Kalendarium historii Trzcianki

Kalendarium historii Trzcianki.

Lata przed naszą erą

  • ok. 12000-8000 lat p.n.e. - pierwsze zbiorowiska ludzkie na okolicznych terenach
  • 3500-2500 lat p.n.e. - pojawienie się w okolicach ludności kultury pucharów lejkowatych
  • 650-400 lat p.n.e. - ślady osadnictwa ludności kultury pomorskiej

Średniowiecze

  • ok. połowy X wieku - Trzcianka w granicach państwa polskiego
  • XIII/XIV w. - ziemie trzcianeckie w rękach rodu Czarnkowskich
  • 1245 – pierwsza wzmianka o osadzie Rozdróżka; według części historyków dokument Bolesława Wstydliwego jest falsyfikatem, lecz późniejsze poświadczenia przez następnych królów Polski uwiarygodniają ten zapis (Władysław Łokietek – 1323, Zygmunt Stary-1546, Zygmunt August-1548)

XVI wiek

  • 1565 – pojawienie się wzmianki o wsi Trzciana Łąka
  • 1581 – wieś liczy 27 kmieci, 15 zagrodników, posiada dwie karczmy, młyn oraz kościół

XVII wiek

  • 1618-1648 – pierwsi sukiennicy we wsi
  • 1627 – Trzciana Łąka w rękach Franciszka Sędziwoja Czarnkowskiego
  • 1641 – wieś nazywa się Trzcionka; Trzcionka samodzielną parafią pw. Św. Trójcy[1]
  • 1662 – pierwsze duże pełnowłókowe gospodarstwo rolne
  • 1668 – właścicielką Trzcionki zostaje wdowa po Sędziwoju, Katarzyna z Grzymułtowskich
  • 1671 – Trzcionka otrzymuje od króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego przywilej odbywania kolejnych czterech jarmarków w roku, oprócz czterech dotąd odbywanych
  • 1679 – powstanie pierwszego cechu sukienników
  • 1682 – powołanie do istnienia cechu szewskiego
  • 1691 – właścicielem wsi Adam Naramowski, starosta ujsko-pilski
  • 1696 – właścicielem staje się Adam Iwański, kasztelan brzesko-kujawski

XVIII wiek

  • 1717 – wzniesienie nowego kościoła (poprzedni spłonął)[1]
  • 1721-1738 – wieś w posiadaniu dwóch właścicieli: Antoniego Szembeka, starosty nowogrodzkiego oraz Stanisława Niszyckiego, kasztelana rawickiego (poprzez małżeństwa córek Adama Iwańskiego i jego żony Heleny: Franciszki i Marianny)
  • 3 marca 1731 – nadanie praw miejskich przez króla Polski Augusta II Sasa
  • 1738 – miasto w posiadaniu Stanisława Poniatowskiego, ojca ostatniego króla Polski - Stanisława Augusta Poniatowskiego
  • 1734 – powstanie gminy żydowskiej
  • 1751 – ustalenie ostatecznej nazwy miasta - Trzcianka
  • 1755 – przejście Trzcianki we władanie Józefa Lasockiego
  • 1755 – oddanie do użytku zboru ewangelickiego
  • 1755-1772 – gospodarczy rozkwit miasta (sukiennictwo); Trzcianka większa od Piły i Bydgoszczy
  • 24 czerwca 1759 – pożar w mieście, spalona znaczna część miasta[1]
  • 1760-1761 – rozbudowa miasta, powstanie dzisiejszych ulic: Sikorskiego, Staszica, Chełmońskiego
  • 22 września 1772 – wkroczenie do miasta wojsk pruskich; włączenie Trzcianki do Prus (Okręg Notecki)
  • 1778 – pierwsza apteka w mieście
  • 1778-1789 – właścicielem Trzcianki Mikołaj Świnarski
  • 1789 – Trzcianka miastem królewsko-państwowym (właścicielem miasta król Prus)
  • 1794 – powstanie Bractwa Strzeleckiego, zwanego kurkowym
  • 1798 – drugi zbór ewangelicki w mieście

