Kalendarium historii Sławkowa

Panorama Sławkowa w XVI w. (fragment panoramy Będzina, Olkusza i Sławkowa, nieznany niemiecki autor, XVI w.)

Sławków – miasto w województwie śląskim, w Zagłębiu Dąbrowskim, nad rzeką Białą Przemszą. Jedno z najstarszych miast polskich, wczesnośredniowieczny ośrodek wydobycia kruszców. Do końca XVIII w. lokalny ośrodek administracyjny dóbr biskupich klucza sławkowskiego. Obecnie Sławków jest kilkutysięcznym miasteczkiem o stosunkowo dużych możliwościach rozwojowych, położonym na wschodnich obrzeżach Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.

Kalendarium

VIII-XII w.

• VIII-IX w. – na wzgórzu sławkowskim, na terenie zajętym obecnie przez miejską zabudowę, istnieje palisadowy gród obronny.
• XII w. – na terenie obecnego kościoła św. Krzyża istnieje cmentarz wczesnochrześcijański.

XIII w.

• 1203 – według Jana Długosza w Sławkowie założone zostają przez biskupa Fulkę kościół i szpital dla górników.
• 1220 – pierwsza pisemna wzmianka o Sławkowie dotycząca uposażenia klasztoru św. Ducha w Prądniku częścią dochodów z karczm sławkowskich.
• 1238 – pierwsza pisemna wzmianka kasztelanii sławkowskiej.
• 1279 – wzmianka o „wsi biskupiej Sławków”. Prawdopodobnie chodzi jednak nie o dzisiejszy Sławków, lecz o osadę przedlokacyjną, znajdującą się w innym miejscu.
• ok. 1280 – Paweł z Przemankowa rozpoczyna budowę sławkowskiego zamku.
• 1283-1284 – sławkowski zamek zajęty przez Leszka Czarnego.
• 1286 – ugoda pomiędzy Leszkiem Czarnym i Pawłem z Przemankowa wymienia Sławków jako miasto oraz zaświadcza istnienie kasztelanii sławkowskiej.
• 1289 – zamek biskupów krakowskich w Sławkowie zajęty przez Henryka IV Probusa, a następnie przez Kazimierza bytomskiego.
• 1291 – Kazimierz bytomski oddaje Sławków lenno czeskim Przemyślidom.
• 20 czerwca 1295 – biskup Jan Muskata uzyskuje pozwolenie Wacława II na obwarowanie Sławkowa.
• 1298 – fundacja przez Jana Muskatę klasztoru św. Ducha wraz ze szpitalem oraz parafii św. Jana.

XIV w.

• 1307 – Władysław Łokietek cofa przywilej Wacława II na obwarowanie Sławkowa.
• 1309 – zajęcie Sławkowa przez wojska Władysława Łokietka.
• 1327 – zajęcie Sławkowa przez wojska Jana Luksemburskiego i odbicie miasta na rzecz Władysława Łokietka przez węgierskie wojska Karola Roberta.
• 1329 – Władysław Łokietek zwraca Sławków biskupom krakowskim.
• 1335 – likwidacja dekanatu sławkowskiego i przynależność parafii sławkowskiej do dekanatu w Nowej Górze.
• 1337 – na zamku sławkowskim rezyduje jakiś czas razem z dworem biskupim i kancelarią biskup Jan Grot.
• 1391 – Sławków najechany i zniszczony przez wojsko księcia raciborskiego Jana II Żelaznego.

XV w.

• 1412 – pierwsze znane przywileje dla gwarków sławkowskich wystawione przez biskupa Piotra Wysza.
• 1433 – najazd i zniszczenia miasta przez czeskie oddziały husyckie Biedrzycha ze Strażnicy.
• 1434 – Sławków najechany i spalony przez polskiego husytę, burgrabię będzińskiego Mikołaja Kiernicza Siestrzeńca.
• 1446 – przywileje dla miasta wystawia biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki.
• 1455 – miasto najechane i zniszczone przez wojska polsko-morawskie Jerzego Stosza z Olbrachtowic i Mikołaja Świeborowskiego.
• 1498 – wielki pożar miasta. Nadanie kolejnych przywilejów biskupich i królewskich.

