Kalisia

Kalisia na mapie Germania Magna

Kalisia na mapie Germanii i Lugii

Kalisia (gr. Καλισία, łac. Calisia) – miejscowość w Europie Środkowej wzmiankowana przez Klaudiusza Ptolemeusza w Geografii, jedna ze 137 miejscowości umieszczonych na mapie Germania Magna, czwarta mapa Europy (Γερμανίας Μεγάλης θέσις, Εὐρώπης πίναξ δ´), czasem identyfikowana z Kaliszem^[1]. Oprócz podobieństwa nazwy, identyfikację tę potwierdzać miała podawana przez aleksandryjskiego geografa szerokość geograficzna (52°16′), podobna do faktycznej szerokości geograficznej dzisiejszego Kalisza (51°16′27″).

Argumenty te są obecnie podważane – szczególne znaczenie ma zidentyfikowanie ptolemeuszowego Λευκάριστος (Leukaristos), położonego na podobnej do Kalisii szerokości geograficznej, jako Laugaritio/Leugaritio oznaczającą Trenczyn na Słowacji^[2] co podważałoby lokalizację Kalisii, choć z drugiej strony istnieją wątpliwości co do prawidłowej lokalizacji samego Trenczyna u Ptolemeusza i tym samym używania jej jako odniesienia do lokalizacji Kalisii^[3]. Świadczyłoby to o tym, że dane o szerokościach geograficznych miejscowości na północ od Dunaju mogą być u Ptolemeusza obarczone znacznym błędem. Podobnie można interpretować umieszczenie przez starożytnego geografa na północ od Kalisii miejscowości o typowo dackiej nazwie Σετίδαυα (Setidava), która, zgodnie ze stanem wiedzy na temat zasięgu Daków, byłaby do zaakceptowania na Słowacji, ale nie w środkowej Polsce.

Wobec powyższych argumentów znaczna część badaczy uznała, że podobieństwo nazw Kalisia i Kalisz jest jedynie przypadkowe i że wzmianka Ptolemeusza nie powinna być odnoszona do ziem dzisiejszej Polski (najpełniej taki pogląd wyłożył Jerzy Kolendo w 5 tomie Prahistorii Ziem Polskich, 1981). Nadal jednak istnieją co do tego wątpliwości; nawet Kazimierz Godłowski, który uważał, że nie było kontynuacji osadnictwa na ziemiach polskich od starożytności do wczesnego średniowiecza, zwracał uwagę na dużą liczbę stanowisk archeologicznych z okresu wpływów rzymskich, koncentrujących się w rejonie dzisiejszego Kalisza.

Przypisy