Kaława

Kaława

wieś
Zabudowania wsi
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	międzyrzecki
Gmina	Międzyrzecz
Sołectwo	Kaława
Liczba ludności (2007)	377[1]
Strefa numeracyjna	95
Kod pocztowy	66-305[2]
Tablice rejestracyjne	FMI
SIMC	0184023
Położenie na mapie gminy Międzyrzecz Kaława
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kaława
Położenie na mapie województwa lubuskiego Kaława
Położenie na mapie powiatu międzyrzeckiego Kaława
52°22′08″N 15°31′58″E/52,368889 15,532778

Kaława (niem. Kalau) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Międzyrzecz, przy drodze krajowej nr 3 (E65).

Wieś duchowna, własność opata cystersów w Paradyżu pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego^[3]. W latach 1945-54 siedziba gminy Kaława. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kaława. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Historia

Miejscowość o średniowiecznej metryce, wzmiankowana w 1257 r. jako własność klasztoru Cystersów z Gościkowa (Paradyża). Kościół istniał tu już w 2 połowie XIII w., była to budowla murowana, prawdopodobnie utrzymana w stylu gotyckim. Podczas potopu szwedzkiego w 1655 r. kościół został złupiony i spalony przez Szwedów, odbudowany w latach 1668-1669 spłonął w 1733 r. Świątynia została odbudowana w stylu barokowym z inicjatywy opata paradyskiego Józefa Górczyńskiego. W 1796 r. dobra kościelne zostały przejęte przez państwo pruskie. W 1860 r., po kolejnym pożarze wyremontowano kościół i wymieniono jego wyposażenie. W 1909 r. wybudowano linię kolejową z Międzyrzecza do Toporowa. W latach trzydziestych XX w. obok Kaławy wzniesiono umocnienia centralnej części Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, które przełamane zostały w nocy z 29 na 30 stycznia 1945 r. w sąsiednim Pniewie.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[4]:

• kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja, murowany z lat 1668-1699, przebudowany w XIX wieku. Nawa kościoła przekryta jest pozornym sklepieniem kolebkowym^[5] .
• obiekty Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, z lat 1934-45, dec. → Międzyrzecz, Centralny Odcinek MRU:
  • schrony bojowe: PzW nr: 716; 716 a; 719; 720
  • cztery kopuły pozoracyjne
  • stanowisko bojowe nr 717 w grupie warownej Scharnhorst, murowane z 1939 roku

Kościół św. Mikołaja w Kaławie

(c) silu, CC BY-SA 3.0 pl

Zobacz też

• Międzyrzecki Rejon Umocniony
• Rezerwaty przyrody Nietoperek

Przypisy

Bibliografia

• Jarosław Lewczuk, Błażej Skaziński, Bożena Grabowska: Zabytki północnej części województwa lubuskiego. Gorzów Wlkp.: WUOZ, 2004. ISBN 83-921289-0-7.
• Artur Kubasik, Bogusław Świtała, Igor Jakubowicz: Obiekty sakralne powiatu międzyrzeckiego = Sakralobjekte des Kreises Międzyrzecz. Bydgoszcz: Pomorska Oficyna Wydawniczo-Reklamowa, 2001, s. 14. ISBN 83-88091-32-8.