XVI w.

• 1531 – powstaje pierwsza organizacja cechowa – cech szewców i krawców.
• 1552 – przywileje biskupa Andrzeja Zebrzydowskiego.
• 1573 – przywileje propinacyjne biskupa Franciszka Krasińskiego.

XVII w.

• 1600 – wielki pożar miasta, w czasie którego płonie doszczętnie ratusz sławkowski.
• 1601 – zaraza zdziesiątkowała mieszkańców Sławkowa.
• 1630 – Sławków nawiedzony został jednocześnie przez zarazę oraz klęskę głodu i nieurodzaju.
• 1655 – w mieście stacjonowały wojska Stefana Czarnieckiego. Szwedzi obłożyli miasto kontrybucją w naturze.
• 1659 – stacjonujące w Sławkowie wojsko Jerzego Sebastiana Lubomirskiego nałożyło na miasto kontrybucję.
• 27-29 lipca 1697 – w Sławkowie przebywał jako gość biskupów krakowskich król elekt August II Mocny.

XVIII w.

• 1758 – Andrzej Stanisław Załuski założył w Sławkowie szpital górniczy.
• 1770 – Sławków spustoszony został przez wojska Iwana Drewicza walczące z konfederatami barskimi.
• 1772 – kolejne spustoszenia przez wojska rosyjskie.
• 1782 – wielki pożar miasta.
• 1785 – Hipolit Kownacki założył w Sławkowie hutę ołowiu.
• 1786 – wybuchł bunt mieszczan pod przewodnictwem burmistrza Franciszka Dąbrowskiego przeciwko rządom biskupim w mieście.
• 1790 – Sławków został miastem królewskim, liczba mieszkańców osiągnęła 1592.
• 1794 – miasto znalazło się pod okupacją pruską.
• 1795 – w wyniku trzeciego rozbioru Polski Sławków wszedł w skład Nowego Śląska. W mieście powstał pruski garnizon. Rozpad klucza sławkowskiego.

XIX w.

• 1805 – Sławków liczy 1556 mieszkańców, stanowiąc czwarte pod względem wielkości miasto Nowego Śląska.
• 12 listopada 1807 – miasto znalazło się w Księstwie Warszawskim.
• 1813 – do Sławkowa powrócili Prusacy. Epidemia tyfusu zabrała ze sobą ponad 200 osób.
• 1814 – założono pierwsze w ekonomii Sławków kopalnie węgla kamiennego „Feliks” i „Sławków”.
• 1815 – miasto znalazło się w Królestwie Kongresowym.
• 1816 – Sławków włączony został do dóbr górniczych.
• 1817 – miasto liczy 1590 mieszkańców.
• 1820 – Liczba mieszkańców osiągnęła 2003.
• 1821 – powstała kopalnia galmanu „Kozioł”.
• 1822 – powstała kopalnia galmanu Leonidas w Sławkowie.
• 1826 – nad Białą Przemszą powstała walcownia blach cynkowych – Zakład Walcowni i Giserni pod Sławkowem.
• 1827 – Sławków liczy 2026 mieszkańców.
• 1831 – pojedyncze przypadki zachorowań na cholerę. W czasie powstania listopadowego sławkowska Straż Bezpieczeństwa brała udział w stłumieniu rebelii chłopskiej we wsiach Mierzęcice, Toporowice i Myszkowice.
• 1833-1834 – w ramach inwestycji rządowych powstała przechodząca przez Sławków szosa z Olkusza do Będzina.
• 1842 – w czasie żniw spłonęło 26 stodół sławkowskich usytuowanych przy trakcie Dąbrowa Górnicza – Olkusz.
• 1849 – epidemia cholery zabrała ze sobą ponad 300 osób.
• 1851 – J.M. Zeitler założył pod Sławkowem fabrykę drutu i wyrobów metalowych.
• 1853 – Sławków liczy 2395 mieszkańców.
• 1862 – w Sławkowie zaczęli na większą skalę osiedlać się Żydzi.
• 1863 – na kilkanaście dni w mieście ustanowiono władzę Rządu Narodowego.
• 1865 – Sławków liczy 2682 mieszkańców.
• 1867 – miasto weszlo w skład powiatu olkuskiego guberni kieleckiej.
• 1870 – na podstawie ukazu carskiego z 1 czerwca 1869 r. Sławków traci z dniem 1 stycznia 1870 r. prawa miejskie i staje się osadą wiejską.
• 1874 – wbuchła epidemia tyfusu i szkarlatyny.
• 1885 – przez Sławków przechodzi Kolej Iwanogrodzko-Dąbrowska.
• 1888 – zamknięcie sławkowskiej walcowni.
• 1889 – Sławków liczy 3655 mieszkańców.
• 1899 – fabryka drutu Zeitlera przejęta przez braci Szajn.

