Kōsaku Yamada
Kōsaku Yamada, 1956 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Pochodzenie | |
Data i miejsce śmierci | |
Gatunki | |
Zawód | |
Odznaczenia | |
Kōsaku Yamada (jap. 山田 耕筰 Yamada Kōsaku), także Kôsçak Yamada (ur. 9 czerwca 1886 Tokio, zm. 29 grudnia 1965 tamże[1][2][3]) – japoński kompozytor i dyrygent.
Życiorys
W latach 1904−1908 studiował w Cesarskiej Akademii Muzycznej w Tokio, gdzie jego nauczycielami byli Tamaki Shibata (śpiew) i Heinrich Werkmeister (wiolonczela i teoria)[2][3]. Od 1908 do 1913 roku uczył się w Hochschule für Musik w Berlinie u Maxa Brucha i Karla Leopolda Wolfa[2]. Po powrocie do Japonii założył w 1915 roku w Tokio pierwszą profesjonalną orkiestrę symfoniczną[1][2]. W latach 1917−1919 koncertował w Stanach Zjednoczonych[1], występując z Filharmonikami Nowojorskimi[2]. W 1920 roku założył japońskie stowarzyszenie muzyki dramatycznej (Nihon Gakugeki Kyōkai)[1][3]. Odbywał podróże koncertowe po Japonii, prezentując dzieła Wagnera i Debussy’ego[1]. W 1922 roku wspólnie z poetą Hakushū Kitaharą założył czasopismo Shi to ongaku[1][3]. W 1930 i 1933 roku odbył tournée po ZSRR, a w 1937 roku po krajach europejskich[2].
Odznaczony Legią Honorową (1936), Nagrodą Asahi (1941), Medalem Honoru z błękitną wstęgą (1954) i Orderem Kultury (1956)[1]. Od 1942 roku członek Japońskiej Akademii Sztuki (Nihon Geijutsu-in)[1].
Twórczość
W muzyce Yamady widoczny jest wpływ twórczości Richarda Straussa i Richarda Wagnera[1][2][3]. W pieśniach nawiązywał do dorobku Schuberta i Schumanna[1]. W swoich utworach wokalnych podkreślał za pomocą rytmiki i melodyki intonację języka japońskiego[1]. Znaczna część dorobku kompozytora przepadła w nalocie na Tokio w dniu 25 maja 1945 roku[1][2].
Ważniejsze kompozycje
(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])
Utwory orkiestrowe
- symfonia Kachidoki to heiwa (1912)
- poemat symfoniczny Kurai to (1913)
- poemat symfoniczny Madara no hana (1913)
- Nihon kumikyoku (1915)
- poemat symfoniczny Shōwa sanka (1938)
- poemat symfoniczny Kamikaze (1944)
Utwory kameralne
- Romanze na wiolonczelę i fortepian (1909)
- Kon’in no hibiki na kwintet fortepianowy (1913)
- Ireikyoku na kwartet smyczkowy i organy (1925)
Utwory fortepianowe
- Sie und er (1914)
- Petit-poèmes (1915−1917)
- suita Kodomo to ottan (1916)
Pieśni na głos i fortepian
- An die Geliebte (1915)
- Uta (1916)
- Funo-uta (1920)
- Machibōke (1923)
- Aka tonbo (1927)
- Akikaze no uta (1938)
- Heiwa o tataeru mittsu no uta (1951)
Utwory wokalne
- Meiji shōka na chór i orkiestrę (1921)
- kantata Chikai no hoshi (1908)
- kantata Bonno-Koru (1932)
- kantata Tairiku no reimei (1941)
- kantata Tenrikyō sanshōfu (1956)
Opery
- Alladine et Palomides (1913)
- Ochitaru tennyo (1912, wyst. Tokio 1929)
- Ayame (wyst. Paryż 1931)
- Kurofune (1939)
- Yoake (1939, wyst. Tokio 1940)
- Hsiang Fei (1946−1947, wyst. Tokio 1954)
Poematy choreograficzne
- Maria Magdalena (1916)
- Yajin sōzō (1922)
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 302. ISBN 978-83-224-0935-0.
- ↑ a b c d e f g h i Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3993. ISBN 0-02-865571-0.
- ↑ a b c d e The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 1000. ISBN 0-674-37299-9.
- ISNI: 0000 0000 8356 221X
- VIAF: 10038986
- LCCN: n85190023
- GND: 12263540X
- NDL: 00092023
- BnF: 139462139, 13972081w
- SUDOC: 080807992
- NKC: jo2008464685
- NTA: 317307045
- BIBSYS: 7064505
- CiNii: DA03576668
- Open Library: OL5956583A
- NUKAT: n2016178565
- J9U: 987007349686605171
- LNB: 000168156
- KRNLK: KAC201903418
- LIH: LNB:yfw;=Cg
- RISM: pe30100100
- WorldCat: lccn-n85190023