KNM B-5

KNM B-5
Ilustracja
Bliźniaczy okręt podwodny B-4
Klasaokręt podwodny
TypB
ProjektEB 406B (EB 64B)
Historia
StoczniaKarljohansvern, Horten
Położenie stępkigrudzień 1925
Wodowanie17 czerwca 1929
 Norweska KMW
Wejście do służby1 października 1929
Wycofanie ze służby11 kwietnia 1940
 Kriegsmarine
NazwaUC-1
Wejście do służby20 listopada 1940
Wycofanie ze służby28 marca 1942
Los okrętuzłomowany w 1942
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu
standardowa: 420 ton
545 ton
Długość51 metra
Szerokość5,33 m
Zanurzenie3,5 m
Zanurzenie testowe60 m
Rodzaj kadłubajednokadłubowy
Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 900 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 700 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu
14,5 węzła
10,5 w.
Zasięgpowierzchnia: 2900 Mm przy 9 w.
zanurzenie: 150 Mm przy 3 w.
Uzbrojenie
6 torped, 1 działo kal. 76 mm
Wyrzutnie torpedowe4 × 450 mm
Załoga23

KNM B-5 – norweski okręt podwodny z okresu dwudziestolecia międzywojennego, jedna z sześciu zbudowanych jednostek typu B. Zwodowany 17 czerwca 1929 roku w krajowej stoczni Karljohansvern w Horten, został przyjęty do służby w marynarce norweskiej 1 października 1929 roku. Podczas kampanii norweskiej w kwietniu 1940 roku jednostka została zdobyta przez Niemców, po czym w listopadzie wcielona do Kriegsmarine pod oznaczeniem UC-1. Jednostka używana była do celów szkoleniowych do marca 1942 roku, a następnie została zezłomowana.

Projekt i budowa

Po wybuchu I wojny światowej i przejęciu przez Niemcy ostatniej jednostki typu A – A-5 Norwegowie rozpoczęli poszukiwania innych dostawców w celu pozyskania kolejnych okrętów[1]. Pod uwagę brano stocznie brytyjskie, włoskie i amerykańskie, z których zdecydowano się na położoną na terenie neutralnych w tym momencie Stanów Zjednoczonych stocznię Electric Boat, co miało dać gwarancję dostawy okrętów mimo toczących się działań wojennych[1]. Rząd Norwegii w 1915 roku zamówił więc sześć okrętów według projektu EB 406B (EB 64B), bardzo zbliżonego do koncepcji amerykańskich jednostek typu L, które miały powstać w krajowej stoczni w Horten z materiałów dostarczonych z USA[1][2]. Tocząca się na Atlantyku wojna podwodna spowodowała jednak zatrzymanie dostaw amerykańskich podzespołów i materiałów do Norwegii, a przez to budowa okrętów po położeniu stępek została przerwana[1]. W zamian stocznia usiłowała sprzedać Norwegom sześć nieodebranych przez Rosję z powodu wybuchu rewolucji okrętów typu H, jednak zostały one przejęte przez US Navy[1]. W rezultacie okręty zostały ukończone długo po wojnie, wchodząc do służby w latach 1923–1930[1][3].

KNM[a] B-5 został zbudowany w stoczni Karljohansvern w Horten (numer stoczniowy 116)[4][5]. Stępkę okrętu położono w grudniu 1925 roku, a zwodowany został 17 czerwca 1929 roku[3][6].

Dane taktyczno-techniczne

B-5 był jednokadłubowym okrętem podwodnym o długości całkowitej 51 metrów, szerokości 5,33 metra i zanurzeniu 3,5 metra[3][4]. Wyporność standardowa w położeniu nawodnym wynosiła 420 ton, a w zanurzeniu 545 ton[4][7][b]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Sulzer o łącznej mocy 900 KM, zaś pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym o łącznej mocy 700 KM (zarówno silniki Diesla, jak i elektryczne wyprodukowano w Horten)[4][7][c]. Dwa wały napędowe poruszające dwoma śrubami zapewniały prędkość 14,5 węzła na powierzchni i 10,5 węzła w zanurzeniu[3][8][d]. Zapas paliwa wynosił 19 ton[5]. Zasięg wynosił 2900 Mm przy prędkości 9 węzłów w położeniu nawodnym i 150 Mm przy prędkości 3 węzłów w zanurzeniu[3][e]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 60 metrów[3].

Okręt wyposażony był w cztery dziobowe wyrzutnie torped kalibru 450 mm z łącznym zapasem sześciu torped[3][4][f]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło pokładowe działo przeciwlotnicze Bofors kal. 76 mm L/28[2][3].

Załoga okrętu składała się z 23 oficerów, podoficerów i marynarzy[4][7][g].

