Kajasówka

Kajasówka
rezerwat przyrody nieożywionej
Państwo Polska
Województwo małopolskie
Położeniegmina Czernichów
MezoregionGarb Tenczyński
Data utworzenia1962
Akt prawnyM.P. z 1962 r. nr 30, poz. 139
Powierzchnia11,83 ha
Ochronaczęściowa
Położenie na mapie gminy Czernichów
Mapa konturowa gminy Czernichów, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kajasówka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kajasówka”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kajasówka”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kajasówka”
Ziemia50°01′52″N 19°40′00″E/50,031111 19,666667

Kajasówka – wzgórze objęte rezerwatem przyrody nieożywionej o tej samej nazwie, położone w gminie Czernichów w powiecie krakowskim w województwie małopolskim – pomiędzy wsiami Przeginia Duchowna i Czułówek. Stanowi unikatowy zrąb tektoniczny, zbudowany z wapieni jurajskich i pokryty w części roślinnością kserotermiczną[1].

Struktura i budowa

Zrąb tektoniczny Kajasówki to wzgórze o długości ok. 2,5 km i szerokości maksymalnie do 0,3 km, o głównym kierunku rozciągłości wschód-zachód, ograniczone strefami uskokowymi. Odseparowany jest dwoma zapadliskami tektonicznymi (rowami): od północy zapadliskiem Rybnej, od południa zapadliskiem Cholerzyn-Półwieś[1]. Grzbiet wzgórza od strony zachodniej jest szeroki i łagodny, a od wschodniej – wąski, ze stromymi stokami[2].

W południowej i wschodniej części wzgórza w ścianach skalnych i opuszczonych kamieniołomach odsłonięte są skały wapienne (w dwóch odmianach: skaliste i uławicone) pochodzące z okresu jurajskiego, z których jest zbudowany zrąb. W skałach licznie występują skamieniałości gąbek i liliowców[1].

Najwyższe wzniesienie Kajasówki to Bustryk. Na Kajasówce znajduje się też niewielka jaskinia Przegińska, posiadająca dwa otwory i korytarz o długości ok. 10 m[1].

Flora i fauna

Wzgórze Kajasówka porasta las (bór sosnowy oraz grąd subkontynentalny). Na skalistych zboczach występują zarośla z rzędu Prunetalia spinosae. Szczególną wartość przyrodniczą mają znajdujące się tam także zbiorowiska muraw kserotermicznych Inuletum ensifoliae. Te ostatnie jednak w ostatnich dziesięcioleciach znacznie zubożały i zajmują już tylko niewielką powierzchnię – wskutek zaprzestania upraw bydła są one zastępowane zaroślami tarninowymi. Występują tutaj m.in. dziewięćsił bezłodygowy, rojownik pospolity, kruszczyk szerokolistny, pierwiosnek wyniosły i kalina koralowa[3].

Na murawach kserotermicznych Kajasówki występuje rzadki w Polsce gatunek motyla – skalnik driada[4].

Ochrona przyrody

Wzgórze Kajasówka stanowi rezerwat przyrody nieożywionej. Rezerwat został założony w 1962 i obejmuje obszar o powierzchni 11,83 ha[5]. Jest położony w obrębie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego[1]. Ponadto wzgórze jest częścią obszaru Natura 2000 „Rudniańskie Modraszki-Kajasówka”, który stanowi specjalny obszar ochrony siedlisk motyli[4].

Turystyka

Na Kajasówkę prowadzi czarny szlak turystyczny z Rusocic. Ponadto na wzgórzu wytyczono ścieżkę turystyczno-dydaktyczną przedstawiającą jego budowę geologiczną i porastającą je roślinność[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Piotr Dmytrowski, Anna Gał, Marek Kołodziej: Rudniański Park Krajobrazowy: Mini przewodnik. red. Jerzy Zawartka. Kraków: Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, 2013, s. 11, 15, 21. ISBN 978-83-7475-898-7. [dostęp 2017-02-19].
  2. ↑ Rezerwat przyrody Kajasówka.. W: Twoja Małopolska: Przewodnik po Małopolsce [on-line]. [dostęp 2017-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-20)].
  3. ↑ Rezerwat przyrody Kajasówka. W: Murawy kserotermiczne Małopolski [on-line]. [dostęp 2017-02-19].
  4. ↑ a b Rudniańskie Modraszki – Kajasówka. W: Katalog obszarów Natura 2000 [on-line]. Instytut na Rzecz Ekorozwoju. [dostęp 2018-03-06].
  5. ↑ Rezerwat przyrody Kajasówka. W: Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-05-10].
Rezerwaty przyrody Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
Garb Tenczyński
Wyżyna Olkuska
Wyżyna Częstochowska

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Lesser Poland Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
Rezerwat przyrody Kajasówka 2.jpg
(c) Kesim at pl.wikipedia, CC-BY-SA-3.0
Odsłonięcia górnojurajskich wapieni