Kalandra czarna

Kalandra czarna
	Melanocorypha yeltoniensis
	(J. R. Forster, 1768)
	; Samiec
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	skowronki
Rodzaj	Melanocorypha
Gatunek	kalandra czarna
Synonimy
	Alauda yeltoniensis J. R. Forster, 1768;
	Alauda yeltoniensis J. R. Forster, 1768;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; letnie lęgowiska występuje przez cały rok zimowiska

Kalandra czarna^[4] (Melanocorypha yeltoniensis) – gatunek ptaka z rodziny skowronków (Alaudidae). W sezonie lęgowym występuje w południowo-zachodniej Rosji i Kazachstanie; bardzo rzadko spotykany w Europie Środkowej. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[5].

Morfologia

Samica i samiec na XIX-wiecznym rysunku

Długość ciała kalandry czarnej to 19–21 cm. Masa osobników płci męskiej wynosi 40–53 g, natomiast płci żeńskiej 37–48 g. Dymorfizm płciowy u tych ptaków jest dobrze widoczny. Osobniki męskie mają czarne upierzenie, jedynie na plecach występują bledsze pióra. Dziób jest żółtawy do czerwonawego. Samice kalandry w przeciwieństwie do samców mają ciemno nakrapiane upierzenie. Na spodzie jest bledsze, a nogi są czarne.

Występowanie

Obszar występowania kalandry czarnej rozciąga się od dolnej Wołgi aż do Azji Środkowej. W Europie gniazduje tylko w południowo-zachodniej Rosji. Ilość par lęgowych na tym obszarze jeszcze w 2004 roku szacowano na około 4000–7000, w 2015 roku już tylko na 50–100^[3]. Zimuje bardziej na południe po rejon Morza Czarnego, Kaukaz, północny Iran, Uzbekistan, Turkmenistan i południowy Kazachstan^[2].

Do Polski zalatuje wyjątkowo^[6], stwierdzono go tylko raz – w styczniu 1988 roku w Kosienicach koło Przemyśla^[7].

Pożywienie

Pożywienie kalandry czarnej w lecie składa się głównie z owadów. W zimie stanowią je w przeważającej części nasiona, natomiast wiosną odżywiają się zielonymi częściami roślin.

Tryb życia

Osobniki męskie śpiewają często na wzniesieniach. Poza okresem lęgowym obie płcie żyją często w osobnych grupach.

Kalandry dobierają się w monogamiczne pary sezonowe i składają jaja dwa razy do roku. Gniazdo zakładają w pobliżu zbiorników wodnych, najczęściej chowając je między kępami trawy. Tylko osobniki płci żeńskiej budują gniazdo. Jednorazowo samica składa 4–8 jaj. Mają wrzecionowaty kształt i są lśniące bladoniebieskie lub oliwkowe z brązowymi lub oliwkowymi plamami. Okres inkubacji wynosi 15–16 dni. Jajka są wysiadywane tylko przez samicę, natomiast w karmieniu piskląt bierze udział zarówno samica, jak i samiec. Młode ptaki opuszczają gniazdo około dziesiątego dnia życia. Na tym etapie nie potrafią jeszcze latać.

Melanocorypha yeltoniensis

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kalandrę czarną za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[3].

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[8].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Melanocorypha yeltoniensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Alström, P.: Black Lark (Melanocorypha yeltoniensis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-08)].
↑ ^a ^b ^c Melanocorypha yeltoniensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Alaudidae Vigors, 1825 - skowronki - Larks (wersja: 2020-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-08].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Nicators, reedling, larks. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-08]. (ang.).
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego: Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2020. [dostęp 2021-05-03].
↑ wynik wyszukiwania: Melanocorypha yeltoniensis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-05-03]. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Bibliografia

Hans-Günther Bauer: Das Kompendium der Vögel Mitteleuropas: Alles über Biologie, Gefährdung und Schutz. Band 2: Passeriformes – Sperlingsvögel. Wiesbaden: Aula-Verlag Wiebelsheim, 2005. ISBN 3-89104-648-0. (niem.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Melanocorypha yeltoniensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[hbwa-2] Alström, P.: Black Lark (Melanocorypha yeltoniensis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-08)].

[iucn-3] Melanocorypha yeltoniensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Alaudidae Vigors, 1825 - skowronki - Larks (wersja: 2020-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-08].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Nicators, reedling, larks. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-08]. (ang.).

[kflista-6] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego: Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2020. [dostęp 2021-05-03].

[tarsiger-7] wynik wyszukiwania: Melanocorypha yeltoniensis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-05-03]. (ang.).

[8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne