Kalendarium Wojska Polskiego 1914–1917
Kalendarium Wojska Polskiego 1914–1917 – wydarzenia w polskich formacjach wojskowych biorących udział w I wojnie światowej w latach 1914-1917.
1914
Przemarsz Pierwszej Kompanii Kadrowej przez Kielce w 1914
sierpień
- Rozpoczęto formowanie polskich oddziałów wojskowych we Francji (oddziały bajończyków)[1].
- Siedmioosobowy patrol pod dowództwem Michała Prażmowskiego „Bylina” przeprowadził zwiad na terytorium Kongresówki.
- W krakowskich Oleandrach została sformowana Pierwsza Kompania Kadrowa.
- 8 sierpnia
- Z Krakowa wymaszerował Oddział Telefoniczny Oddziałów Strzeleckich.
- Wielki książę Mikołaj Mikołajewicz Romanow, naczelny dowódca armii rosyjskiej wydał manifest do Polaków[1][3].
- W Krakowie ukonstytuował się Naczelny Komitet Narodowy[1][3].
- Powołano Legiony Polskie w ramach armii austro-węgierskiej[1].
- W Mszanie Dolnej został rozwiązany Legion Wschodni[1].
Październik
- Została utworzona II Brygada Legionów Polskich[1].
- W Jakubowicach Józef Piłsudski nadał 136. „obywatelom” pełniącym służbę w 1 Pułku Piechoty Legionów stopnie oficerskie[4][5].
- Została utworzona I Brygada Legionów Polskich[1].
- Rosyjskie władze wojskowe wydały zezwolenie na tworzenie polskich ochotniczych oddziałów wojskowych[1].
- W Królestwie Polskim utworzono militarną organizację piłsudczykowską pod nazwą Polska Organizacja Wojskowa[3].
Listopad
- Stojące na gruncie odezwy Mikołaja Mikołajewicza stronnictwa tworzą w Warszawie Komitet Narodowy Polski[3].
1915
- utworzono Legion Puławski[1][6]
Marzec
- kapitan Andrzej Wais został zwolniony ze stanowiska dowódcy I batalionu 3 Pułku Piechoty Legionów i wyznaczony na stanowisko oficera placu Legionów Polskich przy c. i k. Komendzie Placu w Budapeszcie oraz dowódcą Batalionu Uzupełnień, który miał być zorganizowany przez Klub Polsko-Węgierski (Magyar Lengyel Club). W połowie marca do pomocy oficera placu został przydzielony porucznik żandarmerii Antoni Szwarc ze swoim synem, wachmistrzem żandarmerii[7]
- Legion Puławski wyruszył na front[1]
Kwiecień
- w Budapeszcie została utworzona Ekspozytura Żandarmerii Polowej Legionów Polskich pod kierownictwem podporucznika Ignacego Musiałkowskiego[8]
Maj
- Ministerstwo Obrony Krajowej wydało rozporządzenie w sprawie utworzenia pięciu Stacji Zbornych i Transportowych dla polskich Legionistów (niem. Sammel- und Transportstellen für polnische Legionäre) w Pradze, Wiedniu, Krakowie, Morawskiej Ostrawie i Budapeszcie, każda w składzie 4 oficerów, 10 podoficerów i 25 szeregowców[8]
- szarża polskich ułanów pod Rokitną[1]
- Likwidacja Oddziału Bajończyków[9]
- sformowano Brygadę Strzelców Polskich w Rosji[9]
1916
- Bitwa Legionów Polskich pod Kostiuchnówką[9].
- W drugą rocznicę wyruszenia Pierwszej Kompanii Kadrowej, brygadier Józef Piłsudski odznacza po raz pierwszy zasłużonych żołnierzy I Brygady Legionów Polskich odznaką „Za wierną służbę”[10].
- cesarz Austro-Węgier obiecał rozwinąć brygady legionowe w dwudywizyjny Polski Korpus Posiłkowy[9].
- dowództwo austriackie udziela dymisji Józefowi Piłsudskiemu[11].
- Odezwa niemieckich i austro-węgierskich władz wojskowych w sprawie utworzenie Wojska Polskiego[9][11].
- ukazały się przepisy władz niemieckich o dobrowolnym wstępowaniu do wojska polskiego mężczyzn od 18 do 45 roku życia[12].
1917
Plakat Armii Polskiej we Francji
24 stycznia (11 stycznia)[a]
- szef rosyjskiego Sztabu Naczelnego Wodza wydał rozkaz Nr 48 o przeniesieniu Brygady Strzelców Polskich z frontu do Kijowskiego Okręgu Wojskowego[13].
8 lutego (21 lutego)
- w Kijowie generał major Tadeusz Bylewski rozpoczął formowanie Dywizji Strzelców Polskich[14][9].
Marzec
- Po rewolucji lutowej w Rosji żołnierze Dywizji Strzelców Polskich otrzymali zezwolenie na noszenie czapek „maciejówek” z polskim orłem zamiast „carskiego oka”[15].
- przekazano Legiony Polskie do dyspozycji niemieckich władz wojskowych i utworzono Polską Siłę Zbrojną (Polnische Wehrmacht)[9][12].
