Kaługa (miasto)

Kaługa
Калуга
Ilustracja
Kaługa dziś
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo Rosja
Obwód kałuski
BurmistrzDmitrij Dienisow[1]
Powierzchnia168,8 km²
Wysokość190 m n.p.m.
Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość

331 842[2]
1965,89 os./km²
Nr kierunkowy+7 (4842)
Kod pocztowy248000
Położenie na mapie obwodu kałuskiego
Mapa konturowa obwodu kałuskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kaługa”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kaługa”
Ziemia54°32′N 36°16′E/54,533333 36,266667
Strona internetowa
Portal Rosja

Kaługa (ros. Калу́га) – miasto w europejskiej części Rosji, stolica obwodu kałuskiego.

Miasto położone jest na południowy zachód od Moskwy, nad rzeką Oką. Liczy około 331 tys. mieszkańców (2021).

Klimat

Klimat umiarkowany kontynentalny, zimy są śnieżne i umiarkowanie chłodne, lata są ciepłe i deszczowe.

Klimat Kaługi (dane za okres od 1960 r.)
WskaźnikStyLutMarKwiMajCzeLipSieWrzPaźLisGruRoczne
Średnia temperatura, °C-8,6-8,3−3.15,612,215.917.715.910,64.8−1,7-6,34.4
Opady, mm504239354195917561665249696
Źródło: Weatherbase.com, Climatebase.ru

Historia

Miejscowość została po raz pierwszy wzmiankowana w 1371 roku w liście litewskiego księcia Olgierda do patriarchy Konstantynopola. W XIV wieku Kaługa wchodziła w skład tzw. Księstw Wierchowskich. Księstwa te na przełomie XV i XVI wieku stanowiły przedmiot sporu pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim i Wielkim Księstwem Moskiewskim. Za panowania Iwana III miejscowość była umocniona ze względu na jej położenie na granicy Księstwa moskiewskiego. Zimą 1606-1607 po opowiedzeniu się za władzą Dymitra Samozwańca Kaługa wytrzymała czteromiesięczne moskiewskie oblężenie. Po śmierci Dymitra, mieszkańcy byli jednymi z pierwszych, którzy opowiedzieli się za Dymitrem Samozwańcem II. Podczas wojny moskiewskiej w 1613 roku w rejon Kaługi dotarły oddziały Rzeczypospolitej pod dowództwem hetmana kozackiego Piotra Konaszewicza-Sahajdacznego. W drugiej połowie XVII wieku w Kałudze zaczęła się rozwijać produkcja metalu i w mieście pojawia się jedna z pierwszych odlewni żelaza w Rosji. Od XVIII wieku Kaługa była miejscem zsyłek osób uznanych za wrogów Rosji. W latach 1767–1772 więzieni w Kałudze byli biskup Kajetan Ignacy Sołtyk wraz z trzema senatorami hetmanem polnym koronnym Wacławem Rzewuskim, jego synem, posłem podolskim Sewerynem Rzewuskim oraz biskupem kijowskim Józefem Załuskim. Więziony tu był także chan tatarski Şahin Girej i Imam Szamil[3]. W 1796 Kaługa została stolicą guberni[3]. W XIX wieku z powodu ominięcia jej przez kolej zaczęła podupadać.

Od 12 października do 30 grudnia 1941 roku, miasto było okupowane przez wojska niemieckie. Po przeżyciach podczas wielkich czystek Stalina wielu mieszkańców miasta powitało jednostki Wehrmachtu z chlebem i solą[4]. Gwałtowny rozwój miasta rozpoczął się dopiero w połowie XX wieku, ponieważ wcześniej był to niewiele znaczący prowincjonalny ośrodek.

Jednym z najsłynniejszych mieszkańców miasta był syn polskiego zesłańca, Konstantin Ciołkowski – przez wielu uważany za ojca teorii technologii silników i wyrzutni rakietowych.