Służba

Marynarka norweska

Po ukończeniu, 1 października 1929 roku KNM B-5 został przyjęty do służby w marynarce wojennej[3][6][h]. Okręt wraz z bliźniaczymi jednostkami B-1, B-2, B-3, B-4 i B-6 operował na Morzu Północnym[9]. W chwili rozpoczęcia II wojny światowej okręt był już przestarzały[3]. W momencie ataku Niemiec na Norwegię w kwietniu 1940 roku okręt stacjonował w Kristiansand[10]. W wyniku desantu sił niemieckich B-5 został zdobyty w bazie Marvika 11 kwietnia 1940 roku[4][10].

Kriegsmarine

Po przeprowadzeniu remontu jednostkę wcielono do służby w Kriegsmarine pod oznaczeniem UC-1 20 listopada 1940 roku[3][10]. Pierwszym niemieckim dowódcą okrętu został Kapitänleutnant Wilhelm Kiesewetter[11]. W maju 1941 roku dowództwo UC-1 objął Kptlt. Georg Lange[11]. Od czerwca 1941 roku do końca służby jednostka była wykorzystywana jako okręt szkolny w U-Abwehrschule w Gotenhafen[11]. Pomiędzy październikiem a listopadem 1941 roku dowódcą okrętu był Oberleutnant zur See Otto Wollschläger, a następnie dowodzenie powróciło w ręce Georga Lange[11]. Jednostka została wycofana ze służby 28 marca 1942 roku i następnie złomowana[11][i].

Uwagi

  1. ↑ KNM – Kongelige Norske Marine – Norweski Okręt Jego Królewskiej Mości.
  2. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że wyporność wynosiła 450/548 ton, zaś Gogin 2014U ↓ – 427/554 tony.
  3. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że moc silników wysokoprężnych wynosiła 1200 KM, zaś silników elektrycznych 800 KM.
  4. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 380 i Gogin 2014U ↓ podają, że prędkość na powierzchni wynosiła 14 węzłów, zaś pod wodą 11 węzłów.
  5. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że zasięg na powierzchni wynosił 3300 Mm przy prędkości 11 węzłów, a pod wodą 150 Mm przy prędkości 5 węzłów.
  6. ↑ Parkes 1933 ↓, s. 384 i Preston 1989 ↓, s. 216 podają, że okręt był wyposażony w dwie dziobowe i dwie rufowe wyrzutnie torped.
  7. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że liczebność załogi wynosiła 28 osób.
  8. ↑ Parkes 1933 ↓, s. 384 i Preston 1989 ↓, s. 216 podają, że okręt przyjęto do służby 17 czerwca 1929 roku.
  9. ↑ Gogin 2014U ↓ podaje, że 2 grudnia 1941 roku na przebywającym w Kilonii okręcie wybuchł pożar, po którym jednostki już nie naprawiono i skreślono z listy floty 4 stycznia 1942 roku.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Friedman 1995 ↓, s. 72.
  2. ↑ a b Fontenoy 2007 ↓, s. 166.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Gogin 2014B ↓.
  4. ↑ a b c d e f g Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 380.
  5. ↑ a b Gogin 2014U ↓.
  6. ↑ a b Helgason 2019B ↓.
  7. ↑ a b c Parkes 1933 ↓, s. 384.
  8. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 607.
  9. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 167.
  10. ↑ a b c Kindell 1940A ↓.
  11. ↑ a b c d e Helgason 2019U ↓.

Bibliografia

  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.)
  • Norman Friedman: U.S. submarines through 1945: an illustrated design history. Annapolis: U.S. Naval Institute, 1995. ISBN 1-55750-263-3. (ang.)
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.)
  • Ivan Gogin: B1 submarines (1923-1930) (ang.). Navypedia. [dostęp 2019-08-07].
  • Ivan Gogin: UC1 coastal submarines (1929-1930/1940) (ang.). Navypedia. [dostęp 2019-08-07].
  • Guðmundur Helgason: HNoMS B-5 (ang.). uboat.net. [dostęp 2019-08-07].
  • Guðmundur Helgason: UC-1 (ang.). uboat.net. [dostęp 2019-08-07].
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, APRIL1940 (Part 2 of 4) Monday 8th - Sunday 14th (ang.). Naval History Homepage. [dostęp 2019-08-07].
  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
  • Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1933. London: Sampson Low, Marston & Co., 1933. (ang.)
  • Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.)
  Norweskie okręty podwodne typu B

Media użyte na tej stronie

Flag of Norway, state.svg

The state flag of Norway. (See also the image of the national flag of Norway.)

The proportions of the state flag are 27:16, or 6:1:2:1:6:11 horizontally and 6:1:2:1:6 vertically.
Norsk undervannsbåt "B4" - Telemark politikammer vol.2 - 32.jpg
Autor: NieznanyUnknown author, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bildet er hentet fra Arkivverket.

Tatt i Valløbukten

  • Arkivinstitusjon : Statsarkivet i Kongsberg
  • Arkivnavn : Telemark politikammer
  • Sted : Norge, Vestfold, Tønsberg, Valløbukten
  • Emneord: Skip, Hav, Båt, Ubåt
  • Avbildet: