Kajzerka

Kajzerka

Kajzerka (niem. Kaisersemmel, Kaiserbrötchen) – mała, okrągła bułka z charakterystycznymi pięcioma promienistymi bruzdami na wierzchu. Masa kajzerki wynosi około 50 gramów[1], wypiekana jest zazwyczaj z mąki pszennej, słodu, zakwasu lub drożdży, soli i wody. Posypywana jest czasami ziarnami maku, sezamu, rzadziej pestkami dyni, siemieniem lnianym lub ziarnami słonecznika.

Pochodzenie

Bułki w formie kajzerek na obrazie Martina van Meytens przedstawiającym bankiet dworski cesarzowej Marii Teresy, ok. 1760

Sposób wypieku i charakterystyczny kształt kajzerki został opracowany przez wiedeńskich piekarzy. Wg tradycyjnych przekazów nazwa wywodzi się od cesarza Franciszka Józefa (z. niem. Kaiser – cesarz), jednak bułki w tej formie znane są od połowy XVIII stulecia, tj. 100 lat przed panowaniem tego cesarza.

Wg austriackiego ministerstwa rolnictwa opiekującego się tamtejszą listą produktów kajzerka (nr 164 na liście) wywodzi swą nazwę od wiedeńskiego piekarza Kaysera, który wypiekał je od ok. 1750 roku[2].

Bułka ta popularna jest w wielu państwach za sprawą rozległości terytorialnej Austro-Węgier. Stąd znaleźć ją można nie tylko w piekarniach austriackich, ale i słoweńskich, chorwackich, węgierskich, niemieckich, polskich oraz włoskich. Zadomowiła się również w USA i Kanadzie, gdzie trafiła wraz z emigrantami . Podczas dominacji austriackiej w Lombardii tamtejsi piekarze wykształcili własny sposób wypieku tejże bułki i tak powstała regionalna Michetta.

Wyrób

Tradycyjna austriacka kajzerka wyrabiana jest z ciasta pszennego podzielonego na porcje po ok. 58 gramów. Swoje charakterystyczne bruzdy uzyskuje poprzez pięciokrotne składanie uformowanej na placuszek porcji ciasta[3]. W uproszczony sposób bruzdy te tworzy się poprzez nacięcia uformowanej w kształt bułki porcji ciasta.

W Polsce

Kajzerka wypiekana jest tradycyjnie z czterema nacięciami w Krakowie[4], pięcioma w Warszawie – wzór obecnie najbardziej rozpowszechniony w Polsce, głównie za sprawą wielkich sieci handlowych.

Wartości odżywcze

Bułka kajzerka ma 295 kcal w 100g, cechuje się niską zawartością tłuszczów i wapnia.

Wartości odżywcze bułki kajzerki
Na 100g produktuGramProcentGDA
Białko7.57.50%15%
Węglowodany57.357.30%21.22%
Tłuszcze3.63.60%5.14%
Sód0.460.46%19.33%
Błonnik2.12.10%8.4%


Przypisy

  1. Z historii Lublina: Ile nacięć ma kajzerka? – Kurierlubelski.pl, kurierlubelski.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
  2. Inka Wrońska: Pyszne słowa. Skąd wziął się "Kaiser" w nazwie "kajzerka"? Czy chodzi tu o cesarza? (pol.). wyborcza.pl, 2021-07-05. [dostęp 2021-07-06]. Cytat: Właśnie do tej wersji zdaje się przychylać austriackie ministerstwo rolnictwa - na rządowej Liście Produktów Tradycyjnych kajzerka figuruje pod numerem 164 z informacją: „jak wieść niesie, kajzerkę wynalazł około roku 1750 wiedeński piekarz nazwiskiem Kayser".
  3. YouTube, youtube.com [dostęp 2017-11-24] (fr.).
  4. Andrzej Kozioł: Alfabet krakowski. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2009, s. 90. ISBN 978-83-7505-344-9.

Media użyte na tej stronie

Kaisersemmel-.jpg
Autor: Kobako, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kaisersemmel (Maschinensemmel)
Hoftafel mit Kaisersemmel.jpg
Autor: Pascal64, Licencja: CC0
Werkstatt des Hofmalers Martin van Meytens: Hoftafel in der Großen Antecamera der Hofburg, Ölgemälde, nach 1760, mit Kaisersemmel, befindet sich in Schloss Schönbrunn,Ausschnitt