XIX wiek

XX wiek

1900-1914

  • 1900 – założenie elektrowni miejskiej
  • 1902 – rozebrano ostatni drewniany dom z podcieniami
  • 1905 – wieś Trzcianka została ostatecznie włączona do miasta
  • 1907 – otwarcie wyższej szkoły realnej
  • 1910 – pierwsze związki zawodowe w mieście
  • 1912 – zaczęła działać Miejska Kasa Oszczędności

1914-1918

  • 1914 – wybuch I wojny światowej, mobilizacja 1515 rekrutów z Trzcianki
  • 1914-1916 – budowa kościoła katolickiego w stylu neobarokowym
  • 1915 – zakończenie budowy szkoły ewangelickiej (dzisiejszy Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Henryka Sienkiewicza)
  • 1918 – koniec I wojny światowej

1918–1939

  • 1919 – na mocy Traktatu wersalskiego miasto pozostaje w granicach Niemiec
  • 1919 – Trzcianka miastem powiatowym, siedzibą powiatu Netzekreis
  • 1924 – powstanie Muzeum Powiatowego (Heimatsmuseum des Netzkreis)
  • 1925-1926 – budowa szkoły rolniczej (obecna siedziba Sądu Rejonowego w Trzciance; pamiątką po szkole rolniczej są płaskorzeźby przy wejściu, obrazujące siew i zbiór)
  • 1926-1927 – rozbudowa szpitala
  • 1926 – przyłączenie miasta do energii elektrycznej
  • 1928 – budowa sali gimnastycznej przy szkole ewangelickiej
  • 1929 – powstanie Żydowskiej Opieki Społecznej
  • 1930 – w mieście zaczyna działać sieć wodociągowa
  • 1938 – „Noc kryształowa”, zburzenie synagogi oraz cmentarza żydowskiego
    • rozbudowa miasta, budowa kamienic i domów na dzisiejszych ulicach: Gorzowskiej, Mickiewicza, Powstańców Wielkopolskich, Konarskiego, 27 Stycznia; przedłużenie ulic Staszica i Mickiewicza; budowa siedziby urzędu pracy (obecny Trzcianecki Dom Kultury), Urzędu Powiatowego (późniejszy Dom Dziecka), Urzędu Celnego, Urzędu Finansowego (późniejszy internat Zespołu Szkół)

