KZ-Kommandant

KZ-Kommandant – komendant niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego. Był najwyższy stopniem i najważniejszym członkiem załogi obozu. Kierował Wydziałem I (komendanturą) i był w pełni odpowiedzialny za całokształt spraw obozowych. Jego zadania i obowiązki wynikały z regulaminu obozów koncentracyjnych powstałego w 1936 pod kierunkiem Theodora Eickego.

Najważniejszym jego obowiązkiem było zapewnienie bezpieczeństwa obozu. W związku z tym wszyscy członkowie załogi obozu mieli obowiązek meldować mu o każdym ważnym wydarzeniu. Komendant musiał stale przebywać na terenie obozu, jego nieobecność przekraczająca 24 godziny wymagała zgody Głównego Inspektoratu Obozów Koncentracyjnych (IKL). Jego stałym zastępcą był Schutzhaftlagerführer (kierownik obozu). W razie alarmu spowodowanego buntem lub ucieczką komendantowi podlegała cała załoga wartownicza oraz miał on całkowitą władzę w wydawaniu rozkazów i poleceń. Kierował wówczas akcją.

Kolejnym jego obowiązkiem było stałe pouczanie podwładnych o ich zadaniach, sprawach bezpieczeństwa obozu i sposobie traktowania więźniów. Czuwał również nad sprawami zatrudnienia więźniów, ustalając między innymi godziny pracy. Pierwszym pomocnikiem komendanta był jego adiutant, któremu podlegali pozostali członkowie komendantury obozu. W największych obozach koncentracyjnych stopnie komendantów wahały się najczęściej od SS-Hauptsturmführera do SS-Obersturmbannführera.

Komendanci najważniejszych obozów koncentracyjnych

Obóz koncentracyjnyKomendantPoczątek pełnienia funkcjiKoniec pełnienia funkcji
Auschwitz-BirkenauRudolf Höß4 maja 194010 listopada 1943
Auschwitz I (obóz główny)Arthur Liebehenschel11 listopada 19438 maja 1944
Richard Baer11 maja 194427 stycznia 1945
Auschwitz II – BirkenauFriedrich Hartjenstein22 listopada 19438 maja 1944
Josef Kramer8 maja 194425 listopada 1944
Auschwitz III-MonowitzHeinrich Schwarz11 listopada 194317 stycznia 1945
Bergen-BelsenAdolf Haaskwiecień 19432 grudnia 1944
Josef Kramer2 grudnia 194415 kwietnia 1945
BuchenwaldKarl Otto Kochczerwiec 1937grudzień 1941
Hermann Pistergrudzień 194113 kwietnia 1945
DachauHilmar Wäckerle19 kwietnia 193325 czerwca 1933
Theodor Eicke28 czerwca 193310 grudnia 1934
Heinrich Deubel10 grudnia 19341 kwietnia 1936
Hans Loritz1 kwietnia 193619 lutego 1940
Alex Piorkowski19 lutego 19401 września 1942
Martin Gottfried Weiss1 września 194231 października 1943
Eduard Weiter1 listopada 194326 kwietnia 1945
FlossenbürgJakob Weisebornmaj 193820 stycznia 1939
Karl Künstler20 stycznia 193910 kwietnia 1942
Karl Fritzsch10 sierpnia 194215 września 1942
Egon Zill15 września 194210 maja 1943
Max Koegel10 maja 194323 kwietnia 1945
Groß-RosenArthur Rödl1 maja 194115 września 1942
Wilhelm Gideon15 września 194210 października 1943
Johannes Hassebroek11 października 1943luty 1945
KL LublinKarl Otto Kochwrzesień 1941sierpień 1942
Max Koegelsierpień 1942listopad 1942
Arthur Hermann Florstedtlistopad 1942październik 1943
Martin Gottfried Weisslistopad 1943maj 1944
Arthur Liebehenschelmaj 194422 lipca 1944
Mauthausen-GusenAlbert Sauer8 sierpnia 193817 lutego 1939
Franz Ziereis17 lutego 19395 maja 1945
Mittelbau-DoraOtto Förschnerpaździernik 1944styczeń 1945
Richard Baerluty 1945kwiecień 1945
Natzweiler-StruthofHans Hüttigkwiecień 1941marzec 1942
Egon Zillmaj 194225 października 1942
Josef Kramer25 października 19424 maja 1944
Friedrich Hartjenstein9 maja 1944styczeń 1945
Heinrich Schwarzluty 1945kwiecień 1945
NeuengammeWalter Eisfeldluty 1940marzec 1940
Martin Gottfried Weisskwiecień 1940sierpień 1942
Max Paulywrzesień 19424 maja 1945
RavensbrückGünther Tamaschkemaj 1939sierpień 1939
Max Koegelstyczeń 1940sierpień 1942
Fritz Suhren1 września 194230 kwietnia 1945
SachsenhausenMichael Lippertlipiec 1936październik 1936
Karl Otto Kochpaździernik 1936lipiec 1937
Hans Helwig1 sierpnia 1937kwiecień 1938
Hermann Baranowski1 maja 1938wrzesień 1939
Walter Eisfeldwrzesień 1939styczeń 1940
Hans Loritz1 kwietnia 1940wrzesień 1942
Anton Kaindlwrzesień 194222 kwietnia 1945
StutthofMax Paulypaździernik 1939sierpień 1942
Paul Werner Hoppesierpień 1942kwiecień 1945

Bibliografia

  • Rudolf Höß, Autobiografia Rudolfa Hössa komendanta obozu oświęcimskiego, Kraków 2003.