Kalkilja

Kalkilja

‏قلقيلية‎

Widok na Kalkilję
Państwo	Palestyna /  Izrael
Burmistrz	Marouf Zahran
Powierzchnia	25,6 km²
Wysokość	49 m n.p.m.
Populacja (2007) • liczba ludności	45 210
Położenie na mapie Palestyny Kalkilja
32°11′15,00″N 34°58′04,19″E/32,187500 34,967831
Strona internetowa

Kalkilja (arab. قلقيلية Qalqīlyaḧ; hebr. קַלְקִילִיָה; pol. Wysoka Forteca) – palestyńskie miasto położone w muhafazie Kalkilja, w Autonomii Palestyńskiej.

Leży w zachodniej części Samarii, w otoczeniu miasta Habla, wioski An-Nabi Iljas, oraz żydowskiego miasteczka Alfe Menasze i żydowskiego osiedla Cufim. Miasto jest otoczone ze wszystkich stron przez mur bezpieczeństwa oddzielający Izrael od Autonomii Palestyńskiej. Po stronie izraelskiej znajdują się miasta Kefar Sawa i Tira, miasteczka Dżaldżulja i Kochaw Ja’ir, moszawy Sede Chemed i Newe Jamin, oraz kibuce Nir Elijjahu i Ejal.

Etymologia nazwy

Obecna nazwa miasta wywodzi się od arabskiego słowa Qala’alia, oznaczającego „wysoką fortecę”.

Historia

Tutejsze okolice były zamieszkane już w czasach prehistorycznych – na obszarze dzisiejszego miasta znaleziono krzemienne narzędzia paleolityczne. W czasach biblijnych starożytne izraelskie miasto Kaballah znajdowało się w miejscu sąsiedniego miasta Habla. W czasach panowania Rzymu w miejscy zwanym Cala-c'Aliya istniała stacja pocztowa i stajnie dla koni kurierskich. Podczas licznych wojen, które przetaczały się przez te ziemie, przez rejon Kalkilji wielokrotnie przechodziły różne armie. Pod panowaniem arabskim miasto było zamieszkane przez ludność arabską.

Historia najnowsza

W 1909 mieszkańcy powołali do życia lokalną radę, która w 1945 przekształciła się w radę miejską. Podczas I wojny światowej w mieście osiedliło się kilka rodzin żydowskich usuniętych z Tel Awiwu przez władze tureckie. Pod koniec 1917 na teren Palestyny wkroczyły wojska brytyjskie, a następnie w 1922 utworzono Mandat Palestyny.

29 listopada 1947 Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęło Rezolucję nr 181 o podziale Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Miasto Kalkilja miało znaleźć się w państwie arabskim, jednak podczas wojny izraelsko-arabskiej w 1948 zostało zajęte przez Jordańczyków. W ramach podpisanego 4 kwietnia 1949 zawieszenia broni izraelsko-jordańskiego, Kalkilja znalazła się pod kontrolą Jordanii.

W 1948 w Kalkilji znalazły schronienie tysiące uchodźców palestyńskich, którzy zamienili jedną z dzielnic miasta w istniejący do dzisiaj nieformalny obóz uchodźców. Nazywający samych siebie ludem z Kefar Sawa uchodźcy otrzymują międzynarodową pomoc humanitarną za pośrednictwem organizacji UNRWA. Jednakże obóz uchodźców w Kalkilji nigdy nie został ustanowiony formalnie, bowiem lokalni politycy zabiegali w misji UNRWA o to, by programem pomocowym objęta została cała ludność, tak miejscowa, jak i napływowa.

Podczas wojny sześciodniowej w 1967 Kalkilję zajęły wojska izraelskie. Dowództwo izraelskie podjęło wówczas decyzję o wysiedleniu mieszkańców i całkowitym zniszczeniu miasta. W dniach 19 czerwca-18 lipca 1967 co najmniej 850 spośród 2000 budynków mieszkalnych zostało zburzonych. Dopiero po interwencji grupy izraelskich intelektualistów i naukowców, którzy zaapelowali do rządu o powstrzymanie zniszczeń, decyzja armii została cofnięta^[1].

Gdy w 1987 wybuchła intifada w mieście działały liczne arabskie organizacje niepodległościowe. Izraelskie siły bezpieczeństwa wielokrotnie wkraczały do Kalkilji, aresztując poszukiwanych bojowników i przejmując magazyny broni^[2]. Przy tej okazji dochodziło do licznych starć izraelsko-palestyńskich^[3].

