Kalendarium historii Słowacji

Kalendarium historii Słowacji – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Słowacji.

Czasy najdawniejsze

• I w. – na terenach obecnej Słowacji pojawili się germańscy Kwadowie^[1]
• II w. – cesarz rzymski Marek Aureliusz pokonał Kwadów^[1]
• IV–V w. – przejście Hunów^[1]
• V w. – pojawienie się Słowian na terenach obecnej Słowacji^[2]
• 448 – powstał prawdopodobnie pierwszy zapis o Słowianach mieszkających nad Dunajem^[2]
• poł. VI w. – zwierzchnictwo nad Słowianami objęli Awarowie^[1]
• 623–658 – ziemie należące do obecnej Słowacji znalazły się w granicach Państwa Samona^[2]
• schyłek VIII w. – upadek kaganatu awarskiego, pojawienie się państwa księcia Pribiny^[1]
• ok. 833–836 – państwo księcia Pribiny przyłączył do siebie książę wielkomorawski Mojmir I^[1]
• VIII–IX w. – powstanie Księstw Morawy i Nitry^[2]
• IX w. – początek chrystianizacji^[2]
• X w. – tereny obecnej Słowacji stały się obiektem rywalizacji Węgier, Czech i Polski^[1]
• 1003–1018 – rządy Bolesława Chrobrego na Słowacji^[1]
• 1031 – krótkotrwałe zajęcie Słowacji przez Polskę^[1]

Panowanie węgierskie

• XI w. – początek osadnictwa węgierskiego^[1]
• XII w. – do Słowacji trafili Niemcy^[1]
• II poł. XIII w. – nasilenie kolonizacji niemieckiej^[1]
• XV w. – początek osadnictwa polskiego^[1]
• 1526 – Słowacja znalazła się pod panowaniem Habsburgów^[1]
• 1541 – w wyniku zajęcia przez Turków środkowych Węgier sejm węgierski i arcybiskupi przenieśli się do Preszburga (obecnie Bratysława)^[1]
• XVI w. – początek reformacji na Słowacji^[1]
• 1683–1699 – w wyniku wyzwalania środkowych Węgier ziemie słowackie ponownie stały się kresami państwa^[1]
• koniec XVIII w. – początki kształtowania się słowackiej świadomości narodowej^[1]
• 1848 – sejm węgierski po raz ostatni zebrał się w Preszburgu^[1]
• październik 1848 – Słowacy na wiecu w Liptovským Svätým Mikulášu uchwalili swoje postulaty narodowe (m.in. własne szkolnictwo i sejm krajowy)^[1]
• 1861 – próba utworzenia autonomii Słowacji^[1]
• 1862–1863 – młodzi działacze niepodległościowi porozumieli się z Węgrami w sprawie nauczania języka słowackiego w szkołach średnich i powołania narodowego centrum kulturalnego (Maticy slovenskéj)^[1]
• 1867 – w wyniku ugody austriacko-węgierskiej Węgrzy nasilili madziaryzację Słowaków^[1]
• 1875 – Matica slovenská zakończyła działalność z powodu nałożonego zakazu^[1]
• 1907 – w wyniku uchwalenia tzw. lex Apponyi zastąpiono język słowacki językiem węgierskim^[1]
• 1914–1918 – czeskie i słowackie środowiska emigracyjne w USA opowiedziały się za utworzeniem wspólnego państwa^[1]
• maj 1918 – podpisano umowę pittsburską zapewniającą znaczną autonomię dla Słowaków^[1]
• 28 października 1918 – Czechosłowacja proklamowała niepodległość^[1]

Czechosłowacja

Okres międzywojenny

• 1919 – Węgierska Republika Rad przejściowo zajęła ziemie słowackie^[1]
• 1938 – dyplomacja polska rozpoczęła nakłanianie słowackich katolików (tzw. ludaków) do ogłoszenia niepodległości^[1]
• 1938 – w wyniku układu monachijskiego powołano rząd słowacki z premierem Josefem Tisą – Czechy, Morawy i część Słowacji trafiły w większości do III Rzeszy oraz do Węgier i Polski^[1]
• 14 marca 1939 – proklamowano niepodległość Republiki Słowackiej^[1]

