Kalendarium powstania warszawskiego – 5 sierpnia

Kalendarium
powstania warszawskiego
Flaga PPP.svg
lipiec
 30
31 
sierpień
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031 
wrzesień
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930 
październik
 1
2345678

5 sierpnia, sobota

Przy ul. Wolskiej 43
Przy Wawelskiej 66/74 (rzeź Ochoty)

Uwolnienie ok. 350 Żydów (polskich, greckich, węgierskich i francuskich) z obozu koncentracyjnego KL Warschau przy ul. Gęsiej („Gęsiówka”). W walkach o ten obóz uczestniczyli żołnierze: batalionu „Zośka”, m.in. Oddział Specjalny „Jerzy” pod dowództwem kpt. Ryszarda Białousa (ps. „Jerzy”), pluton „Alek”, „Felek” i batalion szturmowy „Wacek” dowodzony przez Wacława Micutę, wspierani przez ogień zdobycznej Pantery. Natarcie rozpoczęło się ok. godziny 10.00.

Od tego dnia siły niemieckie przeszły do planowanego przeciwnatarcia: z Woli w kierunku Ogrodu Saskiego oraz pałacu Brühla. Rano, po przygotowaniu artyleryjskim, ze wsparciem czołgów oraz ciężkiej broni maszynowej do natarcia przystąpiły oddziały policyjne gen. Reinefartha oraz batalionu brygady SS Dirlewangera (jednostka składająca się ze zwolnionych kryminalistów). Na swojej drodze Niemcy napotykali na oddział Zgrupowania „Radosław” dowodzony przez pułkownika Jana Mazurkiewicza (ps. „Radosław”). W walkach udział wzięły też oddziały Obwodu III – Wola. Cały dzień trwały zacięte walki. Powstańcy odnosili lokalne sukcesy, lecz przewaga przeciwnika była tak duża, że Niemcy wieczorem dotarli do placu Kercelego. Przeciwnatarcie to oznacza odebranie przez wroga inicjatywy, której powstańcy nie odzyskali aż do kapitulacji.

Rozpoczyna się rzeź Woli („czarna sobota”). Żołdacy Reinefartha i Dirlewangera mordują z nieopisaną brutalnością prawie 50 tysięcy polskich cywilów, mężczyzn, kobiety i dzieci. Dochodzi do masowych gwałtów i grabieży. W kolejnych dniach Niemcy zamordują łącznie około 65 tysięcy mieszkańców Woli i zachodniej części północnego Śródmieścia.

Przy Płockiej 26

Około godziny 14.00 siły SS zajmują Szpital Wolski. Ginie 60 osób personelu, 300 chorych i rannych, w tym dyrektor szpitala dr Józef Marian Piasecki, prof. Janusz Zeyland oraz ksiądz kapelan Kazimierz Ciecierski. Egzekucja odbyła się na podwórzu posesji rogu ulic Górczewskiej i Zagłoby. W miejscu tym Niemcy zamordowali ok. 2000 osób. O godzinie 20.00 zajęli Szpital Św. Łazarza (przy ul. Leszno 217) i zamordowali personel szpitala, chorych i rannych; okoliczna ludność została spędzona w jedno miejsce. Razem zginęło tam około 1000 osób.

Nadal trwają egzekucje w „dzielnicy policyjnej”. W więzieniu przy alei Szucha zostaje rozstrzelany przez gestapo Stefan Ossowiecki – polski inżynier zajmujący się zjawiskami paranormalnymi. Na Mokotowie, w masakrze przy ulicy Skolimowskiej (ponad setka ofiar), zginął dowódca III Rejonu AK (Obwód V Mokotów) kpt. Leon Światopełk-Mirski („Łucznik”) oraz kilku członków jego sztabu.

Około godziny 19.00 teren walk na Woli wizytowany był przez gen. Ericha von dem Bacha. Jego sztab zorganizowany został w Sochaczewie.

Odbywają się pierwsze zrzuty lotnicze – po godzinie 1.00 w rejonie cmentarzy, Szpitala Wolskiego i Fortu Bema.

Tego dnia na Woli zginęli Wacław Wądołkowski – żołnierz 2 kompanii „Rudy”, i Karol Kryński – malarz, kapitan rezerwy, kawaler Orderu Virtuti Militari. Poległ również oficer w stanie spoczynku Zygmunt Hempel i polski wioślarz, olimpijczyk Józef Szawara. Na Ochocie stracony został polski aktor Zbigniew Rakowiecki.

