Kalendarium historii Malty

Ġgantija

Ruiny rzymskie, obecnie część muzeum Domvs Romana

Wielkie Oblężenie Malty pędzla Mattea Pereza d’Aleccio (XVI w.)

Napoleon na Malcie, 1798

Zniszczenia po bombardowaniu podczas oblężenia Malty w czasie II wojny światowej

Kalendarium historii Malty – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Malty.

Kalendarium

Czasy najdawniejsze

• ok. 4000 p.n.e. – początki cywilizacji na Malcie^[1]
• ok. 3200 p.n.e. – budowa świątyni Ġgantija na wyspie Gozo^[1]
• ok. 900 p.n.e. – Fenicjanie osiedlili się na Malcie^[1]
• ok. 480 p.n.e. – Kartagińczycy podbili Maltę^[1]
• 257 p.n.e. – pierwszy atak Rzymian^[2]
• 218 p.n.e. – Malta przeszła pod władanie Imperium Rzymskiego^[2]
• 60 n.e. – statek z uwięzionym świętym Pawłem rozbił się u brzegów Malty^[2]. Początek misji chrystianizacyjnej św. Pawła^[2]
• 395 – w wyniku podziału Imperium Rzymskiego Malta przeszła pod władanie Cesarstwa Zachodniego^[2]
• 454 – Wandalowie zajęli wyspę
• 464 – Ostrogoci odbili Maltę
• 533 – Cesarstwo Wschodnie, w ramach rekonkwisty Justyniana I, przejęło wyspę.

Średniowiecze

• 870 – berberska dynastia Aghlabidów zajęła Maltę^[1]
• 1091 – Maltę podbili Normanowie^[1]
• 1266–1283 – panowanie Andegawenów^[1]
• 1283 – Maltę zajęli Aragończycy^[1]
• 1492 – wygnanie z Malty Żydów^[1]

Nowożytność

• 1530 – król Hiszpanii Karol V Habsburg przekazał Maltę zakonowi joannitów, odtąd nazywanych także kawalerami maltańskimi^[3]
• 18 maja do 8 września 1565 – oblężenie Malty przez Turków^[2]; klęska turecka
• 1566 – założono nową stolicę Vallettę^[1]
• 1571 – siedziba joannitów została przeniesiona do Valletty^[1]
• 1798 – aneksja Malty przez Francję podczas wyprawy Napoleona Bonaparte na Egipt; wielki mistrz Ferdynand von Hompesch poddał wyspę^[3]
• wrzesień 1800 – Maltę włączono do Korony brytyjskiej^[1]
• 25 marca 1802 – w wyniku pokoju w Amiens Maltę zwrócono joannitom^[4]
• 1814 – Malta przeszła pod władzę brytyjską^[3]
• 1843 – ustalono pisownię języka maltańskiego^[1]
• 1882 – wprowadzono język maltański do szkół^[1]
• 1887 – ogłoszono konstytucję^[1]
• 1903 – zawieszono konstytucję^[1]
• 1921 – uchwalono nową konstytucję^[1]
• 1930 – ponownie zawieszono konstytucję^[1]
• 1933 – język maltański stał się oficjalnym językiem na Malcie^[1]
• 1940–1943 – z powodu strategicznego położenia Malta była ważną brytyjską bazą morską i lotniczą; liczne naloty samolotów włoskich i niemieckich^[1]
• 1947 – Malta uzyskała autonomię wewnętrzną; ogłoszono nową konstytucję^[1]
• 1956 – Maltańska Partia Pracy zaproponowała integrację Malty z Wielką Brytanią^[3]
• 1963 – proklamowano Państwo Maltańskie^[2]
• 21 września 1964 – Malta uzyskała niepodległość^[1]

Czasy najnowsze

• 1967 – Malta zerwała umowę o utrzymywaniu na wyspie brytyjskich baz wojskowych^[2]
• 1971 – w wyniku porozumienia przywrócono częściowo brytyjskie bazy wojskowe^[2]
• 13 grudnia 1974 – proklamowano Republikę Malty^[2]
• 1974 – uchwalono konstytucję^[3]
• 1979 – ostatni brytyjscy żołnierze opuścili wyspę^[1]
• 1980 – Valletta została wpisana na listę UNESCO^[5]
• lata 80. XX w. – nacjonalizacja banków, telekomunikacji i transportu we współpracy z Libią^[1]
• 1980 - zostało zawarte porozumienie z Włochami, gwarantujące neutralność Malty^[6].
• 1983 – uwłaszczenie własności kościelnej^[1]
• 2003 – w referendum unijnym 54% głosujących poparło przystąpienie do Unii Europejskiej^[3]
• 1 maja 2004 – Malta weszła do Unii Europejskiej
• 2008 – wprowadzono walutę euro^[1]
• 2017 - w pierwszej połowie roku Malta przewodniczyła Radzie Unii Europejskiej^[6]

Przypisy