Kajdu

Kajdu (albo Chajdu) (ur. ok. 1235/1236, zm. ok. 1301) – chan Mongołów z rodu Ugedeja, panujący w Turkiestanie i części Syberii od roku 1263 aż do śmierci.

Był on wnukiem Ugedeja (1229 - 1241) z jego piątego syna, Kaszina. Z racji młodego wieku nie brał udziału w sporze o wybór Möngkego (1251 - 1259) w roku 1251, w związku z czym jako jeden z nielicznych członków rodu Ugedeja uniknął śmierci po jego zwycięstwie, a nawet otrzymał ułus na terenie Siedmiorzecza, i prawdopodobnie dowództwo nad wojskami tegoż rodu. Od roku 1263 znajdował się w konflikcie z Kubiłajem (1259 - 1264). Po pokonaniu Baraka (1266 - 1271) udało mu się podporządkować sobie Czagataidów, a w roku 1269 doprowadzić do zwołania kurułtaju w Tałasie, gdzie obwołano go Wielkim Chanem. Kajdu prowadził generalnie pomyślne wojny z potomkami Tołuja, Ilchanidami i dynastią Yuan, które przyniosły mu poszerzenie podległego mu terytorium o Turkiestan Chiński i zachodnią Mongolię. Jego władza jako Wielkiego Chana ograniczała się jednak do Turkiestanu i części Syberii, przy czym nie jest jasne czy przyjmując ten tytuł pretendował on do rządów nad całym imperium mongolskim. Następcy Kubiłaja, Temürowi Öldżejtü (1294 - 1307), udało się zadać ciężkie straty armii Kajdu podczas jego ataku na Karakorum. Sam Kajdu zmarł w wyniku rany odniesionej w trakcie tej kampanii najprawdopodobniej w roku 1301. Jego następcą został jego syn Czeper (ok. 1303 - 1306).

Bibliografia

• Paul D. Buell: Historical Dictionary of the Mongol World Empire. Lanham, Maryland, and Oxford: Scarecrow Press Inc., 2003. ISBN 0-8108-4571-7.
• Stanisław Kałużyński: Dawni Mongołowie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983.