Kacza (dopływ Zatoki Gdańskiej)

Kacza

Kacza w Orłowie nieopodal ul. Spacerowej
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Lokalizacja	gm. Szemud Gdynia
Potok I rzędu
Długość	14,8 km
Spadek	10,6‰ do 12,8‰
Powierzchnia zlewni	53,8 km²
Źródło
Miejsce	we wsi Bojano nieopodal osiedla Czarna Góra
Wysokość	od 157 do 190 m n.p.m.
Współrzędne	54°28′29″N 18°21′55″E/54,474722 18,365278
Ujście
Recypient	Morze Bałtyckie (Zatoka Gdańska)
Miejsce	Gdynia – Orłowo
Wysokość	0 m n.p.m.
Współrzędne	54°28′51″N 18°33′54″E/54,480833 18,565000
Szlak
14,8 we wsi Bojano nieopodal osiedla Czarna Góra od 157 do 190 m n.p.m. Potok Wiczliński Źródło Marii Potok Przemysłowy 0 → Gdynia – Orłowo
Położenie na mapie Gdyni źródło ujście
Położenie na mapie Polski źródło ujście
Położenie na mapie województwa pomorskiego źródło ujście

Kacza (Kaczy Potok^[1], kaszb. Kaczô lub Kaczô Strëga) – potok, będący najdłuższym ciekiem wodnym przepływającym przez Gdynię i leżącym w zlewisku Morza Bałtyckiego. Długość Kaczej wynosi 14,8 km, natomiast powierzchnia zlewni 53,8 km². Obejmuje ona tereny gęsto porośnięte krzewami, lasami i niewielkimi płatami bagnistych łąk i torfowisk.

Do stycznia 1920 roku i w okresie zaboru pruskiego rzeka nosiła nazwę niemiecką Katzfließ.

W państwowym rejestrze nazw geograficznych Kacza sklasyfikowana jest jako potok^[1]. We wcześniejszej publikacji z 2006 roku Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych określiła Kaczą jako rów^[2].

W planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły z 2011 Kacza jest jednolitą częścią wód powierzchniowych o kodzie PLRW20001747989 i typie 17 (potok nizinny piaszczysty)^[3].

Kacza w okolicach dzielnicy Dąbrowa

Źródło i górny bieg

Obszar źródliskowy Kaczej znajduje się we wsi Bojano nieopodal osiedla Czarna Góra. Rzeka wypływa z mokradeł rozpościerających się na wysokości 157 do 190 m n.p.m. Jedna jej odnoga, na zachód od Bojana, wypływa z zalewu, powstałego w wyniku spiętrzenia wypływającej ze źródła wody, która wpada następnie do głębiej położonego koryta rzeczki. Tam również doprowadzana jest woda drenami i spływem grawitacyjnym z okolicznych terenów. W odległości 700 m od tego źródła na północ znajduje swój początek druga odnoga rzeczki, która przepływa przez osiedle Czarna Góra (Bojano) i kieruje się na wschód, aby połączyć się w jeden wspólny ciek, który od tego miejsca płynie w kierunku Zatoki Gdańskiej.

Dalszy bieg

Rzeka już po chwili wpływa do Gdyni, do dzielnicy Wiczlino. Przepływając przez wiczlińskie pola, rzeka wpływa do Dąbrowy, gdzie jako niewielki jeszcze strumyk, przepływając pod ulicą Wiczlińską, zmierza w kierunku lasu. W lesie przepływa pod Obwodnicą Trójmiasta, torami kolejowymi na Kościerzynę i wpływa na teren rezerwatu leśnego Kacze Łęgi. Następnie płynie przez ogródki działkowe w Małym Kacku, przepływa pod torami kolejowymi, Aleją Zwycięstwa i wzdłuż ulicy Spacerowej zbliża się do ujścia. Kacza uchodzi do Zatoki Gdańskiej na orłowskiej plaży tuż nad molem spacerowym, w miejscu, gdzie swą przystań mają orłowscy rybacy.

Walory przyrodnicze

Kacza płynie w wąwozie o krawędziach wysokich na 50-60 metrów. W większości swej długości Kacza płynie wśród lasów Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Kacza przepływa przez rezerwat leśno-florystyczny Kacze Łęgi, natomiast uchodzi nieopodal rezerwatu przyrody Kępa Redłowska.

Dopływy

Kacza posiada trzy nazwane dopływy. Pierwszy to lewobrzeżny Potok Wiczliński, który wpływa do Kaczej w Gdyni-Wiczlinie, w okolicach Polany Krykulec. Dalej z prawej strony dopływa potok Źródło Marii, który wlewa swe wody na terenie rezerwatu Kacze Łęgi. Natomiast w granicach dzielnicy Mały Kack prawym dopływem jest Potok Przemysłowy^[4]. Ponadto Kacza posiada kilka bezimiennych dopływów.

Jakość wody w Kaczej

Fizyko-chemiczna jakość wód rzeki w 2001 roku w obu przekrojach odpowiadała III klasie czystości, przy czym w przekroju ujściowym była ona nieco lepsza. Przekroczenia wartości dopuszczalnej dla II klasy czystości odnotowano dla substancji organicznych i związków fosforu powyżej Dąbrowy, oraz dla fosforu ogólnego i azotynów w przekroju ujściowym. W dolnym biegu rzeki odnotowano wyższy poziom zanieczyszczenia bakteriologicznego. Pod względem stanu sanitarnego w 2001 roku Kacza zaliczała się do wód w III klasie czystości. W porównaniu z 1988 rokiem, znacznie poprawiła się fizyko-chemiczna i sanitarna jakość wód rzeki Kaczej w przekroju ujściowym. W stosunku do 1996 roku poprawił się stan sanitarny – z pozaklasowego do III klasy, natomiast pod względem fizyko-chemicznym ich jakość nie uległa zmianie.

Na podstawie monitoringu z lat 2016 i 2019 stan ekologiczny wód sklasyfikowano jako słaby, o czym zadecydował stan makrobezkręgowców bentosowych, podczas gdy stan fitobentosu i makrofitów był w lepszym stanie. Również stan większości elementów fizykochemicznych mieścił się w granicach dobrego stanu. Wśród badanych w tych latach substancji priorytetowych normy dobrego stanu chemicznego przekroczyła zawartość fluorantenu i benzo-a-pirenu^[5].

Zobacz też

• Rzeki Polski

Przypisy