Kalendarium historii Czech

Kalendarium historii Czech – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Czech.

Czasy najdawniejsze

• IV w. p.n.e. – ziemie obecnych Czech zajęli celtyccy Bojowie^[1][2].
• I w. p.n.e. – germańscy Markomanowie opanowali tereny Bojów^[1].
• przełom V i VI w. n.e. – ziemie obecnych Czech zajęły plemiona słowiańskie^[3].
• 623–658 – ziemie, na których znajdują się dzisiejsze Czechy, znalazły się w składzie Państwa Samona^[1].
• lata 60. IX w.–początek X w. – tereny obecnych Czech znalazły się w państwie wielkomorawskim^[1].
• 862 – św. Cyryl i Metody rozpoczęli misję chrystianizacyjną na terenach Moraw i Słowacji^[4].
• 884 – chrystianizacja Czech w obrządku słowiańskim^[2].
• IX–X w. – książęta prascy z rodu Przemyślidów zjednoczyli sąsiednie plemiona słowiańskie we wczesnofeudalne państwo czeskie^[1].

Państwo Przemyślidów

• 929 – Czechy stały się lennym krajem Rzeszy^[1].
• 973–976 – utworzenie biskupstwa praskiego^[3].
• X w. – obrządek łaciński wyparł obrządek słowiański^[1].
• koniec X w. – Mieszko I wystąpił przeciw Czechom i wcielił do Polski ziemie Wiślan i Śląsk^[1].
• 1003–1004 – panowanie Bolesława Chrobrego nad Czechami^[1].
• 1019 – zjednoczenie Czech i Moraw^[2].
• 1085 – Wratysław II został pierwszym królem Czech^[2].
• XI w.–I poł. XII w. – konflikt między Czechami i Polską o Śląsk^[1].
• 1198 – władcy Czech otrzymali dziedziczny tytuł królewski^[1].
• 1212 – władcy Czech zostali zaliczeni do grona elektorów Rzeszy^[1].
• XIII w. – Czechy opanowały chwilowo Austrię, Styrię, Karyntię i Krainę^[1].
• 1278 – w wyniku bitwy pod Dürnkrut Czesi stracili Austrię, Styrię, Karyntię i Krainę na rzecz Habsburgów^[1].
• 1300 – Wacław II koronował się w Gnieźnie na króla Polski^[1].
• 1301–1304 – Czechy zajęły chwilowo Węgry^[1].
• 1306 – zamordowano Wacława III, co oznaczało koniec dynastii Przemyślidów^[3].

Rządy Luksemburgów i Jagiellonów

• 1335 – Jan Luksemburski zajął Śląsk^[1].
• 1344 – założono praskie arcybiskupstwo^[3].
• 1345 - wybucha wojna polsko-czeska.
• 1346–1378 – szczytowy okres czeskiego królestwa za panowania Karola IV^[3].
• 1348 – Karol IV założył pierwszy uniwersytet w Czechach^[3].
• 1355 – koronacja Karola IV^[3].
• 1415 – duchowny Jan Hus został spalony na stosie za nawoływanie do zmian w Kościele Katolickim^[1].
• lipiec 1419 – zwolennicy Jana Husa (husyci) sięgnęli po władzę w Pradze^[1].
• listopad 1419 – zjazd panów i szlachty wybrał na króla Zygmunta Luksemburskiego – nowego władcy nie zaakceptowali husyci, którzy zaoferowali koronę czeską Władysławowi II Jagielle^[1].
• 1419–1434 – wojny husyckie^[1].
• 1420–1431 – Zygmunt Luksemburski zorganizował pięć krucjat przeciwko husytom^[3].
• 1434 – doszło do porozumienia pomiędzy katolikami a umiarkowanymi husytami (kalikstynami). Do rozmów pokojowych nie zaproszono radykalnych husytów (taborytów)^[1].
• 1434 – w bitwie pod Lipanami katolicy i kalikstyni pokonali taborytów^[1].
• 1436 – husyci ogłosili ugodę z Kościołem (kompaktaty praskie)^[1].
• I poł. XV w. – ostatecznie ukształtowała się w Czechach reprezentacja stanowa panów, szlachty i miast (sejmy) oraz utrwaliła się zasada elekcyjności tronu^[1].
• 1471 – tron objął Władysław II Jagiellończyk^[1].
• 1526 – tron objęli Habsburgowie^[1].