(c) Howardhudson z angielskiej Wikipedii, CC BY 2.5

Mur bezpieczeństwa z Kalkilji

Po zawarciu w 1993 porozumień z Oslo tereny te znalazły się w Autonomii Palestyńskiej w obszarze o statusie „A” (są to tereny pozostające pod kontrolą palestyńską).

Kalkilja była miejscem pierwszej wymiany ognia podczas intifady Al-Aksa, kiedy to 29 września 2000 palestyński policjant, pełniąc wspólną służbę patrolową z policjantem izraelskim, zastrzelił swego partnera.

W 2002 Izraelczycy rozpoczęli na zachodzie budowę muru bezpieczeństwa, który otoczył Kalilję od północy, zachodu i wschodu. Zachodni odcinek stanowi mur o wysokości 8 metrów z systemem wież obserwacyjnych. Północny i południowy odcinek jest barierą bezpieczeństwa, który obejmuje drogi patrolowe i rowy. Mur odciął mieszkańców Kalkilji od gruntów rolnych^[4]. Doprowadziło to do licznych demonstracji sprzeciwu i gniewu przeciwko murowi bezpieczeństwa. W 2007 na wschód od miasta powstała izraelska baza wojskowa. W ten sposób miasto zostało całkowicie otoczone przez mur bezpieczeństwa, a wszystkie drogi zostały przecięte przez punkty kontrolne^[5].

26 marca 2008 izraelscy żołnierze aresztowali w Kalkilji członka Hamasu, Omara Jabara, który odpowiadał z przeprowadzenie zamachu terrorystycznego w Netanji, w wyniku którego zginęło 30 Izraelczyków, a 143 osoby zostały ranne (zamach przeprowadzono podczas wieczerzy paschalnej w 2002).

Demografia

Według danych Palestyńskiego Centrum Danych Statystycznych w 2007 w Kalkilji żyło 45,2 tys. mieszkańców, z czego około 80% posiadało status uchodźców^[6].

Edukacja

W mieście znajdują się 3 szkoły prowadzone przez UNRWA. Dodatkowo znajduje się tutaj kampus Otwartego Uniwersytetu Al Quds, w którym uczy się około 1,4 tys. uczniów.

Służba zdrowia

W Kalkilji znajduje się szpital finansowany przez UNRWA.

Kultura

W mieście znajduje się jedyny ogród zoologiczny w Autonomii Palestyńskiej. Został on utworzony w 1986 przez dr. Sami Khadera. Można tu oglądać między innymi żyrafę, małpy, wielbłądy, lwa i hipopotamy^[7].

Gospodarka

W latach 1967-1995 niemal 80% zdolnych do pracy mieszkańców Kalkilji pracowało w izraelskich przedsiębiorstwach, głównie w budownictwie i rolnictwie. Pozostałe 20% zajmowało się handlem i drobną wytwórczością, przy czym większość ich tradycyjnych rynków zbytu znajdowała się na terenach izraelskich. Po wybudowaniu muru bezpieczeństwa sytuacja ekonomiczna mieszkańców uległa zdecydowanemu pogorszeniu.

Obecnie większość mieszkańców utrzymuje się z rolnictwa i handlu.

Komunikacja

Jedyna droga dojazdowa do miasta prowadzi od wschodu. Jest ona kontrolowana przez izraelską bazę wojskową. W murze bezpieczeństwa utworzono pięć bram przejazdowych. W kierunku północnym prowadzi brama 28, z której mogą korzystać jedynie palestyńscy rolnicy (ze specjalnymi zezwoleniami) dojeżdżający do swoich pól uprawnych. W kierunku południowym prowadzi brama 30, z której mogą korzystać wszyscy Palestyńczycy posiadający zezwolenia, studenci, rolnicy, lekarze i nauczyciele. W tym rejonie istnieje podziemny tunel, który umożliwia przejazd pod drogą ekspresową nr 55 i łączy Kalkilję z miastem Habla. Pozostałe bramy są otwarte jedynie dla izraelskiego wojska^[8].

Na zachód od miasta przebiega autostrada nr 6, a na południu droga ekspresowa nr 55, brak jednak możliwości bezpośredniego wjazdu na nie.

Przypisy

Bibliografia

• Mariam Shahin, George Azar: Palestine. 2005. ISBN 1-56656-557-X. (ang.)

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie satelitarne Kalkilji Google Maps