Kalendarium historii Czechosłowacji

Kalendarium historii Czechosłowacji – uporządkowany chronologicznie wykaz dat i wydarzeń z historii Czechosłowacji.

Powstanie Czechosłowacji i okres międzywojenny

• 1918 – w wyniku rozpadu monarchii austro-węgierskiej powstała Czechosłowacja^[1]
• 1920 – uchwalenie konstytucji^[1]
• 1920 – w wyniku sporu z Polską rozstrzygnięto przez arbitraż międzynarodowy podział Śląska Cieszyńskiego pomiędzy oba państwa^[1]
• 1920–1921 – Czechosłowacja wraz z Rumunią i Królestwem SHS utworzyły Małą Ententę^[1]
• 1921 – powstała Komunistyczna Partia Czechosłowacji^[2]
• 1924 – Czechosłowacja zawarła traktat przymierza i przyjaźni z Francją^[1]
• 1935 – wzmogły się tendencje nazistowskie i separatystyczne wśród Niemców sudeckich oraz na ziemiach słowackich^[1]
• 1938 – wybuch kryzysu sudeckiego pomiędzy Czechosłowacją a III Rzeszą^[3]
• 1938 – Czechosłowacja (zmuszona przez Francję i Wielką Brytanię) przyjęła warunki układu monachijskiego^[1]
• październik 1938 – Niemcy zajęły Sudety i północne Morawy^[1], a Polska Zaolzie

Okupacja niemiecka

• 14 marca 1939 – sejm słowacki proklamował niepodległość Słowacji^[1]
• 15 marca 1939 - Niemcy zajęły pozostałą część Czech i Moraw, tworząc 16 marca Protektorat Czech i Moraw
• 1940 – w Londynie powstał czechosłowacki rząd na emigracji (z premierem Janem Šrámekiem)^[1]
• grudzień 1943 – rząd czechosłowacki na uchodźstwie zawarł układ o przyjaźni, wzajemnej pomocy i współpracy powojennej z ZSRR^[1]
• grudzień 1943 – pod wpływem komunistów powstała Słowacka Rada Narodowa^[1]
• sierpień–październik 1944 – powstanie słowackie^[1]
• 1 listopada 1944 – Słowacka Rada Narodowa ogłosiła Deklarację Narodu Słowackiego^[4]
• marzec 1945 – przedstawiciele władz Czechosłowacji zawarli w Moskwie porozumienie z KPCz dotyczące odrodzenia państwa dwóch narodów – Czech i Słowacji^[1]
• 1945 – wyzwolono Czechosłowację, przywrócono granice sprzed 1938 (z wyjątkiem Ukrainy Zakarpackiej, która przypadła ZSRR)^[1]

Rządy komunistyczne

• 1945 – upaństwowienie największych zakładów przemysłowych, towarzystw akcyjnych i banków^[1]
• luty 1948 – w wyniku tzw. praskiego zamachu władzę przejęła Komunistyczna Partia Czechosłowacji^[1]
• marzec 1948 – przeprowadzono reformę rolną^[1]
• kwiecień 1948 – przeprowadzono nacjonalizację handlu, usług i przemysłu^[1]
• marzec 1948 – uchwalono konstytucję zapowiadającą przekształcenie Czechosłowacji w państwo socjalistyczne^[1]
• 1949 – Czechosłowacja została członkiem RWPG^[1]
• 1955 – Czechosłowacja została członkiem Układu Warszawskiego^[1]
• 1960 – Zgromadzenie Narodowe uchwaliło nową konstytucję, w wyniku której zmieniono nazwę państwa na Czechosłowacką Republikę Socjalistyczną^[1]
• 1963 – początek kryzysu gospodarczego^[1]
• styczeń 1968 – powołało nowe kierownictwo partii z Alexandrem Dubčekiem na czele^[1]
• 1968 – „praska wiosna”^[1]
• sierpień 1968 – nastąpiła wojskowa interwencja ZSRR, Bułgarii, NRD, PRL-u i Węgier^[1]
• sierpień 1968 – Dubček został wywieziony do Moskwy i zmuszony do podpisania protokołu uzasadniającego interwencję^[5]
• październik 1968 – Zgromadzenie Narodowe uchwaliło ustawę konstytucyjną o federacyjnej strukturze państwa^[1]
• 1969 – Jan Palach dokonał samospalenia przeciwko zdławieniu „praskiej wiosny”^[6]
• 1969 – na czele państwa stanął Gustáv Husák^[1]
• 1977 – powstała niezależna grupa opozycyjna Karta 77^[1]
• 1978 – opozycjoniści czechosłowaccy i polscy spotkali się na pograniczu^[6]
• lata 80. XX w. – kryzys gospodarczy^[1]
• 1981 – chwilowy wybuch protestów przeciwko wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego^[6]
• 1981 – powołano Solidarność Polsko-Czechosłowacką^[6]
• 25 marca 1988 – w Bratysławie kilka tysięcy osób zebrało się, modląc się i protestując przeciwko ograniczaniu swobód religijnych^[6]
• 28 października 1988 – manifestacje w Pradze^[6]
• 15–21 stycznia 1989 – manifestacje na terenie Czechosłowacji – „tydzień Palacha”^[6]
• 17 listopada 1989 – początek masowych wystąpień na rzecz zmian systemu politycznego^[6]
• 20 listopada 1989 – ok. 200 tys. ludzi uczestniczyło w protestach przeciwko systemowi komunistycznemu^[6]
• 25 listopada 1989 – ok. 700 tys. ludzi uczestniczyło w protestach w Pradze^[6]
• 27 listopada 1989 – wybuch dwugodzinnego strajku generalnego^[6]
• 27 listopada–3 grudnia 1989 – strajk studentów^[6]
• 29 listopada 1989 – w wyniku nowelizacji konstytucji usunięto zapisy o przewodniej roli partii^[6]
• grudzień 1989 – KPCz zrezygnowała z jedynowładztwa partii w Czechosłowacji^[1]
• 29 grudnia 1989 – prezydentem został opozycjonista Václav Havel^[6]

Demokratyczna Czechosłowacja

• kwiecień 1990 – przeprowadzono federalizację^[6]
• 8–9 czerwca 1990 – wybory parlamentarne^[6]
• 20 kwietnia 1990 – zmieniono nazwę państwa na Czeską i Słowacką Republikę Federacyjną^[7]
• czerwiec 1992 – wybory parlamentarne wygrała w Czechach Obywatelska Partia Demokratyczna, a na Słowacji Ruch „O Demokratyczną Słowację”^[1]
• 20 lipca 1992 – Słowacja ogłosiła deklarację niepodległości^[7]
• 25 lipca 1992 – Zgromadzenie Federalne zgodziło się na rozpad Czechosłowacji^[7]
• 1 stycznia 1993 – powstały Czechy i Słowacja^[1]

Przypisy