Rządy Habsburgów

• XVI w. – początek reformacji w Czechach^[1].
• 1618–1648 – wojna trzydziestoletnia pomiędzy czeską reprezentacją stanową a Habsburgami.
• 1620 – bitwa pod Białą Górą^[1].
• 1635 – Czechy utraciły Łużyce na rzecz Saksonii^[1].
• 1740–1748 – wojna o sukcesję austriacką^[1].
• 1756–63 – wojna siedmioletnia^[1].
• koniec XVIII w. – początek rewolucji przemysłowej w Czechach^[1].
• XIX w. – odrodzenie narodowe Czechów^[1].
• 1848 – panslawizm stał się programem czeskiego stronnictwa narodowego^[1].
• II poł. XIX w. – Czechy stały się przodującą gospodarczo prowincją monarchii austriackiej^[1].
• 1874 – czeskie stronnictwo narodowe rozpadło się na staroczechów i młodoczechów domagających się zwiększenia praw narodowych dla Czechów^[1].
• 1878 – założono Czeską Partię Socjaldemokratyczną^[1].
• koniec XIX w. – zaostrzył się konflikt pomiędzy ludnością czeską a niemiecką w wyniku wprowadzenia uregulowań językowych^[1].
• 1914–1918 – czeski politycy liberalni opowiedzieli się po stronie ententy^[1].
• 1916 – w Paryżu powstała Czechosłowacka Rada Narodowa^[1].
• 1918 – w umowie pittsburskiej ustalono utworzenie wspólnego państwa Czechów i Słowaków^[1].
• 28 października 1918 – Czechosłowacja proklamowała niepodległość^[3].

Historia Czechosłowacji

Okres międzywojenny

• 1919–1920 – ustalono granice Czechosłowacji^[1].
• 1920 – powstała konstytucja Czechosłowacji^[1].
• 1920 – arbitraż międzynarodowy przyznał Czechosłowacji zachodnią część Śląska Cieszyńskiego oraz część Spiszu i Orawy^[1].
• 1935 – wzmogły się tendencje nazistowskie i separatystyczne wśród Niemców zamieszkujących Sudety, wśród Polaków mieszkających na Zaolziu oraz wśród Węgrów na Słowacji^[1].
• 1938 – Czechosłowację zmuszono do przyjęcia warunków układu monachijskiego^[1].
• jesień 1938 – Niemcy zajęły Sudety^[1].
• 2 października 1938 – Polska zajęła Zaolzie^[5].

Okupacja niemiecka

• 15 marca 1939 – sejm słowacki proklamował niepodległość, zaś Czechy przekształcono w Protektorat Czech i Moraw^[3] (Zaolzie pozostało zajęte do września 1939 przez Polskę).
• 15 marca 1939–9 maja 1945 – okupacja Czech przez III Rzeszę^[3].
• 1940 – w Londynie powstał czechosłowacki rząd na emigracji^[1].
• marzec 1945 – rząd Czechosłowacji na emigracji przyjął współpracę z ZSRR^[1].

Rządy komunistyczne

• 1945 – przeprowadzono nacjonalizację banków, towarzystw akcyjnych i zakładów przemysłowych^[1].
• 1945 – wysiedlono 3 mln Niemców sudeckich^[1].
• 1945 – Czechosłowacja została członkiem ONZ^[1].
• 1948 – w wyniku praskiego zamachu władzę przejęła Komunistyczna Partia Czechosłowacji^[1].
• 1948 – uchwalono nową konstytucję Czechosłowacji zapowiadającą przekształcenie jej w państwo socjalistyczne^[1].
• 1949 – Czechosłowacja została członkiem RWPG^[1].
• 1955 – Czechosłowacja została członkiem Układu Warszawskiego^[1].
• 1960 – Zgromadzenie Narodowe uchwaliło nową konstytucję, która zmieniła nazwę państwa na Czechosłowacką Republikę Socjalistyczną^[1].
• 1968 – „praska wiosna”^[1].
• sierpień 1968 – wojska Układu Warszawskiego z ZSRR, NRD, Polski, Węgier i Bułgarii przeprowadziły wojskową interwencję^[1].
• styczeń 1977 – powstała niezależna grupa opozycyjna Karta 77^[6].
• lata 80. XX w. – kryzys gospodarczy^[1].
• 15–21 stycznia 1989 – w Czechach doszło do manifestacji w 20. rocznicę samopodpalenia Jana Palacha („tydzień Palacha”)^[6].
• 21 sierpnia 1989 – milicja brutalnie stłumiła manifestacje w Czechach^[6].
• 17 listopada 1989 – początek aksamitnej rewolucji^[6].
• 20 listopada 1989 – 200 tys. osób protestowało w Pradze przeciwko systemowi komunistycznemu. Do mniejszych protestów doszło w Brnie, Bratysławie i w Ostrawie^[6].
• 27 listopada 1989 – wybuchł dwugodzinny strajk generalny na terenie Czechosłowacji^[6].
• 29 grudnia 1989 – prezydentem został Václav Havel^[6].

Demokratyczna Czechosłowacja

• kwiecień 1990 – zmieniono nazwę państwa na Czeską i Słowacką Republikę Federacyjnę^[1].
• 8–9 czerwca 1990 – wybory parlamentarne wygrały Forum Obywatelskie (Czechy) i Społeczeństwo przeciw Przemocy (Słowacja)^[6].
• lipiec 1992 – Słowacja ogłosiła deklarację niepodległości^[1].
• 1 stycznia 1993 – rozpad Czechosłowacji na dwa samodzielne państwa: Czechy i Słowację^[1].

Czasy najnowsze

• styczeń 1993 – Czechy przyjęto do ONZ^[1].
• 1993 – prezydentem został Václav Havel^[1].
• 1995 – Czechy przyjęto do OECD^[3].
• 1999 – Czechy przyjęto do NATO^[1].
• 1 maja 2004 – Czechy przyjęto do Unii Europejskiej^[1].

Przypisy