Zsyłki Polaków

Radzieckie koszary w tym mieście były pierwszym etapem docelowym żołnierzy AK obwodów wileńskiego i nowogródzkiego po zdradzieckim aresztowaniu ich oddziałów w okolicach Wilna w czerwcu 1944 roku. Akcja Armii CzerwonejBagration” na froncie zachodnim ich teatru działań wojennych, zmierzająca do przełamania niemieckiej linii obrony, doprowadziła do rozpoczęcia przez AK akcji „Burza”. Skutkiem tego oddziały leśne i miejskie AK podjęły się akcji zbrojnych na tyłach niemieckich i opanowania Wilna. Efektem tego była koncentracja oddziałów w miejscach znanych dowódcom radzieckim, po przełamaniu obrony niemieckiej, Rosjanie, łamiąc porozumienia z polskim dowództwem, otoczyli i aresztowali polskie oddziały AK. Wstępnym obozem przejściowym żołnierzy były Miedniki Królewskie – duże centrum kolejowe. Początkowo usiłowano większość zwykłych żołnierzy namówić do wstąpienia do oddziałów dywizji gen. Berlinga. Po masowej odmowie i wcześniejszej wywózce wyższych oficerów, Sowieci wywieźli tysiące żołnierzy w głąb Rosji. Głównym punktem zbiorczym wywózki była Kaługa. W kałuskich koszarach polskich jeńców „wcielono” do tzw. zapasowych pułków piechoty (zapasnoj strielkowyj połki), jako „element niepewny”. Po dłuższym postoju w Kałudze, jeńców przetransportowano w głębokie lasy do wyrębu drzewa.

W obozie przebywali między innymi Henryk Czyż, Bolesław Hebrowski, Stanisław Jasiukiewicz, Stanisław Lenartowicz, Bernard Ładysz.

Galeria

Miasta partnerskie

Urodzeni w Kałudze

Przypisy

  1. Дмитрий Денисов назначен городским головой Калуги, kp40.ru [dostęp 2021-10-16] (ros.).
  2. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года, rosstat.gov.ru [dostęp 2021-10-16] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-02] (ros.).
  3. a b Kaługa, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-06-19].
  4. Timothy Snyder: Black Earth. Londyn 2015, s. 195.
  5. Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905-1928. Warszawa 1984, s. 232.

Media użyte na tej stronie

Russia edcp location map.svg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.

EquiDistantConicProjection : Central parallel :

* N: 54.0° N

Central meridian :

* E: 100.0° E

Standard parallels:

* 1: 49.0° N
* 2: 59.0° N

Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.

Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
SNV80155.JPG
Autor: Alex-ro1954, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Kaluga 2013 Baumana 14 closeup 08.jpg
Autor: Kaluga.2012, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Kaluga01 0812 170g.jpg
Autor: Alexei Troshin (Алексей Трошин), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kaluga region (Kaluga oblast) administration. Kaluga, Russia.
Kaluga Lenina 104 street wings 01.jpg
Autor: NVO, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bilibin-Chistokletov House in Kaluga. Present-day Kaluga Museum of Art. Street wings and gates.
Калуга. Вид на город.jpg
Autor: Буньков Денис, Licencja: CC BY-SA 3.0
Калуга. Вид с колокольни Троицкого собора на восток. В центре площадь Старый Торг с гостиным двором (слева) и областной администрацией (справа)
Kaluga - Trinity Cathedral (01).jpg
Autor: Concierge.2C, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Kaluga city, nowadays (collage).jpg
Autor: compiler Frutti-mytti, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kaluga-city (collage)
Flag of Kaluga Oblast.svg
Flag of Kaluga Oblast.svg
Kalouga - Калуга (26458745244).jpg
Autor: abdallahh from Montréal, Canada, Licencja: CC BY 2.0
Kalouga - Калуга
SNV80037.JPG
Autor: Alex-ro1954, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Outline Kaluga Oblast.svg
Autor: Nzeemin, Licencja: CC BY-SA 2.0
Административная карта Калужской области, Российская Федерация.
  • Координаты для GMT: -R33.4341431/37.2972107/53.277531/55.341641
  • Инструменты: GMT, Inkscape
Kaluga 2013 Lenina 70 03 1TM.jpg
Autor: Kaluga.2012, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Kaluga01 0812 168g.jpg
Autor: Alexei Troshin (Алексей Трошин), Licencja: CC-BY-SA-3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Mgtu-kaluga.jpg
Moscow State Technical University, Kaluga
Kaluga 2012 MainSquare 03 1TM.jpg
Autor: Kaluga.2012, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Калуга. Театр драмы..JPG
Autor: Борис Мавлютов, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer: