Kadra 9 Batalionu Pancernego
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1935 |
| Rozformowanie | 1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód | Kadra 2 Dywizjonu Samochodowego |
| Dowódcy | |
| Ostatni | mjr Czesław Buszkiewicz |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | bronie pancerne |
| Podległość | 2 Grupa Pancerna |
Kadra 9 Batalionu Pancernego – oddział broni pancernych Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
„Kadra” była jednostką wojskową istniejącą w okresie pokoju i spełniająca zadania mobilizacyjne wobec oddziałów i pododdziałów broni pancernych. Spełniał również zadania organizacyjne i szkoleniowe. Stacjonował w Lublinie. W 1939, po zmobilizowaniu jednostek przewidzianych planem mobilizacyjnym, został rozwiązany.
Formowanie jednostki
Na podstawie rozkazu wykonawczego L.dz. 2244/Tjn.Org. z 26 września 1935 kadra 2 dywizjonu samochodowego w Lublinie została przemianowana na kadrę 9 batalionu pancernego[1]. Stacjonowała na terenie Okręgu Korpusu Nr II i podlegała dowódcy 2 Grupy Pancernej[2].
W lipcu 1936 kadra otrzymała pięć tankietek Vickers Carden Loyd Mark VI, które przydzielono do szkoły kierowców jako sprzęt szkolny[3]. W kwietniu 1938 przyjęto z 10 batalionu pancernego pięć kolejnych tankietek tego samego modelu, przeznaczonych do szkolenia kierowców[3]. We wrześniu tego roku dwie tankietki wykreślono z rejestru[3]. W listopadzie 1938 dwie tankietki przekazano do 2 batalionu pancernego, a w kwietniu 1939 oddano do tego samego oddziału w Żurawicy sześć ostatnich wozów[3]. Tankietki Vickers Carden Loyd Mark VI były jedynym sprzętem pancernym na uzbrojeniu kadry[3].
Na podstawie rozkazu Dowództwa Broni Pancernych MSWojsk. l.dz. 3368/Tjn.Mot.36 z 19 listopada 1936 przy kadrze 9 bpanc. została zorganizowana kompania junaków. Zgodnie z etatem kompania miała mieć cztery plutony, a w każdym z nich miano szkolić 40 junaków w specjalności kierowcy lub mechanika. Ostatecznie zorganizowano tylko dwa plutony. Pierwszym komendantem kompanii został ppor. sam. rez. Wiktor Dziatlik, którego 24 lipca 1937 zastąpił por. sam. rez. Józef Kostylek. Na podstawie rozkazu Dowództwa Broni Pancernych MSWojsk. l.dz. 4605/Tjn. z 23 grudnia 1937 jedyny pluton funkcjonujący w kadrze otrzymał nazwę „10 pluton junacki broni pancernych”[4]. Jego komendantem był porucznik Kostylek. W listopadzie 1938 pluton został zlikwidowany[5].
Według stanu z 15 lipca 1939 na wyposażeniu jednostki znajdowało się 99 samochodów ciężarowych, 21 samochodów specjalnych, 10 samochodów osobowych i 23 motocykle.
W 1939 kadra zmobilizowała
W mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem czarnym dla Korpusu Interwencyjnego (w nawiasach podano markę samochodów):
- kolumnę samochodów ciężarowych typ I nr 251 (Fiat 621)
- kolumnę samochodów ciężarowych typ II [a] nr 252 (Berliet)
- kolumnę samochodów sanitarnych typ I nr 201 (Fiat 621)
- kolumnę samochodów sanitarnych PCK typ nr 203
W I rzucie mobilizacji powszechnej:
- kolumnę samochodów ciężarowych w kraju nr 2 (do dyspozycji dowódcy OK II)
- kolumnę samochodów ciężarowych i osobowych w Kraju nr 21 (do dyspozycji dowódcy OK II)
- kolumnę samochodów ciężarowych typ I nr 253 (Fiat 621)
- kolumnę samochodów sanitarnych PCK typ nr 202 (Fiat 621)
W II rzucie mobilizacji powszechnej:
Według Rajmunda Szubańskiego kolumny samochodów ciężarowych nr 251 i 252 oraz kolumny samochodów sanitarnych nr 201 i 202 podporządkowane zostały dowódcy broni pancernej Armii „Modlin”. Kolumna samochodów ciężarowych nr 253 przydzielona zostać miała do Armii „Poznań”.