II wojna światowa

• 1939 – Słowacja uzależniła się politycznie i gospodarczo od III Rzeszy^[1]
• 28 sierpnia 1939 – Jozef Tiso ogłosił mobilizację wojsk^[3]
• 1 września 1939 – Słowacja zajęła polskie Spisz i Orawę, włączając się wraz z III Rzeszą i ZSRR do kampanii wrześniowej^[1][3]
• 17 września 1939 – Słowacja rozpoczęła naloty bombowe na polskie miasta i obiekty przemysłowe^[3]
• 23 września 1939 – Słowacja zakończyła walki z Polską^[3]
• kwiecień 1942 – Słowacja rozpoczęła deportację Żydów do Terezína i do niemieckich obozów koncentracyjnych położonych w okupowanej Polsce^[1]
• październik 1942 – w wyniku protestów i interwencji Watykanu wstrzymano deportację Żydów^[1]
• 1943 – w wyniku klęsk Wehrmachtu na froncie wschodnim na Słowacji zaczęły formować się organizacje konspiracyjne^[1]
• 29 sierpnia 1944 – wybuch powstania słowackiego^[1]
• październik 1944 – armia niemiecka stłumiła powstanie słowackie^[1]
• marzec 1945 – powołano w Moskwie rząd czechosłowacki złożony z przedstawicieli emigracyjnych działających w Londynie^[1]

Rządy komunistów

• 1946 – w wyborach do Słowackiej Rady Narodowej Partia Demokratyczna zdobyła dwa razy więcej głosów niż komuniści^[1]
• 1947 – Partia Demokratyczna została oskarżona o spisek antypaństwowy. W wyniku oskarżenia została zmarginalizowana^[1]
• luty 1948 – komuniści objęli dyktatorską władzę w Czechosłowacji^[1]
• 1968 – podczas „praskiej wiosny” rozpoczęto pracę nad federalizacją^[1]
• 1969 – wojska Układu Warszawskiego wkroczyły na teren Czechosłowacji^[1]
• koniec lat 70. XX w. – początek ruchu dysydenckiego na Słowacji^[1]
• 1989 – w wyniku aksamitnej rewolucji ukształtowały się dwa ugrupowania: Forum Obywatelskie (w Czechach) i Społeczeństwo Przeciwko Przemocy (na Słowacji)^[1]

Demokratyczna Czechosłowacja

• czerwiec 1990 – w wyniku wyborów parlamentarnych najwięcej głosów uzyskały Społeczeństwo Przeciwko Przemocy i Ruch Chrześcijańsko-Demokratyczny^[1]
• 1991 – początek prywatyzacji i transformacji gospodarczej^[1]
• 1991 – ze Społeczeństwa Przeciwko Przemocy wyłonił się Ruch na rzecz Demokratyzacji Słowacji^[1]
• lipiec 1992 – Słowacka Rada Narodowa uchwaliła suwerenność republiki^[1]
• 25 listopada 1992 – Zgromadzenie Federalne Czechosłowacji uchwaliło ustawę o podziale Czechosłowacji^[1]
• 1 stycznia 1993 – rozpad Czechosłowacji – utworzenie Czech i Słowacji. Prezydentem Słowacji został Vladimír Mečiar^[1]

Czasy najnowsze

• 1993 – Słowacja została członkiem Grupy Wyszehradzkiej^[4]
• 1993–1998 – zahamowanie procesu prywatyzacji^[1]
• 1996 – przeprowadzono reformę administracyjną – Słowację podzielono na kraje, okresy i obce, powstało 8 krajów: (bratysławski, trnawski, nitrzański, trenczyński, żyliński, bańskobystrzycki, preszowski i koszycki)^[5]
• 1998–2006 – władza prawicowego rządu Mikuláša Dzurindy, przyspieszenie prywatyzacji^[1]
• 1999 – wybory prezydenckie wygrał Rudolf Schuster^[6]
• 1 stycznia 2002 – kraje stały się samorządowe^[5]
• 1 maja 2004 – Słowacja została członkiem Unii Europejskiej^[1]
• 1 stycznia 2009 – Słowacja przyjęła walutę euro^[7]
• 27 września 2009 – wicepremier Dušan Čaplovič przeprosił Polskę za udział w IV rozbiorze Polski^[3]
• 2009 – wybudowano pierwszy mur oddzielający Słowaków od Romów, tworząc pierwsze „getto cygańskie”^[8]

Przypisy