Kaiserliche Werft Danzig

Stocznia Cesarska w Gdańsku, widok z Żurawia M3, 2020

Budynek dyrekcji Stoczni Cesarskiej w Gdańsku, 1878

(c) Photograph by Mike Peel (www.mikepeel.net)., CC BY-SA 4.0

Budynek dyrekcji, 2015

Dawny magazyn torped^[1]

Plan Stoczni Cesarskiej w Gdańsku z ok. 1896

Stocznia Cesarska w Gdańsku, ok. 1900

SMS Siegfried w doku pływającym Stoczni Cesarskiej w Gdańsku, 1903

Kaiserliche Werft Danzig (z niem. Stocznia Cesarska w Gdańsku) – była jedną z pierwszych nowoczesnych stoczni produkujących okręty wojenne w Niemczech.

Historia

Jej początki sięgają 1844, kiedy rząd Królestwa Prus wykupił ziemię po obu brzegach Martwej Wisły w celu bazowania tam swojej floty, składającej się wówczas z jednego okrętu "Amazone".

Przed 1918 stocznia była jednym z głównych ośrodków budowy okrętów podwodnych dla niemieckiej floty cesarskiej. Przed zakończeniem I wojny światowej zbudowano w niej 46 U-Bootów.

Po upadku monarchii w Niemczech i zakończeniu I wojny światowej, stocznia zmieniła nazwę na Danziger Werft (Stocznia Gdańska). Znalazła się następnie na terenie Wolnego Miasta Gdańska i od 1921 została objęta zakazem Ligi Narodów produkcji materiałów wojennych na terenie miasta, co podkopało jej możliwości rozwoju. Jako niemiecki zakład państwowy podlegała wywłaszczeniu i od października 1919 prowadzona była przez miasto, po czym w 1922 została przekształcona w międzynarodową spółkę akcyjną. Po 30% akcji miały w niej firmy brytyjska i francuska, a po 20% akcji miały: polski Bank Handlowy w Warszawie i gdański bank Danziger Privat Aktienbank. Spółka używała nazwy międzynarodowej The International Shipbuilding and Engineering Company Limited, ale używano też niemieckiej nazwy Danziger Werft und Eisenwerkstatten AG, po polsku Stocznia Gdańska. Stocznia budowała początkowo głównie małe statki, jak holowniki i małe parowce towarowe, a dopiero w latach 1929-1931 otrzymała zamówienia na kilka większych statków^[2]. W tym czasie Gdańsk był główną bazą remontową polskiej floty handlowej.

Po wybuchu II wojny światowej i wcieleniu Gdańska do III Rzeszy, stocznia została przejęta 30 sierpnia 1940 przez państwo, pod nazwą Danziger Werft AG. W czasie wojny budowano w niej głównie U-Booty (ogółem 42 okręty typu VIIC)^[2].

W marcu 1945 Gdańsk został opanowany przez żołnierzy radzieckich. Wyposażenie stoczni było w części uszkodzone na skutek działań wojennych i plądrowania, lecz już latem 1945 została przekazana władzom polskim i od lipca rozpoczęto tam prace^[2]. Stocznia została przemianowana na Stocznię Nr 1. 19 października 1947 połączono ją ze Stocznią Nr 2 (dawną Stocznią Schichaua) i utworzono Stocznię Gdańską.

Okręty zbudowane w stoczni

Okręty podwodne z II wojny światowej

• typu VIIC: U-401 (wodowanie 16 XII 1940), U-402, U-403, U-404, U-405, U-406, U-407, U-408, U-409, U-410, U-411, U-412, U-413, U-414, U-415, U-416, U-417, U-418, U-419, U-420, U-421, U-422, U-423, U-424, U-425, U-426, U-427, U-428, U-429, U-430, U-1161 i U-1162
• typu VIIC/41: U-1163, U-1164, U-1165, U-1166, U-1167, U-1168, U-1169, U-1170, U-1171, U-1172 (wodowanie 3 XII 1943)

Okręty obrony wybrzeża

• SMS "Odin" zwodowany 1894

Krążowniki pancernopokładowe

• SMS "Freya" zwodowany 1897, wyporność 6791 t, 2 działa 210 mm, 6 dział 150 mm
• SMS "Vineta" zwodowany 1897, wyporność 6705 t, 2 działa 210 mm, 6 dział 150 mm

Krążowniki lekkie

• SMS "Thetis" zwodowany 1900, wyporność 3005 t, 10 dział 105 mm
• SMS "Berlin" zwodowany 1903, wyporność 3792 t, 10 dział 105 mm
• SMS "Danzig" zwodowany 1905, wyporność 3783 t, 10 dział 105 mm
• SMS "Stuttgart" zwodowany 1906, wyporność 4002 t, 10 dział 105 mm
• SMS "Emden" zwodowany 1908, wyporność 4268 t, 10 dział 105 mm

Awiza i kanonierki

• SMS "Iltis" - zwodowany 1878
• SMS "Seeadler" zwodowany 1893

Kanonierki

• SMS "Tiger" zwodowany 1899
• SMS "Luchs" zwodowany 1899
• SMS "Panther" zwodowany 1901

Monitory rzeczne

• OORP "Warszawa", "Pińsk, "Horodyszcze", "Toruń" (1920)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Historia Stoczni Cesarskiej
• Okręty wojenne z Kaiserliche Werft Danzig