1945

1946-1989

  • 1946 – utworzenie Powiatowej Biblioteki Publicznej
  • 1947 – uruchomiono linię PKS Wałcz-Trzcianka-Poznań
  • 1947-1948 – przesiedlenie Łemków na Ziemie Odzyskane, w tym na teren powiatu
  • 1948 – powstanie klubu sportowego „Lubuszanin”
  • 1949 – utworzono trzcianeckie PGR-y
  • 1950 – powstanie Państwowego Ośrodka Maszynowego, Spółdzielni Inwalidów „Przyszłość”
  • 1951 – rozpoczęcie działalności Pedagogicznej Biblioteki Powiatowej
  • 1951 – powstanie zakładu Lubmor (budownictwo okrętowe, m.in. okna i drzwi okrętowe)
  • 1953 – założono Państwowe Liceum Pedagogiczne
  • 1953-1955 – nasilenie akcji radiofonizacji powiatu
  • 1958 – założenie Spółdzielni Mieszkaniowej
  • 1959 – Trzcianka siedzibą powiatu trzcianeckiego
  • 1959 – uruchomiono ośrodek „Bajka”
  • 1961 – inauguracja roku szkolnego w nowo wybudowanej Szkole Podstawowej nr 1, tzw. „tysiąclatki”
    • wydano monografię „Powiat Trzcianecki wczoraj i dziś„
  • 1965 – rozebranie budynku kościoła ewangelickiego
  • 1967 – powstanie Przedsiębiorstwa Naprawy Taboru Leśnego
  • 1971 – założenie Młodzieżowego Domu Kultury
  • 1972 – utworzono Harcerski Ośrodek Wodny
  • 1 czerwca 1975 – po reformie administracyjnej, Trzcianka w granicach województwa pilskiego
  • 1975 – przekształcenie Powiatowej Poradni Pracy Kulturalno-Oświatowej w Trzcianecki Dom Kultury
  • 1975 – powstanie Państwowego Domu Dziecka
  • 1975 – uruchomiono OSiR
  • 1975 – oddano do użytku SP-3
  • 1976 – powstało Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Turystyczne „Noteć” Oddział w Trzciance
  • 1977 – powstanie Wojewódzkiej Usługowej Spółdzielni Inwalidów
  • 1977 – założono 5-letnie Liceum Medyczne w ramach Zespołu Szkół
  • 1979 – rozpoczęcie budowy kotłowni centralnej
  • 1980 – Pilskie Fabryki Mebli z dyrekcją w Trzciance (30% towaru eksportowano do krajów zachodnich, m.in. RFN, Szwecji, Austrii)
  • 1982 – pierwszy Bieg im. Tadeusza Zielińskiego
  • 1983 – zakończenie działalności Studium Wychowania Przedszkolnego
  • 1984 – zarejestrowano w Centralnym Związku Spółdzielni Mieszkaniowych w Warszawie Spółdzielnię Mieszkaniową Pomocy w Budownictwie Jednorodzinnym „Szansa” w Trzciance. Siedzibą spółdzielni były LZO „Lubmor”
  • 1986 – zlikwidowano kino „Serenada„
  • 1988 – rozpoczęcie działalności Związku Sybiraków Koło w Trzciance
  • 1989 – ukazanie się pierwszego numeru „Głosu z Trzcianki”

po 1989

XXI wiek

  • 2002 – otwarcie Hali Widowiskowo-Sportowej
  • 2003 – utworzenie Szkoły Katolickiej im. Św. Siostry Faustyny
  • 2005 – podpisanie umowy o współpracy z Dusznikami-Zdrojem
  • 2006 – Trzcianka laureatem Rankingu Samorządów Rzeczpospolitej
  • 2010 – otwarcie kompleksu wielofunkcyjnych boisk Orlik
  • 2011 – Trzcianka pierwszą gminą w Polsce z szerokopasmowym dostępem do internetu[4]
  • 2017 – Uruchomiono w pełni cyfrowe zmodernizowane kino ze 147 miejscami

Uwagi

Obszerny opis dziejów Trzcianki znajduje się w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego Tom XII strony 541-543 [5]

Przypisy

  1. ↑ a b c d Parafia pw. św. Jana Chrzciciela. [dostęp 2010-12-05].
  2. ↑ Historia Szpitala Powiatowego w Trzciance
  3. ↑ Parafia pw. Matki Boskiej Saletyńskiej. [dostęp 2010-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-13)].
  4. ↑ Pierwsza gmina z internetem dzięki porozumieniu TP-UKE. Rzeczpospolita. [dostęp 2011-12-30].
  5. ↑ Trzcianka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 541.

Bibliografia

  • Jan Dolata, Elżbieta Gajda, Henryk Rogacki: Trzcianka. Zarys dziejów. Poznań: Wydawnictwo KORAB, 1994. ISBN 83-901269-2-3.
  • Stefan Galuba: Żydzi w Trzciance. Kronika ziemi trzcianeckiej. Trzcianka: Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. Wiktora Stachowiaka w Trzciance, 1997, s. 34-46.
  • Maria Kosowicz: Kronika wydarzeń czyli wiadomości z miasta i gminy. Kronika ziemi trzcianeckiej. Trzcianka: Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. Wiktora Stachowiaka w Trzciance, 1995, 1996, 1997, s. 101-122, 98-115, 101-119.