XX w.

• 1905 – proklamowanie Republiki Sławkowskiej (12-23 listopada). Powstała Straż Ogniowa Ochotnicza. Przebudowa ratusza.
• 31 marca 1906 – mieszkańcy Sławkowa zbojkotowali wybory do rosyjskiej Dumy Państwowej.
• 12 sierpnia 1907 zorganizowany przez PPS napad na pociąg na stacji Sławków.
• 1908 – przy ratuszu wybudowana została remiza strażacka.
• 2 sierpnia 1914 Sławków zajęty przez Austriaków.
• 5 września – 6 listopada 1914 – Sławków pod okupacją niemiecką.
• 7 listopada 1914 – Sławków znalazł się powtórnie pod okupacją austriacką.
• 1915 – w sławkowskim ratuszu miał siedzibę Departament Wojskowy Naczelnego Komitetu Narodowego na czele z Władysławem Sikorskim.
• 7 kwietnia 1916 – uruchomiona została miejska elektrownia w Sławkowie pod nazwą „Elektrownia Towarzystwa Pożyczkowo-Oszczędnościowego w Sławkowie”.
• 28 czerwca 1917 – pożar strawił północną pierzeję Rynku i Mały Rynek.
• 8 listopada 1918 – rozbrojenie Austriaków.
• 1919 – Sławków znalazł się w powiecie olkuskim, w województwie kieleckim.
• 1920 – Sławków liczy 5155 mieszkańców.
• 31 grudnia 1923 – zamknięcie ostatniej sławkowskiej kopalni węgla kamiennego – kopalni „Józef” w Burkach.
• 1936 – po 140 latach przyłączone zostają powtórnie do Sławkowa tereny po wschodniej stronie Białej Przemszy – Michałów i Walcownia.
• 1939 – Sławków w granicach III Rzeszy.
• 15 marca 1944 – publiczna egzekucja członków polskiego ruchu oporu w lesie na Walcowni.
• 1945 – wyzwolony 23 stycznia 1945 r. spod okupacji niemieckiej Sławków znajduje się w powiecie olkuskim województwa krakowskiego.
• 16 stycznia 1946 – uroczyste otwarcie w ratuszu Gminnej Publicznej Biblioteki Powszechnej z punktem podbibliotecznym w Niwie.
• 3 września 1951 – odłączenie od Sławkowa gromady Niwa.
• 29 marca 1952 – Rada Ministrów zatwierdziła projekt budowy Zakładu Przygotowania Rud w Burkach.
• 1 stycznia 1955 – Sławków uzyskał status osiedla.
• 1 stycznia 1958 – Sławków odzyskał status miasta. Ukończenie budowy nowej szkoły.
• 1 stycznia 1962 – powtórne przyłączenie do Sławkowa gromady Niwa, jednak już bez Cieśli i Starych Maczek.
• 18 lipca 1964 – oddano do użytku Ośrodek Wypoczynkowy (muszlę koncertową i odkryty basen) przy Zakładach Wyrobów z Drutu.
• 4 października 1964 – uruchomienie pierwszego połączenia autobusowego z Dąbrową Górniczą (przedłużenie linii nr 33).
• 1966 – elektryfikacja szlaku kolejowego Sławków – Strzemieszyce Północne, którym w dniu 8 października przejechał pierwszy pociąg elektryczny relacji Katowice – Sędziszów.
• 22 grudnia 1966 – uroczyste przekazanie sieci energetycznej w Niwie.
• 1968 – rozpoczęcie pierwszego etapu kanalizacji Sławkowa.
• 20 czerwca 1969 – otwarcie muzeum regionalnego w sławkowskiej karczmie.
• 1969-1978 – remont karczmy i wozowni.
• 1972 – odkrycie średniowiecznego wyrobiska górniczego na Koźle.
• 1975 – Sławków znalazł się w województwie katowickim. Elektryfikacja Ciołkowizny.
• 1 lutego 1977 – Sławków utracił status miasta i został włączony do Dąbrowy Górniczej.
• 8 listopada 1981 w referendum mieszkańcy wypowiadają się za odłączeniem Sławkowa od Dąbrowy Górniczej.
• 9 października 1983 – poświęcenie kościoła filialnego w Niwie.
• 15 marca 1984 – Sławków odzyskał samodzielność administracyjną i status miasta. Liczba ludności osiągnęła 7200 osób.
• 1989 – przy LHS powstała kolejowa stacja towarowa, która 22 maja 1989 r. otrzymała nazwę „Sławków Południowy”.
• 5 grudnia 1992 – oddanie do użytku nowego budynku Miejskiego Ośrodka Kultury.
• 20 marca 1996 – przystąpienie Sławkowa do KZK GOP.
• 20 grudnia 1998 – w referendum mieszkańcy wypowiadają się za umieszczeniem Sławkowa w powiecie będzińskim.
• 1 stycznia 1999 – miasto włączone zostaje w skład powiatu olkuskiego i województwa małopolskiego.