Żołnierze jednostki
- Dowódcy jednostki
- mjr sam. Piotr Rudzki (X – XI 1935)[6]
- mjr sam. / ppłk br. panc. Józef Rokicki (4 XI 1935 – 19 V 1939)[7][8]
- mjr br. panc. Czesław Buszkiewicz (15 VI – VIII 1939)[9]
| Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko | Uwagi |
|---|---|---|
| komendant kadry | ppłk br. panc. Józef Wacław Rokicki | szef służby samochodowej DOK II[12] |
| kwatermistrz | kpt. br. panc. Aleksander Nikoliszyn[c] | |
| oficer mobilizacyjny | kpt. br. panc. Marian Stenzel[d] | |
| I zastępca oficera mobilizacyjnego | kpt. Adam III Zakrzewski | |
| oficer administracyjno-materiałowy | chor. Józef Jurowski | |
| dowódca plutonu przewozowego OK II | kpt. br. panc. Tadeusz Pytkowski | †1940 Charków[15] |
| komendant szkoły kierowców | kpt. Henryk Modzelewski | |
| instruktor | por. br. panc. Wacław Bejgrowicz | †19 IV 1942 Lublin[16] |
| instruktor | por. Eugeniusz Wertyński | |
| komendant parku | mjr Henryk Wyrzykowski | |
| kierownik warsztatów | kpt. br. panc. Władysław Maliszewski | †1940 Charków[17] |
| kierownik składnicy | por. adm. (piech.) Stanisław Józef Pawowicz | |
| na kursie | kpt. Zygmunt II Piotrowski |
- Żołnierze 9 batalionu pancernego – ofiary zbrodni katyńskiej
Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[18]
| Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
|---|---|---|---|---|
| Maliszewski Władysław[19] | kapitan | żołnierz zawodowy | (e) | Charków |
| Lasota Stanisław | porucznik rezerwy | inżynier dróg i mostów | Charków | |
| Manteuffel-Szoege Edward | podporucznik rezerwy | artysta grafik | ASP w Warszawie | Charków |
| Pytkowski-Nowina Tadeusz[20] | kapitan | żołnierz zawodowy | Charków |
Odznaka pamiątkowa
31 maja 1938 minister spraw wojskowych rozkazem l.dz. G.M. 3013 Repr. zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 9 batalionu pancernego[21]. Stylizowany srebrny orzeł trzymający w szponach trójkątny, emaliowany proporczyk (lewa strona czarna, prawa pomarańczowa). Autorami projektu odznaki byli por. Wacław Bejgrowicz i st. sierż. Aleksander Mańka-Jarzembowski[22]. Odznaki wykonywane były jedynie w wersji emaliowanej[23].
Uwagi
- ↑ Piotr Zarzycki podał, że była to kolumna typu I.
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[11].
- ↑ kpt. br. panc. Aleksander Nikoliszyn ur. 29 października 1897 w Borszczowie, w rodzinie Mikołaja[13]. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[14].
- ↑ kpt. br. panc. Marian Stenzel ur. 26 marca 1899. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[14].
Przypisy
- ↑ Kuchciak 2020 ↓, s. 37.
- ↑ Gaj 2014 ↓, s. 33.
- ↑ a b c d e Kuchciak 2020 ↓, s. 47.
- ↑ Kuchciak 2020 ↓, s. 39.
- ↑ Kuchciak 2020 ↓, s. 41.
- ↑ Kuchciak 2020 ↓, s. 38.
- ↑ Kuchciak 2020 ↓, s. 39, 46.
- ↑ Szubański 2011 ↓, s. 57.
- ↑ Kuchciak 2020 ↓, s. 46, 142.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 798.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
- ↑ Kuchciak 2020 ↓, s. 144.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-03-25]..
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 240.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 439.
- ↑ Cmentarz Komunalny w Lublinie – ul. Biała. Kancelaria Cmentarzy Komunalnych w Lublinie. [dostęp 2022-03-25].
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 327.
- ↑ Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 6343.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 7012.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 7 z 31 maja 1938 roku, poz. 68.
- ↑ Kuchciak 2020 ↓, s. 101.
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 319.
Bibliografia
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Krzysztof M. Gaj: Polska broń pancerna w 1939 roku - organizacja wojenna i pokojowa jednostek. Oświęcim: NapoleonV, 2014. ISBN 978-83-7889-122-2.
- Adam Jońca: Wrzesień 1939: pojazdy Wojska Polskiego: barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1990.
- Eugeniusz Kozłowski: Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964.
- Michał Kuchciak: Pancerniacy z Lublina : Wojska samochodowe i pancerne w Lublinie 1918-1939. Poznań: Wydawnictwo PIU Geopertius, 2020. ISBN 978-83-951987-5-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
- Rajmund Szubański: Polska broń pancerna 1939. Warszawa: Bellona, 2011. ISBN 978-83-11-12106-5.
- Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles: 1918-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks"; Londyn: Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1.
- Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.
- Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918 - 1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddziałowych Broni Pancernych, 1971.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Żołnierze kadry 9 batalionu pancernego.
Żołnierze Kadry 9 batalionu pancernego 10 plutonu
Bronie Pancerne Wojska Polskiego w 1939 przed wybuchem II wojny światowej
Żołnierze kadry 9 batalionu pancernego
Żołnierze kadry 9 batalionu pancernego
Żołnierze kadry 9 batalionu pancernego
Kadry 9 batalionu pancernego
Żołnierze kadry 9 batalionu pancernego