Kalendarium historii Białorusi
Kalendarium historii Białorusi – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Białorusi.
Czasy najdawniejsze
- paleolit, ok. 100 tys. lat p.n.e. – pierwsi ludzie znaleźli się na terenach Białorusi[1].
- do końca X w. – tereny obecnej Białorusi zamieszkiwały plemiona słowiańskie (Krywicze, Radymicze, Dregowicze), które zasymilowały Bałtów[2].
Późne średniowiecze
- 988 – ziemie białoruskie znalazły się w kręgu kultury bizantyjskiej[2].
- X w. – Księstwo połockie znalazło się w składzie Rusi Kijowskiej[2].
- XIII–XIV w. – tereny obecnej Białorusi zostały stopniowo zajęte przez Wielkie Księstwo Litewskie[2].
- 1596 – część ludności wraz z hierarchią prawosławną przeszła do powstałego Kościoła unickiego[2].
- XVI–XVII w. – narodziny białoruskiej świadomości narodowej[2].
Panowanie rosyjskie
- 1772 – wschodnia Białoruś znalazła się w państwie rosyjskim[2].
- 1793 – centralna Białoruś została zajęta przez Rosję[2].
- 1795 – zachodnia Białoruś znalazła się w Rosji[2].
- 1861 – zniesiono pańszczyznę na Białorusi[2].
I wojna światowa
- 1915–1917 – Cesarstwo Niemieckie okupowało Białoruś[2].
- lipiec 1917 – utworzono Radę Białoruską[2].
- 25 marca 1918 – Białoruś na krótko uzyskała niepodległość[2].
Panowanie radzieckie
- grudzień 1918 – Armia Czerwona zajęła Białoruś[2].
- marzec 1919 – w wyniku wojny polsko-bolszewickiej część ziem białoruskich zajęły wojska polskie[2].
- 22 kwietnia 1919 – Józef Piłsudski wygłosił odezwę Do narodów Wielkiego Księstwa Litewskiego, która wzbudziła nadzieje na odbudowę państwowości przy wsparciu Polski[2].
- 1920 – kontratak bolszewików skreślił plany odbudowy państwa białoruskiego[2].
- 18 marca 1921 – w wyniku traktatu ryskiego Białoruś została podzielona pomiędzy Polskę a Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republikę Radziecką[2].
- 1921 – tereny Białorusi leżące w RFSRR włączono do odnowionej Białoruskiej SRR[2].
- lata 20. XX w. – odbudowano i powiększono tereny Białoruskiej SRR, władzę komunistyczne zezwalały na rozwój białoruskiej kultury[2].
- lata 20. XX w. – rozwój gospodarczy Zachodniej Białorusi znajdującej się w II RP[2].
- koniec lat 20. XX w. – w wyniku zmiany polityki ZSRR rozpoczęto eksterminację elity białoruskiej oraz kolektywizację Białorusi[2].
- II poł. września 1939 – w wyniku ataku Armii Czerwonej na Polskę cała Białoruś została włączona do ZSRR[2].
- 28–30 listopada – na Białorusi proklamowano władzę sowiecką, ogłoszono konfiskatę wielkiej własności ziemskiej, upaństwowienie banków oraz zgłoszono do władz ZSRR projekt włączenia zachodniej Białorusi do Białoruskiej SRR[2].
- czerwiec 1941–lipiec 1944 – okupacja niemiecka, odnowa świadomości narodowej[2].
- 1939–1947 – w wyniku masowych mordów podczas II wojny światowej, deportacji sowieckich i późniejszego opuszczenia Białorusi przez Polaków Białoruś straciła ok. 2 mln mieszkańców[2].
- lata 70. XX w. – białoruski dysydenci podjęci działalność skierowaną przeciwko Związkowi Radzieckiemu[2].
- lipiec 1990 – białoruska Rada Najwyższa proklamowała suwerenność[2].
- 15 sierpnia 1991 – Białoruś proklamowała niepodległość[2].
Czasy najnowsze
- 8 grudnia 1991 – w miejscowości Wiskule przywódcy Białorusi, Rosji i Ukrainy podpisali porozumienie o rozwiązaniu ZSRR[1].
- 8 grudnia 1991 – Białoruś, Rosja i Ukraina powołały Wspólnotę Niepodległych Państw[2].
- 1994 – wybory prezydenckie wygrał Alaksandr Łukaszenka.
- 2 kwietnia 1996 – Białoruś i Rosja powołały Wspólnotę Suwerennych Republik[2].
- czerwiec 1996 – wprowadzono nowe godło i flagę państwową[2].
- 2 kwietnia 1997 – Wspólnota Suwerennych Republik przekształciła się w Związek Białorusi i Rosji (ZBiR)[2].
- 1997 – Alaksandr Łukaszenka wzmógł politykę represyjną wobec opozycji[2].
- marzec 2006 – wybory prezydenckie po raz trzeci wygrał Łukaszenka z wynikiem 82,6%[2].
- 19 grudnia 2010 – wybory prezydenckie po raz czwarty wygrał Łukaszenka, który zdobył prawie 80% głosów[3].
- grudzień 2010 – milicja brutalnie stłumiła protesty społeczne przeciwko sfałszowanym wyborom[4].
- 12 października 2015 – Alaksandr Łukaszenka ponownie wygrał wybory prezydenckie, zdobywając 83,5% głosów[5].
- 9 sierpnia 2020 – Alaksandr Łukaszenka ponownie wygrał wybory prezydenckie, zdobywając 80,1% głosów.
Przypisy
- ↑ a b Białoruś – dotknięcie żywej historii. poland.mfa.gov.by. [dostęp 2015-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-03)]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai Białoruś. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-08-30] .
- ↑ Łukaszenka oficjalnie wygrał wybory na Białorusi. news.money.pl, 2010-12-24. [dostęp 2015-10-18]. (pol.).
- ↑ Dramatyczne wieści z Mińska. konflikty.wp.pl, 2010-12-19. [dostęp 2018-07-22]. (pol.).
- ↑ Belarus vote: Lukashenko re-elected president by landslide. bbc.com, 2015-10-12. [dostęp 2018-05-28]. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Flag of Belarus in 1991—1995
Belorussian SSR. Scale: 1:5,000,000 (year 1940). The adjacent parts of Poland occupied by Nazi Germany are labeled area of state interests of Germany.
(c) You must make credit to author of this image for using this image elsewhere., CC BY-SA 2.5
Lithuanian state in the 13-15th centuries
Protests at October Square in Minsk in 2006.
Autor: Bladyniec, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wyniki Alaksandra Łukaszenki w I turze wyborów prezydenckich na Białoruski w 1994 roku.
Flag of Belarus in 1991—1995
Autor: Okras, Licencja: CC BY-SA 4.0
Александр Лукашенко. Открытие фестиваля «Славянский Базар в Витебске» 2014.
Autor: SeikoEn, Licencja: CC-BY-SA-3.0
European territory inhabited by East Slavic tribes in 8th and 9th century.