Zdjęcia z 5 sierpnia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flaga PPP.svg
Flaga Armii Krajowej; symbol na fladze jest złożeniem liter "P" i "W", będących skrótem od "Polska Walcząca" (zob. Znak Polski Walczącej)
AK-soldiers Parasol Regiment Warsaw Uprising 1944.jpg
Patrol z II plutonu "Alek" 2. kompanii "Rudy" batalionu "Zośka" dnia 5 VIII 1944 na Gęsiówce. Od lewej stoją: Wojciech Omyła "Wojtek", Juliusz Bogdan Deczkowski "Laudański" i Tadeusz Milewski "Ćwik". Milewski poległ na terenie "Gęsiówki" w dniu zrobienia tego zdjęcia; Omyła zginie trzy dni później. W chwilę po zrobieniu tego zdjęcia, w mur nad głowami powstańców uderzył niemiecki pocisk karabinowy - nikomu nic się nie stało.
Gesiowka.jpg
Grupa żydów z Gęsiowki (hitlerowskiego wiezienia w Warszawie) i ich wybawcy z plutonu "Alek" kompanii "Rudy" Batalionu "Zośka" dnia 5 VIII 1944 roku. Zdięcie na terenie obozu. W środku (z karabinem) Mieczysław Szymańczuk "Szymbor"; z lewej Jan Makowelski "Pytek".
Warsaw Uprising Howerla&Orlicz.jpg
Żołnierze kompanii "Giewont" Batalionu "Zośka" dnia 5 VIII 1944 roku po zdobyciu Gęsiówki (hitlerowskiego więzienia w Warszawie). Po środku stoi Stanisław Kozicki "Howelera", po prawej Wacław Cyniak "Orlicz" [uwaga: nie mylić z innym żołnierzem AK Michałem Światopełkiem-Mirskim pseud. "Orlicz"! Na zdjęciu z wyzwolenia Gęsiówki NIE jest "Orlicz" Światopełk-Mirski, tylko "Orlicz" Cyniak].
Warszawa-obelisk szpitala wolskiego.jpg
(c) Zu z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Rejon Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc, ul. Płocka 26 w Warszawie (fot Zu)
Lokajski - Sanitariuszki na ulicy Moniuszki (1944).jpg
Powstanie warszawskie: Wymarsz patrolu sanitarnego Wojskowej Służby Kobiet AK na ulicy Moniuszki 9, dnia 5 sierpnia 1944. Na zdjęciu od lewej: Elżbieta (Gabriela) Karska "Joasia" (ranna 7 IX na Nowym Świecie), szef sanitarny obszaru dr. Zofia Lejmbach "Róża" (ranna 7 IX w szpitalu przy ul. Chmielnej), Danuta Laskowska "Dorota", NN "Małgorzata", Halina Wojtczak-Fijałkowska "Halszka" (ranna 24 VIII w czasie ataku na Komendę Policji), Wanda Grochowska-Święcińska "Alicja", dr. Danuta Staszewska "Marta" (zginęła 7 IX w czasie akcji na Nowym Świecie). Z boku idzie Melania Staniewicz–Wolska "Ewa–Samarytanka".
Gęsiowka Prison in Warsaw Patrol Giewonta (1944).jpg
Baraki i wieże strażnicze Gęsiowki, hitlerowskiego wiezienia w Warszawie po zdobyciu przez żołnierzy kompanii "Giewont" Batalionu "Zośka" dnia 5 VIII 1944 roku. Na zdjeciu dwóch z 348 uwolnionych Żydów i powstaniec stojący tyłem który został zidentyfikowany jako Juliusz Bogdan Deczkowski "Laudański".
Gesiowka commemorative plaque at 34 Anielewicza Street.JPG
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Tablica upamiętaniająca zdobycie Gęsiówki na budynku przy ul. Anielewicza 34
Miejsce pamięci wawelska mochnackiego.jpg
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica upamiętniająca jedno z miejsc rzezi Ochoty. Budynek przy Wawelskiej 66/74.
Wolska 5 sierpnia 1944.jpg
Autor: Zuska, Licencja: CC BY-SA 4.0
tablica pamiątkowa znajdująca się na ul. Wolskiej 43 w Warszawie.
Gęsiowka Prison in Warsaw (1944).jpg
Żołnierze kompanii "Giewont" Batalionu "Zośka" przeczesują teren zdobytej Gęsiówki, hitlerowskiego wiezienia w Warszawie. Widoczne baraki i wieże strażnicze.
Jewish prisones of KZGesiowka liberated by Polish Soldiers of Home Army Warsaw1944.jpg
Grupa żydów z Gęsiowki (hitlerowskiego wiezienia w Warszawie) uwolnionych przez żołnierzy kompanni "Giewont" Batalionu "Zośka" dnia 5 VIII 1944 roku. Zdięcie na terenie obozu. Po prawej stronie, na ziemi siedzi Renata Preczep (potem Lubińska), która przeżyła Powstanie. Więzień obok niej (w czarnej marynarce) nazywa się Bronisław Miodowski (potem Bernard Miodon z Paryża). Wśród więźniarek rozpoznano także: Hankę Lux (mieszka w Australii) i Marię Morecką.