Kalendarium historii Szkocji

Kalendarium historii Szkocji – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Szkocji.

  • 80 n.e. – rzymski namiestnik Brytanii, Juliusz Agrykola, najechał na Kaledonię
  • 84Brytowie pod wodzą Calgacusa ponieśli klęskę w bitwie z Rzymianami pod Mons Graupius
  • 121–129Klaudiusz Ptolemeusz opisał w dziele Geographia najwcześniejszą znaną pisemną wzmiankę o ludach zamieszkujących okolice Dublina, nawiązując do osady zwanej Eblana
  • 142 – ok. 160 km na północ od Muru Hadriana Rzymianie budują wał Antonina
  • 296 – powstała pierwsza wzmianka o Piktach w literaturze łacińskiej
  • 360 – powstał pierwszy rzymski opis ludów Irlandii z użyciem nazwy „Szkoci”
  • 368 – Piktowie, Szkoci i Sasi napadli na Londyn
  • 397Święty Ninian wylądował w zatoce Galloway, gdzie założył pierwszy kościół chrześcijański w Whithorn
  • ok. 410 – Rzymianie opuścili Wyspy Brytyjskie
  • 460–490Król Artur, domniemany władca Brytów, wiedzie swą armię złożoną z wyborowych wojowników celtyckich do walki z najeźdźcami saskimi. Być może epizod ten wydarzył się sto lat później, a jego bohaterem jest Aidan, namaszczony przez św. Kolumbę na króla Dalriady
  • 501–503 – Szkoci z Irlandii założyli królestwo Dalriada w Argyll, na zachodnim wybrzeżu dzisiejszej Szkocji
  • 563 – do Argyll przybył z Irlandii św. Kolumba; w Szkocji powstały pierwsze kościoły i klasztory (na wyspie Iona)
  • 597 – śmierć św. Kolumby
  • 600 – bitwa pod Catraeth (Catterick, hrabstwo Yorkshire) – 300 wojów z plemienia Gododdin (z okolic dzisiejszego Edynburga) zginęło w walce z anglosaskim władcą NortumbriiEthelfrithem. Sam Ethelfrith zginął w 616, w innej bitwie
  • po 600 – powstał pierwszy poemat szkocki „Y Gododdin”
  • ok. 608 – zmarł Aidan, król Dalriady
  • 685 – bitwa pod Nechtansmere; Piktowie pod wodzą Brude zwyciężyli Anglów i ustanowili południową granicę Szkocji. Król Piktów wyrzekł'się kościoła celtyckiego na rzecz kościoła rzymskokatolickiego
  • 794 – początek inwazji wikingów norweskich
  • 802 – duńscy wikingowie splądrowali Ionę
  • 843Kenneth MacAlpin zjednoczył Szkotów i Piktów pod swoimi rządami. Powstało Królestwo Alby, zjednoczone państwo Szkotów i Piktów
  • 973Kenneth II pokonał duńskich najeźdźców w bitwie pod Luncarty koło Perth
  • 1005 – w północno-wschodniej Szkocji przychodzi na świat Makbet, syn Finnleacha. Tego samego roku ginie Kenneth III, zamordowany przez swego kuzyna Malcolma z Monzievaird, który obejmuje tron Alby jako Malcolm II
  • 1018Malcolm II pokonał wojowników z Nortumbii w bitwie pod Carham
  • 1020 – Finnleach został zamordowany przez innego Malcolma oraz Gillacomgaina. Młody Makbet przysiągł zemstę
  • 1032 – Malcolm umarł, a Makbet wraz z sojusznikami osaczył Gillacomgain i jego 50 towarzyszy i spalił ich żywcem
  • 1034 – król Malcolm II został zamordowany w Glamis. Na tron wstąpił Duncan I (ten sam, którego opisuje William Szekspir w Makbecie)
  • 1039 – Duncan najechał nortumbryjskie Durham, ale wyprawa skończyła się klęską, a Duncan musiał się salwować ucieczką do Szkocji
  • 1040Makbet w bitwie pod Elgin zabił Duncana I i przejął tron szkocki
  • 1057 – śmierć Makbeta w bitwie pod Lumpahan
  • 1058 – po zamordowaniu syna Makbeta, Lulacha, królem został Malcolm III syn Duncana I. Początek anglicyzacji Kościoła i sądu
  • 1107 – Szkocja została podzielona między braci zmarłego króla Edgara. Aleksander I obejął północną część kraju i tytuł królewski, a Dawid I – południe (Strathclyde, część Lothian, Cumbria) i tytuł earla Cumbrii
  • 1124 – Dawid I został królem Szkotów
  • 1138 – porażka Dawida I w bitwie przeciw wojskom norweskim w bitwie pod Northhallerton
  • 1290Król Anglii Edward I ogłosił się feudalnym suwerenem Szkocji
  • 1296 – Edward I ukradł kamień koronacyjny królów szkockich, tzw. Kamień Przeznaczenia i umieścił go w Opactwie Westminsterskim
  • 1297William Wallace stanął na czele buntu. Porażka Anglików w bitwie pod Stirling
  • 1305 – William Wallace został skazany na śmierć za zdradę przez sąd angielski
  • 1306 – koronowano Roberta I Bruce
  • 1314bitwa pod Bannockburn
  • 1320 – papież uznał pełną niepodległość Szkocji
  • 1371 – umarł Dawid II Bruce, ostatni król z dynastii Bruce. Początek panowania dynastii Stuartów
  • 1406 –podczas podróży do Francji syn Roberta III, książę Jakub został wzięty do niewoli przez Anglików. Regentem został stryj Jakuba – Robert Stewart, pierwszy diuk Albany
  • 1420 –wykupiono Jakuba przez Szkotów po śmierci Roberta III
  • 1424 – koronowano Jakuba I
  • 1437 – zamordowano Jakuba I Stewarta
  • 1603unia personalna Anglii i Szkocji
  • 1639–1640wojny biskupie
  • 1660restauracja monarchii przez Karola II Stuarta
  • 1692rzeź w Glencoe
  • 1707 – podpisano akt unii, na podstawie którego królestwo połączyła się z królestwem Anglii
  • 1715Bitwa pod Sheriffmuir
  • 1746Bitwa pod Culloden
  • 1846–1856 – dziesięcioletnia klęska głodu (Highland Potato Famine) spowodowana zarazą ziemniaczaną
  • 1879katastrofa mostu nad Tay
  • 1885 – Szkocja otrzymała ministerstwo w rządzie Wielkiej Brytanii
  • 1988zamach nad Lockerbie
  • 1997 – referendum autonomiczne; 74% mieszkańców wypowiedziało się za ponownym utworzeniem własnego parlamentu
  • 1998 – ukonstytuowano pierwszy nowy Parlament Szkocki
  • 2014referendum niepodległościowe

Zobacz też

Bibliografia

  • Tomasz Kapitaniak: Historia Szkocji. Łódź: Wydawnictwo Ibidem, 2000. ISBN 83-912403-3-9.
  • Stefan Zabieglik: Historia Szkocji. Gdańsk: Wydawnictwo DJ, 2000. ISBN 83-87227-07-2.
  • Norman Davies: Wyspy. Historia. przekład: Elżbieta Tabakowska. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2012. ISBN 978-83-240-2222-9.

Media użyte na tej stronie

LocationEurope.png
World map depicting Europe.