Kajetan Raczyński

Kajetan Raczyński (właśc. Karol Raczyński^[1], imię zakonne Kajetan; ur. 4 listopada 1893 w Częstochowie, zm. 19 września 1961 tamże) – polski duchowny rzymskokatolicki, zakonnik, paulin, wikariusz generalny, prokurator generalny paulinów przy Stolicy Apostolskiej, przeor klasztoru na Jasnej Górze, oraz na Węgrzech, rektor Polskiego Papieskiego Instytutu Kościelnego^[2], prześladowany przez Służbę Bezpieczeństwa PRL.

Życiorys

Powołanie kapłańskie i zakonne

Urodził się w wielodzietnej rodzinie jako syn Michała i Teofili z d. Błasikiewicz^[3][a]. W rodzinnej Częstochowie uczęszczał do szkoły, a następnie kontynuował naukę we Włocławku, gdzie wstąpił potem do tamtejszego Seminarium Duchownego, przyjmując 21 maja 1916 święcenia kapłańskie^[3]. Drogę kapłańską rozpoczął w parafii św. Wojciecha i św. Stanisława w Burzeninie, gdzie był wikariuszem, a następnie powrócił do Częstochowy, gdzie został kapelanem Sióstr Nazaretanek^[3].

W 1920 podjął decyzję wyboru drogi zakonnej, wstępując do paulinów, u których 25 września 1921 złożył profesję zakonną obierając imię zakonne Kajetan^[3]. Początkowo pełnił wiele różnych obowiązków w zakonie, m.in. ekonoma w krakowskim klasztorze na Skałce oraz prefekta kleryków, a następnie mistrza nowicjuszy i moderatora Bractwa św. Julii, po czym w grudniu 1926 został przeniesiony na Jasną Górę, podejmując pracę w klasztornej bibliotece^[3]. Po dwóch latach, w sierpniu 1928 został mistrzem nowicjatu paulińskiego w Leśnej Podlaskiej, gdzie przygotowywał się do pracy na Węgrzech^[3]. Od 12 maja 1934 przez pięć miesięcy przebywał przy grotach skalnych, obok Góry Gellerta nad Dunajem, na Węgrzech, po czym objął stanowisko przeora i mistrza nowicjuszy w Peczu^[3]. W styczniu 1935 opuścił Węgry, udając się do Rzymu, gdzie podjął obowiązki rektora przy kościele św. Katarzyny della Rota, a potem Matki Bożej przy via Calderari oraz Il Gesu Nazareno, gdzie utworzył nowy konwent pauliński, a następnie został przy nim prokuratorem generalnym przy Stolicy Apostolskiej^[3].

Podczas II wojny światowej pomagał włoskiej Polonii, pracując w charakterze duszpasterza, jako ojciec duchowny w Polskim Papieskim Instytucie Kościelnym^[3]. Tutaj m.in. prowadził badania pism Franciszki Siedliskiej, późniejszej błogosławionej, założycielki Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek oraz wiele uwagi poświęcił nad analizą teologiczną tematu obejmującego pojęcie Duszy Chrystusa^[3].

Okres prześladowań powojennych

W styczniu 1946 powrócił do kraju, gdzie został wybrany przeorem jasnogórskim^[5][6]. Czas jego przeoratu był okresem prześladowań aparatu partyjno-rządowego oraz Służby Bezpieczeństwa wobec całego Kościoła, a konwentu jasnogórskiego w szczególności oraz powstaniu wielu konfliktów i nieporozumień^[3]. Do ostrego sporu doszło w kwietniu 1950, kiedy skonfiskowano na rzecz państwa blisko 19 ha paulińskich ogrodów, po którym przeor złożył publiczny protest, prosząc wiernych o wsparcie^[3]. Konflikt zaczął przybierać na sile, kiedy to parę dni później próbowano podpalić sanktuarium i dokonać zuchwałej kradzieży w skarbcu jasnogórskim^[3]. Było to pretekstem do wezwania go na komisariat milicji i zatrzymania pod zarzutem „szkalowania władzy socjalistycznej” do czasu zamknięcia prowadzonego śledztwa^[3]. Po kilku dniach pobytu w częstochowskim areszcie śledczym, przewieziono go do aresztu w Kielcach, a następnie do Siedlec i Warszawy^[3]. Generał zakonu o. Alojzy Wrzalik OSPPE złożył w Ministerstwie Sprawiedliwości protest przeciw jego aresztowaniu^[3]. Interweniował również sekretarz Episkopatu bp Zygmunt Choromański^[3]. Ostatecznie po dwóch latach śledztwa Sąd Wojewódzki w Warszawie w tajnym procesie 30 marca 1952 skazał go na trzy lata więzienia z zaliczeniem aresztu^[3]. Przebywał w celi piwnicznej nr 11 przy ul. Koszykowej, gdzie współwięźniem był m.in. Władysław Bartoszewski, który kilka lat później tak go wspominał^[3]:

