Kalendarium historii Serbii – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Serbii.
Czasy najdawniejsze
Niepodległa Serbia
- 1217 – Stefan Nemanić koronował się na króla Serbii[3]
- 1219 – ustanowiono arcybiskupstwo serbskie w Žičy[1]
- 1241–1242 – najazd Mongołów[1]
- 1346 – Stefan Duszan ustanowił patriarchat w Peci i koronował się na cara Serbów i Romejów (Greków)[1]
- 1348 – Serbowie podbili Despotat Epiru[4]
- 1371 – śmierć syna Stefana Duszana, Stefana Urosza V Nijakiego – wygaśnięcie dynastii Nemaniciów[3]
- 1371 – Turcy osmańscy wtargnęli do Macedonii, zdobytej wcześniej przez Stefana Duszana[1]
- 1389 – na Kosowym Polu pod Prisztiną Turcy pokonali armię serbsko-bośniacką – początek tureckich rządów[2]
- 1401 – klęska Turcji w bitwie pod Ankarą umożliwiła odbudowę Serbii[1]
- 1454–1459 – w wyniku najazdów tureckich Serbia ponownie upadła[5]
Rządy Turcji
Niepodległa Serbia do powstania Jugosławii
- 1882 – utworzono Królestwo Serbskie[5]
- 1888 – uchwalono nową konstytucję, która przekształciła Serbię w monarchię parlamentarną[1]
- 1894 – zawieszono konstytucję[1]
- 1903 – w wyniku zamachu majowego władzę ponownie przejmuje dynastia Karadziordziewiciów, król Aleksander Obrenović z małżonką Dragą zostają zamordowani[7]
- październik 1912 – Serbia, Bułgaria, Czarnogóra i Grecja przystąpiły do wojny z Turcją[1]
- 1913 – na mocy pokoju bukareszteńskiego Serbia uzyskała część sandżaku nowopazarskiego i część Macedonii (zwanej odtąd Serbią Południową)[1]
- czerwiec 1914 – Serb Gavrilo Princip zamordował austriackiego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga. Morderstwo to przyczyniło się do wybuchu I wojny światowej, w której Serbia przystąpiła do ententy.
- 1917 – przedstawiciele Komitetu Jugosłowiańskiego i rządu serbskiego podpisali na Korfu deklarację o zjednoczeniu Słowian południowych w jednym królestwie pod władzą Karadziordziewiciów[1]
- IX–X 1918 – wyzwolenie Serbii[1]
- 24 listopada 1918 – ogłoszono zjednoczenie z Serbią narodów południowosłowiańskich należących do byłych Austro-Węgier[1]
- 25 listopada 1918 – Serbowie wojwodińscy i Czarnogóra zdecydowali się przyłączyć do Serbii[1]
- 1 grudnia 1918 – proklamowano powstanie Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Władzę w nowym państwie objął regent Aleksander I Karadziordziewić[8]
- 1921 – Aleksander I ustanowił się królem[1]
- 1929 – Aleksander I wprowadził rządy dyktatorskie i zmienił nazwę państwa na Królestwo Jugosławii[1]
- 9 października 1934 – ustasze przeprowadzili zamach w Marsylii, w wyniku którego zginął Aleksander I[9]
Jugosławia do czasów rozpadu
- 1939 – Królestwo Jugosławii utworzyło autonomiczną Banowinę Chorwacji[1]
- 6 kwietnia 1941 – wojska niemieckie, włoskie i węgierskie zaatakowały Jugosławię[8]
- 10 kwietnia 1941 – proklamowano Niepodległe Państwo Chorwackie, które rozpoczęło politykę skierowaną przeciwko Serbom[9]
- maj 1941 – wprowadzono ustawodawstwo antyserbskie i antyżydowskie na terenie Jugosławii – początek eksterminacji Serbów[9]
- 1941–1944 – okupacja Jugosławii przez wojska niemieckie i jej sojuszników[5]
- czerwiec 1942 – punkt kulminacyjny eksterminacji Serbów – Chorwaci zamordowali ponad 50 tys. Serbów[9]
- 1942 – ustasze zamordowali Branko Jungicia poprzez obcięcie mu głowy piłą. Śmierć Jungicia stała się symbolem eksterminacji Serbów podczas II wojny światowej[9]
- 1942–1943 – nie zważając na rząd królewski na emigracji, KP Jugosławii powołał nowe władze państwowe[1]
- 1945 – władzę w Jugosławii przejął Josip Broz Tito
- 1945 – utworzono republikę związkową Jugosławii[5]
- 1980 – śmierć Josipa Broza Tito[1]
- 1990 – przeprowadzono wybory parlamentarne, które wygrały partie opowiadające się za niepodległością poszczególnych części federacji – w Serbii wygrała Serbska Partia Socjalistyczna złożona z niedawnych komunistów[1]
Rozpad Jugosławii
Czasy najnowsze
- 1995 – Jugosławia popadła w kryzys gospodarczy spowodowany wojną domową i nałożonymi sankcjami gospodarczymi[10]
- 1997 – prezydentem Federalnej Republiki Jugosławii został Slobodan Milošević[1]
- 1998 – Serbia rozpoczęła działania zbrojne przeciwko Kosowu[1]
- początek 1999 – Slobodan Milošević odrzucił podjęcie mediacji w sprawie przerwania walk[1]
- marzec–lipiec 1999 – wojska NATO przeprowadziły naloty na Serbię i Czarnogórę[1]
- lipiec 1999 – wojska serbskie wycofały się z Kosowa[1]
- 1999 – wybuch hiperinflacji w Serbii[11]
- 2000 – początek demokratyzacji Jugosławii[8]
- grudzień 2000 – w wyborach parlamentarnych zwyciężyła Demokratyczna Opozycja Serbii[1]
- czerwiec 2001 – Milošević został przekazany w ręce Międzynarodowego Trybunału w Hadze[1]
- 2002 – Wojwodina otrzymała status autonomii[6]
- luty 2003 – nasilające się tendencje do niepodległości Czarnogóry wymusiły na rządzie Jugosławii powstanie konfederacji państw pod nazwą Serbia i Czarnogóra[1]
- 12 marca 2003 – w zamachu zginął premier Serbii Zoran Đinđić, którzy przekazał Miloševicia w ręce Międzynarodowego Trybunału w Hadze[1]
- 3 czerwca 2006 – Czarnogóra ogłosiła niepodległość[1]
- 6 czerwca 2006 – parlament Serbii ogłosił przejęcie sukcesji prawnej Serbii i Czarnogóry przez Republikę Serbską[1]
- 17 lutego 2008 – Kosowo (bez zgody Serbii) ogłosiło niepodległość[5]
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd Serbia. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-04-09] .
- ↑ a b c d Kamil Janicki: Co z tym Kosowem? (pol.). histmag.org. [dostęp 2016-04-09].
- ↑ a b Nemanicie, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-04-09] .
- ↑ Epiru despotat, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-04-09] .
- ↑ a b c d e Serbia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-04-09] .
- ↑ a b Wojwodina, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-04-09] .
- ↑ D. MacKenzie, The „Black Hand” on Trial. Salonika, 1917, Columbia University Press, New York 1995, s. 22.
- ↑ a b c Jugosławia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-04-09] .
- ↑ a b c d e Bohdan Piętka: Jasenovac – „Auschwitz Bałkanów” (pol.). histmag.org, 2015-06-01. [dostęp 2016-04-09].
- ↑ Serbia. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-04-09] .
- ↑ Crna Gora je Srbija! (pol.). histmag.org. [dostęp 2016-04-09].
| Kalendaria państw Europy |
|---|
|  |
|
