłodnego rozpoczęła się I wojna światowa. Podczas działań wojennych w okolicy (bitwa pod Limanową), "potyczek w wiosce nie było".

Powracające wojsko witano w wiosce z wielkim entuzjazmem i ochoczo goszczono w domostwach. W kilku domach ukrywano legionistów, w czasie kiedy wrogie siły nieprzyjaciela wzmocniły patrol wojskowy w okolicy. Kronika szkoły podaje: "Na Kleniu przeprowadzili nasi chłopcy zagubionych żołnierzy do swoich pułków – wśród wszystkich niebezpieczeństw, powyżej rozstawionych patroli rosyjskich – za co otrzymali po 10 koron nagrody".

II wojna światowa

Wojska niemieckie wkroczyły do Kłodnego 5 września 1939 roku, a tym samym rozpoczął się okres okupacji niemieckiej. Od początku naznaczonej różnego rodzaju represjami wobec mieszkańców.

Trzech mieszkańców wioski brało udział w wojnie jako żołnierze Wojska Polskiego m.in. Piotr Dudzik w stopniu strzelca, który walczył w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich. Jan Leśnik również w stopniu strzelca, został wzięty do niewoli, następnie zwolniony do prac cywilnych. W kampanii wrześniowej 1939 roku wziął udział Jan Świerczek w stopniu kaprala, który został wzięty do niewoli w październiku 1939 roku, następnie zwolniony w lipcu 1940 roku.

W czasie okupacji hitlerowcy w sposób okrutny obchodzili się również miejscową ludnością, wiele osób aresztowano i deportowano na roboty przymusowe jak również do obozów koncentracyjnych m.in. do Auschwitz-Birkenau oraz Buchenwaldu.

Stosowano także inne formy represji wobec mieszkańców wioski. Zabroniono m.in. uboju trzody chlewnej, która często stanowiła jedno z niewielu źródeł pożywienia dla ludności zamieszkującej obszary wiejskie. Okupant również surowo zakazał mielenia zboża w żarnach, często były one plombowane. Wszystkie te restrykcje i im podobne obowiązywały często pod karą śmierci, a każde postanowienia władz okupacyjnych były skrupulatnie egzekwowane. Ponadto z polecenia władz niemieckich ludność musiała oddawać zarówno zboże, bydło, jak i ziemniaki oraz mleko i inne produkty rolne na kontyngenty.

12 stycznia 1944 hitlerowcy zamordowali 28 zakładników w odwecie za wysadzenie pociągu na trasie linii kolejowej Nowy SączChabówka. Część zakładników została rozstrzelana, a część powieszona na słupach telegraficznych znajdujących przy torach. W miejscu zbrodni stoi pomnik upamiętniający ofiary tamtego wydarzenia.

Okupacja niemiecka zakończyła się 19 stycznia 1945 roku, kiedy miejsce cofających się wojsk hitlerowskich zajęła Armia Czerwona.

Przypisy

  1. GUS - Bank Danych Lokalnych (pol.). [dostęp 2015-10-05].
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 481 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. a b Rymut 2001 ↓, s. 523.
  6. Historia miejscowości Chomranice
  7. Odkryj Beskid Wyspowy; Męcina. [dostęp 2014-12-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-23)].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
POL Szlak żółty.svg
Żółty szlak turystyczny.
Kłodne.jpg
Autor: Gabi 1515, Licencja: CC BY-SA 4.0
Moja miejscowość - Kłodne.
POL gmina Limanowa new COA.JPG
Herb gminy Limanowa. Źródło: załącznik do uchwały Nr V/42/2015 Rady Gminy Limanowa z dnia 25 czerwca 2015 r. w sprawie ustanowienia herbu, pieczęci, flagi i sztandaru Gminy Limanowa