Po ogłoszeniu wyroku ojcowie paulini wnieśli apelację, w wyniku której 5 września 1952 został uniewinniony, a 9 września zwolniony z aresztu^[3]. Schorowany, zamieszkał później w domu nowicjatu w Leśniowie k. Częstochowy, a następnie w maleńkiej willi na Bachledówce koło Zakopanego, gdzie 30 czerwca 1955 został pierwszym duszpasterzem paulińskiej parafii Matki Bożej Częstochowskiej^[7][3][8].

U schyłku życia

25 sierpnia 1957 wygłosił przed szczytem jasnogórskim długie kazanie, zawierające krytykę ustroju socjalistycznego, po którym został wezwany przez Służbę Bezpieczeństwa na przesłuchanie 8 stycznia 1958, a następnie postawiono go przed sądem w Katowicach^[1] 4 września tegoż roku pod zarzutem, że wobec 150 tys. wiernych przedstawił ustrój socjalistyczny jako system ucisku pozbawiający obywateli wolności osobistej i własności prywatnej oraz hołdujący idei wojny, co według art. 8 § 1 dekretu z 5 lipca 1949 dało sądowi podstawę do wymierzenia mu 2 lat więzienia z zawieszeniem na 5 lat i zapłatę 400 złotych^[3]. W jego obronie stanął wtedy znany częstochowski adwokat Miron Kołakowski^[3]. Tymczasem 21 lipca 1958 Służba Bezpieczeństwa dokonała napadu na Instytut Prymasowski w klasztorze jasnogórskim, w wyniku którego aresztowano kilku członków konwentu^[3]. Ojciec przeor Korneliusz Jemioł OSPPE doznał szoku nerwowego, co doprowadziło do odwołania go z tej funkcji, a na jego miejsce mianowano tymczasowo o. Kajetana Raczyńskiego OSPPE^[3]. 16 lipca 1960 został on na skutek zbyt kruchego zdrowia zwolniony z tego urzędu^[3]. Zmarł na Jasnej Górze 19 września 1961, a następnie został pochowany w krypcie pod kaplicą Cudownego Obrazu w górnym (piętrowym) ciągu nisz grobowych nad niszą o. Aleksandra Łazińskiego OSPPE^[3][9].

Publikacje

Jest autorem kilku publikacji książkowych:

• Gaetano Raczynski OSPPE: Gesù eucaristico cibo dell'anima. Rzym.
• Gaetano Raczynski OSPPE: Vita di S. Paolo Primo Eremita. Rzym: 1941.
• Kajetan Raczyński OSPPE: Cudowny obraz Matki Boskiej na Jasnej Górze w Częstochowie. Poszukiwania – materiały – podania. Częstochowa: Klasztor Jasnogórski, 1948. OCLC 836678798.

Upamiętnienie

Imieniem ojca Kajetana Raczyńskiego nazwano rondo w Częstochowie położone na zbiegu ulic Warszawskiej i Cmentarnej^[10][11].

Zobacz też

• Przeorowie klasztoru na Jasnej Górze

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Józef Stanisław Płatek OSPPE: Dzieje paulinów XX wieku: życie i działalność. Częstochowa: Wydawnictwo Paulinianum, 2003. ISBN 83-87055-64-6. OCLC 749507929.