XXI w.

• 1 stycznia 2002 – przeniesienie gminy do powiatu będzińskiego w województwie śląskim.
• 14 września 2007 – odwiedził Sławków Jerzy Buzek^[1].
• 2014 - 2015 - Przebudowa Małego Rynku, ul. Kościelnej, Parku Miejskiego oraz terenu przy Szkole Podstawowej nr. 1 im. Jana Baranowskiego, budowa skateparku.
• 1 lipca 2017 - Wejście Sławkowa do Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
• 5 stycznia 2020 - dotarcie pierwszego kontenerowego pociągu z Xi’an w Chinach do Euroterminala Sławków, uznane jednocześnie za oficjalne otwarcie Nowego Jedwabnego Szlaku. ^[2]
• 3 lipca 2021 - otwarcie sławkowskiej części Zagłębiowskiego Parku Linearnego pod nazwą "Park Doliny Białej Przemszy", oraz Centrum Edukacji Ekologicznej i Kulturowej.^[3]
• 6 września 2021 - akcja saperska na moście na ul. Olkuskiej po znalezieniu przez przypadkową osobę pocisku z okresu II Wojny Światowej.^[4]
• 5 marca 2022 - utworzenie punktu przerzutu uchodźców z Ukrainy na stacji Sławków Południowy LHS, oraz pierwszy transport około 1500 osób ze stacji kolejowej we Lwowie.^[5][6]
• 10 października 2022 – w trakcie prac brukarskich przy kościółku św. Jakuba odkryto mury kościoła pw. św. Jana Chrzciciela z 1298 roku^[7]

Przypisy