- komendant Legionów Polskich, pułkownik Sztabu Generalnego Stanisław Szeptycki zatwierdził „Listę starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917)”[16].
- W Kijowie odbył się zjazd delegatów wszystkich oddziałów Dywizji Strzelców Polskich; delegaci uchwalili między innymi odezwę ideową.
maj
- zakonspirowano Polską Organizację Wojskową, a częściowo ujawniono ją po ustąpieniu armii rosyjskiej z Warszawy[9].
- ukazał się dekret prezydenta Francji w sprawie formowania polskich oddziałów wojskowych[9][17].
- odbył się I Ogólny Zjazd Wojskowych Polaków w Rosji. Powołano Naczelny Polski Komitet Wojskowy, a dowódcą I Korpusu został gen. Józef Dowbor-Muśnicki[18][17].
lipiec
- Odmowa złożenia przysięgi przez żołnierzy I i III Brygady Legionów Polskich[18].
- Józef Piłsudski wystąpił z Tymczasowej Rady Stanu[17].
- utworzono I Korpus Polski w Rosji[18].
- Józef Piłsudski i płk Kazimierz Sosnkowski zostali aresztowani przez Niemców i uwięzieni w twierdzy Magdeburg[17].
- wypowiedzenie posłuszeństwa Tymczasowej Radzie Stanu przez Komendę Naczelną POW[17].
- dowództwo I Korpusu Polskiego na Wschodzie wydało rozkaz do Polaków w armii rosyjskiej określający cele organizowania Polskiej Siły Zbrojnej[19].
- Ministerstwo Wojny Stanów Zjednoczonych przyznało Polakom prawo do przeprowadzenia rekrutacji do polskich oddziałów wojskowych[20].
Zobacz też
Uwagi
- ↑ W nawiasach zostały podane daty według nowego stylu - kalendarza gregoriańskiego. Zobacz daty nowego i starego porządku.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Kozłowski i Wrzosek 1973 ↓, s. 555.
- ↑ Kurkiewicz, Tatomir i Żurawski 1974 ↓, s. 206.
- ↑ a b c d Kurkiewicz, Tatomir i Żurawski 1974 ↓, s. 207.
- ↑ Mieczysław Wrzosek. Pierwszy oficerski akt nominacyjny przyszłego odrodzonego Wojska Polskiego [Rozkaz Józefa Piłsudskiego z 9.10.1914, Jakubowice pod Opatowem]. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3-4 (137-138), s. 252-255, 1991. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny. ISSN 0043-7182..
- ↑ Wiktor Krzysztof Cygan. O rzetelniejszą pracę nad dokumentami. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 2 (140), s. 208-211, 1992. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny. ISSN 0043-7182..
- ↑ Kurkiewicz, Tatomir i Żurawski 1974 ↓, s. 208.
- ↑ Andrzej Wais, Komenda placu i stacji zbornej Legionów Polskich w Budapeszcie, „Panteon Polski” nr 12, Lwów 1 lipca 1925 roku, s. 6-7.
- ↑ a b Andrzej Wais, Komenda placu ..., op. cit., s. 7.
- ↑ a b c d e f g h i Kozłowski i Wrzosek 1973 ↓, s. 556.
- ↑ Witold Sienkiewicz (red.): Legenda Legionów. Opowieść o Legionach oraz ludziach Józefa Piłsudskiego. Warszawa: Demart SA, 2008, s. 373. ISBN 978-83-7427-444-9.
- ↑ a b Kurkiewicz, Tatomir i Żurawski 1974 ↓, s. 209.
- ↑ a b Kurkiewicz, Tatomir i Żurawski 1974 ↓, s. 210.
- ↑ Bagiński 1921 ↓, s. 53.
- ↑ Bagiński 1921 ↓, s. 54.
- ↑ Bagiński 1921 ↓, s. 55.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917..
- ↑ a b c d e Kurkiewicz, Tatomir i Żurawski 1974 ↓, s. 211.
- ↑ a b c Kozłowski i Wrzosek 1973 ↓, s. 557.
- ↑ Kurkiewicz, Tatomir i Żurawski 1974 ↓, s. 212.
- ↑ Kurkiewicz, Tatomir i Żurawski 1974 ↓, s. 213.
Bibliografia
- Henryk Bagiński: Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1921.
- Eligiusz Kozłowski, Mieczysław Wrzosek: Dzieje oręża polskiego 1974-1938 cz.II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1973.
- Władysław Kurkiewicz, Adam Tatomir, Wiesław Żurawski: Tysiąc lat dziejów Polski; Kalendarium. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1974.
Media użyte na tej stronie
Polish Army in France WWI recruitment poster.jpg
Recruitment poster for Polish Army in France, by W.T. Benda, published in US.
Recruitment poster for Polish Army in France, by W.T. Benda, published in US.
LegionyWKielcach.jpg
Wejście Pierwszej Kompanii Kadrowej do Kielc (12 sierpnia 1914 roku).
Wejście Pierwszej Kompanii Kadrowej do Kielc (12 sierpnia 1914 roku).